________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अतसिताय 102
अति अतसिताय त्रि., [अत्रास्य], नहीं डरने योग्य, भय न करने वुत्तं होति, पारा. अट्ठ. 1.128; दी. नि. अट्ठ. 1.184; - योग्य - इध, ... पुथुज्जनो अतसिताये ठाने तासं आपज्जति. उग्गत त्रि., [अत्युद्गत], अत्यधिक ऊपर उठा हुआ - स. नि. 2(1).52; अतसितायेति अतसितब्बे, अभायितब्बे तत्थ अच्चुग्गताति अतिउग्गता, जा. अट्ठ. 1.414, द्रष्ट. ठानम्हि, स. नि. अट्ठ. 2.244, पाठा. अत्तसिताय,
अच्चुग्गत के अन्त; - उच्चं निपा., क्रि. वि. [अत्युच्चैः]. अतसी स्त्री., [अतसी]. तीसी, अलसी - उम्मा तु अतसी अत्यधिक ऊंचाई में - सो अजेसं गिज्झानं सीमं अतिक्कमित्वा भवे, अभि. प. 452; - पुष्फवण्ण त्रि., तीसी के फूलों जैसे अतिउच्च उप्पति, जा. अट्ठ. 3.223; चतुरङ्गिनिया सेनाय वर्ण वाला - सचे काळो होतुकामो, नीलुप्पलवण्णो वा नातिउच्च नातिनीचं उच्चरुक्खानं हेट्ठाभागेन .... खु. पा. अञ्जनवण्णो वा अतसीपुप्फवण्णो वा सियन्ति पत्थेति, म. अट्ठ. 140; - उण्ह त्रि., [अत्युष्ण]. बहुत अधिक गरम - नि. अट्ठ. (उप.प.) 3.53.
अतिसीतं अतिउण्हं अतिसायमिदं अहु, थेरगा. 231; दी. नि. अति निपा., विशे., क्रि. वि., क्रि. तथा ना. प. से पूर्व में 3.140, विलो. अतिसीत; - उत्तम त्रि.. [अत्युत्तम], सर्वश्रेष्ठ, प्रयुक्त उप. [अति], अत्यधिक, बहुत अधिक, अतिशय, अतिशय श्रेष्ठ - अनधिवराति अधिका विसिट्ठा अञआ एतिस्सा प्रमुख, पूज्य, अधिक श्रेष्ठ - अतीति अच्चन्तत्थे निपातो, नत्थीति अनधिवरा, अतिउत्तमाति अत्थो, वि. व. अट्ठ. 64; उदा. अट्ठ. 181; बलवं सुट्ट चातीवातिसये किमुत स्व अति, - उदक नपुं., अत्यधिक जल या वर्षा - सेसजनेहि अभि. प. 1138; अन्तोभावभुसत्थातिसयपूजास्वतिक्कमे, भूतभावे कतसस्सं अतिउदकेन वा अनोदकेन वा नस्सति, ध. प. पसंसायं दळहत्थादो सिया अति, अभि. प. 1182; - अग्गता अट्ठ. 1.33; तुल. अच्चोदक; - उदर नपुं.. उन्नत या उठा स्त्री., भाव. [अत्यग्रता], सर्वोत्तमता, सर्वश्रेष्ठता, अनुत्तरता हुआ पेट - तव उदरं पन अतिउदरं जा. अट्ठ. 4.249; - बुद्धो अतिअग्गताय अनुपमो, मि. प. 259; - अग्गि पु., द्रष्ट. अच्चोदर ऊपर, - उपरि निपा., [अत्युपरि], बहुत अत्यधिक उष्ण अग्नि - अति अग्गिना ओदनं उत्तरति, मि. अधिक ऊपर - द्वारं किर अतिउपरि अमनुस्सा ... कोटेन्ति, प. 258; - अच्छेरक त्रि., [अत्याश्चर्यकर], अध्यधिक दी. नि. अट्ठ. 1.204; - उस्सूरे निपा. क्रि. वि. [अत्युत्सूर्य], आश्चर्यजनक - इमिना वानरिन्देन अतिअच्छेरकं कतान्ति प्रातः काल देर करके या सूर्य के बहुत ऊपर उठ जाने पर चिन्तेत्वा, जा. अट्ठ. 1.269; - अञ्छितं/अच्छितुं अति + - अतिउस्सूरे लद्धभत्तताय अक्खीनि भमन्तीति, वि. व. अञ्ज/अञ्च्छ का निमि. कृ., ऊंची कीमत मांगने के अट्ठ. 51; - कड्ढय्यासि अति + कड्ड का विधि. म. पु., निमित्त या ठगने के निमित्त - अति अञ्छितुं न वट्टति, अ. ए. व. [अतिकर्षे:], आपत्ति उपस्थित करे, बहुत अधिक नि. अट्ठ. 1.189; - रसभेसज्ज नपुं., केवल समृद्ध खींचातानी करे, अत्यधिक कष्ट दे - वदेय्याम खो तं, व्यक्तियों के द्वारा ही खरीदने योग्य दवा - भद्दे इदं गहपति, सचे त्वं नातिकड्ढय्यासी 'ति, पारा. 18%; अतिरसभेसज्ज, कुतो लभिस्सामी ति वत्वा चिन्तेसि, जा. नातिकड्ढय्यासीति यं ते मयि पेमं पतिद्वितं, तं कोधवसेन न अट्ठ. 5.439; - अम्बिल त्रि., [अत्यमल], बहुत खट्टा, अतिकड्डय्यासि, सचे न कुज्झेय्यासीति वुत्तं होति, पारा. अधिक खट्टा- तस्सा अच्चुण्हअतिसीतअतिअम्बिलादिपरिभोगं अट्ठ. 1.162; - कण्ह त्रि., [अतिकृष्ण], अत्यधिक काला - वज्जेत्वा सुखेन गभं परिहरियमानाय एवरूपो दोहळो अतिदीघं, अतिरस्सं, अतिकण्हं, अच्चोदातं, एतं हीनं नाम उप्पज्जि , ध. प. अट्ठ. 1.297; - अरहन्त पु.. अर्हत् से लिङ्ग पाचि. 9; - करुण त्रि., [अतिकरुण]. अत्यधिक अत्यधिक ऊपर - अरहन्तानं अतिअरहा भवेय्या ति. मि. प. करुण या दुर्दशा से ग्रस्त - अतिकरुणं परिदेवमाना राजानं 258; - असन नपुं.. [अत्यसन], अधिक भोजन करना, अनुबन्धि, जा. अट्ठ. 6.65; - कस्स अति + ।कस का पू. अधिक खाना - अतिअसनेन अति भुत्तेनाति अत्थो, जा. का. कृ. [अतिकृष्य], अत्यधिक खींचकर, अतिकर्षण करके अट्ठ.1.184; - अहित त्रि., अत्यन्त द्वेषी, अत्यधिक अपकारी, - भेत्वान नासं अतिकस्स रज्जु नयिंसु मं सम्परिगयह लुद्दा, अत्यधिक अहित करने वाला - नाच्चाहितन्ति न अतिअहितं. जा. अट्ठ. 5.166; - काय त्रि., ब. स. [अतिकाय], भारी जा. अट्ठ 5.141, द्रष्ट., अच्चाहित; - आयत त्रि., डील डौल वाला, बहुत बड़े शरीर वाला, महाकाय - अत्यधिक चौड़ा - द्रष्ट. अच्चायत के अन्त- इट्ठ त्रि., अतिकायो महिस्सासो, अज्जुनो केककाधिपो, जा. अट्ठ. [अतीष्ट], अत्यधिक वाञ्छित, अत्यधिक अभीष्ट, अत्यधिक 5.259; - कर पु., [अतिकार], अत्यधिक करना, आवश्यकता काम्यमान - अभिक्कन्तन्ति अतिइट्ठ अतिमनापं अतिसुन्दरन्ति से कहीं बहुत अधिक काम करना - अतिकरमकराचरिय,
For Private and Personal Use Only