________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अदोस
155
अद्दसिंगिवेर/अल्लसिंगिवेर 25.96; - त्त नपुं., भाव. [अदोषत्व], दोष-रहित होने की अद्द/अल्ल त्रि., [आर्द्र], गीला, भीगा हुआ - दशा - अरानम्पि अवङ्कत्ता अदोसत्ता ..., अ. नि. 1(1).135. तिन्तोल्लाद्दकिलिन्नोन्ना, अभि. प. 753; अदं च पाणिं अदोस' पु., दोस का निषे. [अद्वेष], द्वेष, वैर या प्रतिहिंसा परिवज्जयस्सु. जा. अट्ठ. 7.207; अल्लं तिन्तं पाणिं मा दहि, का अभाव, मैत्री-भावना, तीन कुशलमूलों में एक - तं कि मा झापयि, जा. अट्ठ. 7.207. मञथ ... अस्थि अदोसो? अ. नि. 1(1).225; यदपि ... अद्दक नपुं.. [आर्द्रक], हरा अथवा बिना सुखाया हुआ अदोसो तदपि कुसलमूलं, अ. नि. 1(1).233; अदोसामोहेसुपि अदरख - सिङ्गिवेरं तु अद्दक, अभि. प. 459; ... एसेव नयो, ध. स अट्ठ. 172; - टि. हिंसा, चोरी आदि पाप- अल्लसिङ्गीवेरलोणजीरकादयो कोढेत्वा .... जा. अट्ठ. 1.238, कर्मों से मन के विलग रहने के तीन मूल कारण, अलोभ, समाना. अद्द, अल्ल, सिङ्गिवेर. अद्वेष एवं अमोह बतलाए गए हैं। अदोस इन्हीं तीन कुशल- अद्दन नपुं.. [अर्दन], उत्पीड़न, विध्वंस, विघ्न-बाधा, हिंसा - मूलों में एक है। यह पचीस शोभन चैतसिक धर्मों में एक अद्दनं परिप्लुता, सद्द. 2.547; अद्दनं हिंसा, सद्द. 2.554; अद्दनं है; - ज त्रि., [अद्वेषज], अद्वेष अथवा मैत्री भावना से गन्धपिंसनन्ति वदन्ति, सद्द. 2.565. उत्पन्न - यं ... अदोसपकतं कम्मं अदोसजं.... अ. नि. अद्दभाव पु.. [आर्द्रभाव], गीलापन, नमी, आर्द्रता - अद्दभावो 1(1).160; - सज्झासय त्रि., ब. स. [अद्वेषाध्याशय], तिन्तभावो, सद्द. 2.362. अद्वेष से युक्त मनोवृत्ति वाला - अदोसज्झासया च अद्दस/अद्दसा दिस अद्य., प्र. पु., ए. व., [अद्रशत्], क. बोधिसत्ता दोसे दोसदस्साविनो, विसुद्धि. 1.113; - सुस्सद उसने देखा - अद्दसा भगवा आदि, सु. नि. 360; तमद्दसा त्रि., अद्वेष से परिपूर्ण - इमे सत्ता ... अलोभुस्सदा विम्बिसारो, सु. नि. 411; अजितो अद्दस बुद्ध, सु. नि. 1022; अदोसुस्सदा अमोहुस्सदा च होन्ति, विसुद्धि. 1.101; - तापसो तेसं किरियं सब्बं अद्दस, जा. अट्ट. 3.425; - निदान त्रि., ब. स. [अद्वेषनिदान]. अद्वेषभाव से उत्पन्न सुं/संसु अद्य, प्र. पु.. ब. व. - असुभं असुभतद्दसु. अ. किया गया - यं ... कम्म ... अदोस-निदानं ..., अ. नि. नि. 1(2).60; अद्दसंसु खो कुणालस्स सकुणस्स परिचारिका 1(1),160; - निद्देस पु.. [अद्वेषनिर्देश], अद्वेष का संक्षिप्त .... जा. अट्ठ. 5.417; - इस अद्य., म. पु., ए. व. - अम्भो रूप में व्याख्यान या कथन - अदोसनिइसे अदुस्सनकवसेन परिस, न त्वं अद्दस मनुस्सेस पठमं देवदूतं पातुभूतन्ति, म. अदोसो, ध. स. अट्ठ. 194; - निस्सन्दता स्त्री., तत्पु. नि. 3.218; - स्सथ अद्य., म. पु.. ब. व. - अपि मे मातरं [अद्वेषनिष्यन्दता], अद्वेष के फल या परिणाम होने की अद्दस्सथ, अपि मे मातरं अद्दस्सथाति, म. नि. 2.3183; पाठा. अवस्था - ... अदोसनिस्सन्दताय उळारं .... वि. व. अट्ट. अद्दसथ; - सं/स्स अद्य., उ. पु., ए. व., - अगारस्मि 11; -- पकत त्रि., [अद्वेषप्रकृत], अद्वेष में उत्पन्न होने वसन्तीहं ... अद्दसं विरजं बुद्ध, थेरीगा. 108; अहसाहं पति वाला, वह जिसके मूल में अद्वेष है - यं अदोसपकतं कम्म, मतं, थेरीगा. 218; अज्झत्तसन्तिं पचिनं अदस्सं सु. नि. अ. नि. 1(1).160; - पच्चय त्रि., [अद्वेषप्रत्यय], अद्वेष 843, पाठा. अद्दसं; - साम/सम्ह अद्य., उ. पु.. ब. व. - द्वारा उत्पन्न किया गया - अदोसपच्चया अनेके कुसला अहसाम खो मयं, भो, तं भवन्तं गोतम गच्छन्तं .... म. नि. धम्मा सम्भवन्ति, अ. नि. 1(1).233; - समुदय त्रि., ब. स. 2.348; आम, अद्दसामाति, जा. अह. 3.265; पाठा. अद्दसम्ह; [अद्वेषसमुदय], वह जिसकी उत्पत्ति अद्वेष में हो - यं अद्दसम्ह तदारओ, अप. 2.121; - स्सासि अद्य.. प्र. पु., ए. ... कम्मं ... अदोससमुदयं, अ. नि. 1(1).160.
व. - अहस्सासि हरितरुक्खे, जा. अट्ठ. 5.153; - संसु अद्द' क. गति एवं याचना अर्थ वाली एक धातु - अद्द गतियं, अद्य., प्र. पु.. ब. व. - नेव खो, भिक्खवे, अद्दसंखें नेवापिको याचने च सद्द. 2.377; ख. याचना एवं यात्रा आदि अर्थों च ..., म. नि. 1.213; - सासि अद्य., म. पु., ए. व. - छ वाली एक धातु - अद्द याचनयात्रादिस्वथो, धा. म. 40; ग. जने येव अहसासीति, मि. प. 269; - सासिम्हि अद्य., उ. हिंसा अर्थ वाली एक धातु - अद्द हिंसायं, सद्द. 2.544. पु., ए. व. - पथे अद्दसासिम्हि भोजपुत्ते, जा. अट्ठ. अद्द/अद्दा दिस का. अद्य.. प्र. पु., ए. व. [अद्राक], देखा 5.159. - यो सुखं दुक्खतो अद्द ..., म. नि. अट्ठ. (मू.प.) 1(1).257; अद्दसिंगिवेर/अल्लसिंगिवेर नपुं.. कर्म. स. [आश्रृङ्गवेर]. थेरगा. 986; इतिवु. 35; अद्दा राजानमङ्गति, जा. अट्ठ. गीला अदरख - ... अल्लसिङ्गीवेरलोणजीरकादयो..., जा. 7.131; तुल. अदक्खि , अद्दस, अद्दसा.
अट्ठ. 1.238.
For Private and Personal Use Only