Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
९३०
www. kobatirth.org
१५
मेधातिथिभाष्यसमलंकृता ।
वेदशास्त्रार्थतत्त्वज्ञो यत्र तत्राश्रमे वसन् ॥ इव लोके तिष्ठन्स ब्रह्मभूयाय कल्पते ।। १०२ ॥
ब्रह्मभूयाय ब्रह्मभावाय ब्रह्मत्वप्राप्तये इति यावत् । तत्रेति व्युत्थाय यु यथोक्तं “ विद्वेषणाच्चाप्युत्थाय ब्राह्मणादिभिक्षाचर्यमनुवेद्य व्रजन्तीति " ॥ १०२ ॥ अज्ञेभ्यो ग्रन्थिनः श्रेष्ठा ग्रन्थिभ्यो धारिणो वराः ॥
धारिभ्यो ज्ञानिनः श्रेष्ठा ज्ञानिभ्यो व्यवसायिनः ॥ १०३ ॥
२०
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अज्ञा मूर्खा अनधीयाना न पुनर्विद्वांसो ग्रंथमात्राभिधायिनस्तेभ्यो धारिणइत्येतदमत्या परतां पूर्वे तु नातिप्रयत्नतः ग्रंथस्येति तत्रापि संबध्यते ग्रंथस्य धारिण इति । श्रेष्ठमेतेषां जपप्रतिग्रहादिष्वधिकारात् । ज्ञानिनस्तु सर्वत्राधिकृता इति श्रेष्ठतरा ज्ञानपूर्व १० जपादयोऽनुष्ठीयमानाः फलातिशयदायिनो भवन्ति । तदुक्तं " यदेव विद्यया करोति श्रद्धयोपनिषदा तदेव वीर्यवत्तरं भवतीति " । अन्यवशानामनुष्ठातारो निर्विचिकित्साद्या नैतदन्यथेति शक्यते । एतदपि स्तुत्यर्थमध्ययनमात्रेण वेदाः पुरुषार्थाय प्रभवन्ति किंपुनस्तदर्था नैर्व ॥ १०३ ॥
तपो विद्या च विप्रस्य निःश्रेयसकरं परम् ।।
तपसा किल्बिषं हन्ति विद्ययाऽमृतमश्नुते ॥ १०४ ॥
अनेनैतद्दर्शयति । सत्यामपि विद्यायां नाक्षीणपापस्य मोक्षः । सत्यपि कर्म नासत्यामात्मविद्यायां । अतो यदुक्तं 'ते तु भावेन मुच्यन्त' इति तदसत्। अमृतमपुनरावृत्तियेयं बलानंदरूपता ॥ १०४ ॥
प्रत्यक्षं चानुमानं च शास्त्रं च विविधागमम् ।। त्रयं सुविदितं कार्यं धर्मशुद्धिमभीप्सता ।। १०५ ।। सुत्दृद्धत्वोपदिशति । लौकिकमर्थं धर्मों वेदार्थस्तस्य शुद्धिर्विवरणपूर्वकाशयनिराकरणेऽङ्गनिश्चितसिद्धांतव्यवस्थापनमुतैतत्प्रत्यक्षादिप्रमाणनिश्चये सति भवति । सुविदिते हि प्रत्यक्षे ज्वालादिवैषम्येण प्रत्यभिज्ञायते । शब्दनित्यत्वात्सिद्धिः । यस्य तु सम्यकू विवेकः स उभयोरविशेषेण प्रत्यक्षमध्यवसायः स्यात् । ज्वालादिषु चानुमानेनोपरि दृष्ट २५ शब्देऽपि तथा संभावयेत् । तथा नित्यशब्दसमुदायात्मको वेदः स्यात् । यस्य तु विहितानि कुशलप्रमाणेषु प्रशब्दोऽतग्रहणनिबंधनो नास्त्यभिज्ञानो मन्यमानो ज्वालाविदुषो भेदग्रहणनिबन्धनमिव सितविशितं विशेषो न ज्वालाबाधेन शब्दे बाधं संभावयति । एवमनुमानमपि सुविवेचितं न भारतादिग्रन्थप्रमाणोपलक्षणत्वाच्च । तेन शौर्यादिशास्त्रान्त
-नेन ।
[ द्वादश:
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 020474 |
| Book Title | Manusmruti |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | J R Gharpure |
| Publisher | J R Gharpure |
| Publication Year | 1920 |
| Total Pages | 1103 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 20 MB |