SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 186
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 308. अद्धोट्ट 159 अधम्म अद्घोट्ट त्रि., ब. स. [अर्थोष्ठ], कटे हुए होठ वाला, खण्डित अद्वेव्हक त्रि., वेळहक का निषे. [अद्वैधक अथवा अद्वैढक], होठ वाला, खण्डोष्ठ; - ता, स्त्री. भाव., खण्डित होठ होने दुविधा न रखने वाला, संशय से मुक्त - वचन नपुं.. की अवस्था - ओहद्धोति अद्धोडताय एवंलद्धनामो, दी. नि. [अवेज्झवचन], सुनिश्चित अर्थ का वाचक - अद्धाति अट्ठ. 1.249. ..... अवेळहकवचनं .... महानि. 2; अवेळहकवचनन्ति अद्वय त्रि., [अद्वय], एक, द्वित्वरहित, विभेद रहित, अकेला, द्विहदयाभावेन अद्वेळहक महानि. अट्ठ. 15, तुल. दो भागों में अविभक्त - रूपञ्च अत्तानञ्च अद्वयं समनुपरसति, अद्वेज्झ. ध. स. अट्ठ. 382; पठवीकसिणमेको सञ्जानाति उद्धमधो अधंसिय त्रि., अ+ vध्वंस + य [अध्वंस्य], ध्वंस न करने तिरियं अद्वयं अप्पमाणं म. नि. 2.217. योग्य, विनाश न करने योग्य - दुद्वेहि च असियो, सद्धम्मो. अद्वारिक त्रि, द्वारिक का निषे. [अद्वारिक], क. बिना द्वार वाला, दरवाजा रहित - अद्वारिकं घरं पविट्ठो विय चरति, अधक्खक नपुं.. तत्पु. स. [अधो-अक्ष], हंसुली के नीचे का उदा. अट्ठ. 271; ख. पांच इन्द्रिय-द्वारों में से किसी एक से भाग - अधक्खकन्ति अक्खकतो पट्ठाय अधो, पारा. अट्ठ. 2. उदित न होने वाली वेदना - अद्वारिकानञ्च 122; अधक्खकन्ति हेट्ठक्खक, पाचि. 287; अधक्खकन्ति पटिसन्धिभवङ्गचुतिवेदनानं, म. नि. अट्ठ. (मू.प.) 1(1).230. अक्खकानं अधो, पाचि. अट्ठ. 163; द्रष्ट. अक्खक, पाठा. अद्वित्त नपुं., द्वित्त का निषे. [अद्वित्व], किसी भी वर्ण-विशेष अधक्खक अ... के द्वित्व का अभाव - दास्स दं वा मिमेस्वद्वित्ते, मो. व्या. अधग्ग त्रि., ब. स., वह ऊपरी दांत जिसका अग्रभाग नीचे 4.22. की ओर हो - अधग्गाति उपरिमदन्ता, जा. अट्ठ. 5.151. अद्वेज्झ त्रि., द्वेज्झ का निषे. [अद्वैध्य], द्विधाभाव अथवा दो अधञ त्रि., धञ का निषे॰ [अधन्य], अप्रसन्न, दुखी - भागों में विभक्त होने की स्थिति से रहित, असंदिग्ध, अधओ वतस्मिं .... सु. नि. अट्ठ. 1.120. दुविधा-रहित, सुस्पष्ट, केवल स. प. के पू. प. के रूप में अधन त्रि., धन का निषे., ब. स. [अधन], धनविहीन, दरिद्र ही प्रयुक्त; तुल. अदेज्झ' एवं अद्वेज्झक; - कथा स्त्री., - ... विजिते अधना अस्सु ..., दी. नि. 3.44; अधनस्स कर्म. स. [अद्वैध्यकथा], दुविधा से रहित सच्चा कथन, अकिञ्चनस्स, जा. अट्ठ. 5.242. सुस्पष्ट कथन - अद्वे ज्झकथाय परिसुद्धकथाय अधम त्रि., [अधम], निकृष्टतम, हीनतम, सब से तुच्छ, कथितभावमस्स, दी. नि. अट्ठ. 3.109; - गामी त्रि., अत्यधिक घटिया - अधमोमकगारव्हा, अभि. प. 700; अधमो दुविधा-रहित अथवा सुनिश्चित स्थिति की ओर ले जाने कुच्छिते ऊने, अभि. प. 1070; ... सचे अत्तनो उत्तम वाला - अविरद्धो अद्वेज्झगामी एकसगाहिको, म. नि. अधमञ्च न जानाथाति, जा. अट्ठ. 5.390; - मङ्ग नपुं, कर्म. अट्ठ.(म.प.) 2.84; - ता स्त्री., भाव., दुविधा-रहित स्थिति, स. [अधमाङ्ग], शरीर का सबसे नीचे का अङ्ग, पैर; - जन स्पष्ट स्थिति - अद्वेज्झता सुहदयं ममन्ति, जा. अट्ठ. 4.68; पु., कर्म. स. [अधमजन], निम्न या बुरी प्रकृति वाला - भाव पु.. दुविधा-रहित अवस्था, सुस्पष्ट स्थिति - एवं मनुष्य, तुच्छ जन - अधमजनूपसेवीति अधमजनं उपसेवी अद्वेज्झभावेन यं जानाति, जा. अट्ठ. 4.70; - मानस त्रि., ....., जा. अट्ठ. 3.284; यो उत्तमो अधमजनूपसेवी.... तदे. ब. स. [अद्वैध्यमानस], दुविधा-रहित मन वाला, स्थिर पस्सुत्तमं अधमजनूपसेवितं, तदे.. मनोवृत्ति वाला - तत्थ अद्वेज्झमानसो, सम्बोधिं पापुणिस्सति, अधमण्ण पु.. [अधमर्ण], ऋण लेने वाला कर्जदार - जा. अट्ठ. 1.30; - वचन त्रि., ब. स. [अवैध्यवचन], क. अधमण्णो तु इणायिको, अभि. प. 470; विप. उत्तमण्ण. दो तरह की बातें न बोलने वाला, अमोघ वचन बोलने अधम्म' पु., धम्म का निषे. [अधर्म], 1. अकुशल शारीरिक, वाला, - अद्वेज्झवचना बुद्धा, अमोघवचना जिना, बु. वं. 2. वाचिक एवं मानसिक कर्म, अनैतिक आचरण, अननुमोदित 109; अमोघवचना बुद्धा भगवन्तो तथवचना अद्वेज्झवचना, वाक्कर्म, पापकर्म, अपुण्य, अनर्थ - अधम्मो निरय नेति, मि. प. 142; ख. नपुं.. सुनिश्चितता-द्योतक वचन, थेरगा. 304; धम्म भणे नाधम्म सु. नि. 452; धम्मो हवे एकांशवचन - अद्धाति एकसवचनं .... अद्वेज्झवचनं ..., पातुरहोसि पुब्बे, पच्छा अधम्मो उदपादि लोके, जा. अट्ठ. महानि. 2; - वाच त्रि., अद्वेज्झवचनं का ही समाना. -- 4.91; 2. अस्वभाव, अलक्षण, तत्थ - धम्मन्ति सभावं, अद्वेज्झवाचो अलिक विवज्जयि, दी. नि. 3.128. ... अधम्मो नाम असभावो ..., जा. अट्ठ. 3.325; - टि. For Private and Personal Use Only
SR No.020528
Book TitlePali Hindi Shabdakosh Part 01 Khand 01
Original Sutra AuthorN/A
AuthorRavindra Panth and Others
PublisherNav Nalanda Mahavihar
Publication Year2007
Total Pages761
LanguageHindi
ClassificationDictionary
File Size29 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy