________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
रघुवंश
401
विस्मय
1. अद्भुत् :-[अद् + भू + डुतन्च :-न भूतम् इति वा] आश्चर्यजनक, विचित्र,
अचंभा, अचरज, आश्चर्य। तदद्धतं संसदि रात्रिवृत्तं प्रातद्विजेभ्यो नृपतिः शशंस। 16/24
राजा ने रात की वह अचरज भरी घटना प्रातः काल सभा में ब्राह्मणों से कही। 2. विस्मय :-[वि + स्मि + अच्] आश्चर्य, ताज्जुब, अचंभा, अचरज।
पुरुषः प्रबभूवाग्नेविस्मयेन सहविजाम्। 10/50 यज्ञ की अग्नि में से एक पुरुष प्रकट हुआ, जिसे देखकर यज्ञ करने वाले सभी ऋषि बड़े आश्चर्य में पड़ गए। सविस्मयो दाशरथेस्तनूजः प्रोवाच पूर्वार्धविसृष्टतल्पः। 16/6 उसे देखकर कुश को बड़ा आश्चर्य हुआ, वै शैया पर आधे उठकर उससे बोले।
वीणा 1. परिवादिनी :-वीणा।
भ्रमरैः कुसुमानुसारिभिः परिकीर्णा परिवादिनी मुनेः। 8/35 वह माला तो गिर गई पर फूलों के साथ लगे हुए भौरे अभी तक नारद जी की
वीणा पर मंडरा रहे थे। 2. वल्लकी :-[वल्ल् + क्वुन् + ङीष्] वीणा।
प्रतियोजयित व्यवल्लकी समवस्थामथ सत्वविप्लवात्। 8/41 उस राजा ने (अपनी मृत पत्नी को उसी प्रकार गोद में रख लिया) जैसे तार मिलाने के समय वीणा रख ली जाती है। वल्लकी च हृदयंगमस्वना वल्गुवागपि च वामलोचना। 19/13 गोद में बैठाने योग्य दो ही वस्तुएँ हैं :-एक तो मनोहर शब्दवाली वीणा और
दूसरी मधुर-भाषिणी कामिनी। 3. वीणा :-[वेति वृद्धिमात्रमपगच्छति :-वी + न, नि० णत्वम्] सारंगी, वीणा।
उपवीणयितुं ययौ खेरुदया वृत्तिपथेन नारदः। 8/33 वीणा के साथ गाना सुनाने के लिए नारद जी आकाश मार्ग से चले जा रहे थे। वेणुना दशनपीडिता धरा वीणया नखपदाङ्कितोरवः। 19/35
For Private And Personal Use Only