Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
३३८ मेधातिथिभाष्यसमलंकृता।
[चतुर्थः नाविस्पष्टमधीयीत न शुद्गजनसन्निधौ ॥ न निशान्ते परिश्रान्तो ब्रह्माधीत्य पुनः स्वपेत् ॥ ९९ ॥
यत्र वर्णस्वराभिव्यक्तिः स्फुटा न भवति तदविस्पष्टम् । तच्च द्रुतायां वृत्तौ प्रायेण भवति । निशान्ते पश्चिमरात्रिभागे । सुप्तोत्थितो यदाऽधीयीत पुनः श्राम्येत्तदा न ५ शयीत । " न निशान्ते परिश्रान्तो ब्रह्माधीत्य शयीत तु" एवं युक्तः पाठः॥१९॥
यथोदितेन विधिना नित्यं छन्दस्कृतं पठेत् ॥ ब्रह्मच्छन्दस्कृतं चैव द्विजो युक्तो ह्यनापदि ॥ १० ॥
छन्दांसि गायत्र्यादीन्यभिप्रेतानि तैः कृतं युक्तं ब्रह्ममि । अनेकार्थत्वाकरोतेरयमत्रार्थो व्याख्यायते । यथा गोमयान्कुर्विति संहारे पृष्ठं कुर्वित्युन्मर्दने एवमत्र युजेरर्थे वर्तते । ब्रह्म च छन्दश्च ब्रह्मच्छन्दसी ताभ्यां युक्तं ब्रह्मछन्दस्कृतम् । यजूंषि गायत्र्यादियुक्ताश्च मन्त्राः । एकस्मिन्नेवावस्थानके पठन्ति । न यथा बाढच्ये छान्दोग्ये च विभागेनैकस्मिन्ग्रन्थे अन्यत्र ब्राह्मणम् । एवंप्रकारभेदावेदानामेवं युक्तमिति पूर्वे व्याख्यातवन्तः । यथोदितेन पूर्वो विधिरनापापसंव्हियते । आपदि अध्यापकस्या
संनिधानं बहुदेवताविभागमपेक्षमाणस्य तत्रागुणवतः सह विस्मृत्य स्यात् । तस्मान्नापद्ययं १५ विभागो नादरणीयः ॥ १०० ॥
इमानित्यमनध्यायानधीयानो विवर्जयेत् ॥ अध्यापनं च कुर्वाणः शिष्याणां विधिपूर्वकम् ॥ १०१॥
इमान्वक्ष्यमाणाननध्यानधीयानो विवर्जयेत् । अध्यापनं च कुर्वाणः । अध्यापनग्रहणमनधीयतो ग्रहणार्थमभ्यासाथै च । नित्यम् नोत्सर्गादेव प्रभृति । २० किंतर्धपञ्चमेष्वपि मासेषूपाकर्मणः प्रभृति । शिष्याणाम् अनुवादः ॥१०१॥
कर्णश्रवेऽनिले रात्रौ दिवा पांसुसमूहने ॥ एतौ वर्षास्वनध्यायावध्यायज्ञाः प्रचक्षते ॥ १०२ ॥
अनिलो वायुः । वेगेन वाति वायौ वाय्वन्तरसंघर्षाध्वनिः श्रूयते यत्र स कर्णश्रवो वायुः । कर्णाभ्या श्रूयते यः स कर्णश्रवः । साधनंकृतेति समासः । २५ अवस्थाविशेषोपलक्षणार्थ कर्णग्रहणम् । श्रूयते कर्णाम्यामेव । तेन यदैवं वायुशब्दः
श्रूयते तदा नाध्येतव्यम् । पांसून्समूहति पांसून्समाहरति पांसुसमूहनः । पांसुधूलिः ।
१र-ण-वाक्छंदोग्येच । २ र-भेदोद्वेदनाम् । ३ र-विभाग्यं त्यपेक्षमाणस्य ४ ड-यदविस्मृत्य । ५र-न त्ययं विभागो। ६ अ-क-ड-क्ष-इमन्नित्यम् ।
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 020474 |
| Book Title | Manusmruti |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | J R Gharpure |
| Publisher | J R Gharpure |
| Publication Year | 1920 |
| Total Pages | 1103 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 20 MB |