Dictionary of Prakrit for Jain Literature Vol 01 Fasc 02

SR No.: 020317
Original Sutra Author: N/A
Author: A M Ghatage
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publication Year: 1995
Total Pages: 150
Language: English, Sanskrit, Hindi
Classification: Dictionary
File Size: 17 MB

Page 45

***
अजाद
कुतोऽपि हिंसाचबधे निवृत्तिः या त्वज्ञस्याज्ञानात् सा अजाणू इत्यभिहिता p. 174. 10)
अजाद (a-jāda <a jāta ) adj. which is not produced, JS अपदेसं सपदेसं मुत्तममुत्तं च पज्जयमजादं । पलयं गयं च जाणादि तं णाणमदिदियं भणियं PavSa 1.41.
अजाय (a-jāya<a-jāta ) adj. [&lso अज्जाय ] I not born, not produced, JM. नेच्छइओ नाऽजायं जाइ अभावत्तओ खपुष्कं व । अह च अजाये जायइ, जायउ तो खरविसाणं पि ViāvBha. 418: तीए पुत्तो चुक्खो पवित्तो नामओ सो पुण उदरं दारिऊण कडिओ त्ति अजाओ, न पसूओ Kama Pra. 405.4; 2 yet to be produced, JS. जदि पञ्चक्खमजायं पज्जायं पलश्यं च णाणस्स । ण हवदि वा तं गाणं दिव्वं ति हि के पति Pavsa 1.39; 3 not completed, AMg. सा (परिट्ठावणिया ) पुण जायमजाया OghNi. 594 आयरिए य गिलाणे पाहुणए दुलभे सहसदाणे । एवं होइ अजाया इमा उ गहणे विही होइ OghNi. 607 JM आहारं पि उजा सा (परिट्ठावणा) सा दुविहा होइ आणुपुब्बीए । जाया चेव सुविहिया नायव्वा तह अजाया य āvTY. (H) 641b. 8; आयरिए य गिलाणे पाहुणए दुलहे सहसलाहे । एसा खलु अज्जाया (परिट्ठावणा ) वोच्छं से विहीए वो सिरणं ĀTY. (H.) 64 8.12; 642h 7 642b. 9 642b. 13; जाओ य अजाओ य दुविहो कप्पो य होइ नायब्बो PavS&ro. 780; Pañca Pra. 11. 27; गीयत्थ जायकप्पो अगीयओ खलु भवे अजाओ य Pavsaro. 781; Pafied Prs. 11 28; उउबद्धे वासासु उ सत्त समत्तो तदूणगो इयरो । असमत्ताजायाणं ओहेण ण किंचि आहव्वं PavSaro. 782; Pañie& Pra. 11.29.
144
अजायकप्पिन (a-jaya-kappia ajāta-kalpika) al), who is ignorant of the rules, JM. एगविहारी अ अजायकव्पिओ जो भवे चवणकप्पे । उवसंपन्नो मंदो होहिर बोसट्ठतिट्ठाणे KappBha 694 (comm. अजातकल्पिकः अगीतार्थः )
अजावर्भगवाण (ajāyabhangasāsana ajita-bhaiga-śāsana) adj. whose rules are not broken, JM. अजायभंगसासणो... नरिंदसत्तुमद्दणो ( करेइ लोयपालणं ) Ma VICa. (G) 38. 1 ( 1 ) अजायमयपसर (a- jāya-maya-pasara - ajāta-madaprasara) adj. in whom the spread of pride is not produced, Apa सज्जणु पुणि अजाय मय-पसरु देतहो व्व वियस वयण कमलु
KuvMa Ka 6.22.
name of a
अजायरुह (a-jāya-rui <a-jāta ruci) m person, Apa. इहु आयहु कुछु अजायरु Maha Pu. (P.) 62.17.10. अजायवच (a-jaya-vacca <a-jātāpatya ) n offspring or issue which is not yet born, JM अंगतिया धणसेट्ठी सामिउरे संखसेट्ठि दढपीई । तीए बुट्टिणिमित्तं अजायवचाण तह दाणं UvPay
552.
अजायसत्तु (a- jāya-sattu <a-jāta-śatru ) m. name of s king of Vasantapura, JM. वसंतपुरं णाम णयरं तत्थ अजायसत्तू णाम णरवई CaupCa. 317.26.
अजाया (a-jāyā) f. no more wife, AMg. समणोवासगस्स णं भंते! सामाइयकडस्स समणोवस्सए अच्छमाणस्स केइ जायं चरेज्जा, से णं भंते । किं जायं चरइ ? अजायं चरइ ? गोयमा ! जायं चरइ । नो अजायं चरह Viy. 8.54 (8. 233 ); तस्स णं भंते । तेहि सील-व्यय-गुण-वेरमणपच्चक्खाण-पोसोववासेहिं सा जाया अजाया भवइ Viy. 8.5.5 (8.234 )
अजाविय (ajaviya <ajavika) n. goat and sheep, JS. सेवदि णिवादि रक्खदि गोमहिसिमजावियं हयं हत्थि Bhadra 918
भजिअ (a-jiaa-jita) m. name of the second Tirthaikara, AMg. वंदे उसभं अजिअं Nandi gā 18; JM पोसिकारसि सुद्धे रोहिणिजोएण अजिअस्स (नाणं ) āvNi. 278. ef. अजिय.
मणिमनुभाव
अजिइंदिय (ajiindiya <ajitendriya) adj. one who has not subdued his senses, AMg. जाईभयपडियद्वा हिंसगा अजिइंदिया | अबंभचारिणो बाला इमं वयणमब्बवी Utt. 12.5; निधसपरिणामो निस्संगो अजिइंदिओ । एयजोगसमाउत्तो किण्हलेसं तु परिणमे Utt. 34.21; अजिई - दिएहि चरणं कटुं व घुणेहि कीरइ असारं । तो चरणत्थीहिं दर्द जयवं इंदियजयभिम Ārah Pad. 641; JM अजिइंदिय सोवहिया, वहगा जर तेsवि णाम पुज्जेति DasaveNi. 1. 144.
fagfm (a-jiindiya-ttana <a-jitendriyatvana). the state of being without control of the senses, A.Mg. अजिइंदियत्तणेणं लंकाहिवई गओ निद्दणं ArshPad. 641.
अजिण (ajina <ajina ) . [ DeNaMA. 7.27] skin especially of an antilope, AMg. अप्पेगे अच्चाए वहंति अप्पेगे अजिणाए वहति āyar. 1.1.6.6; से जहाणानए केइ पुरिसे जे इमे तसा पाणा भवंति ते णो अचार णो अजिणाए णो तस्स सरीरगस्स किंचि विपरियाइत्ता भवति Sūy. 2.2.4 (696[1]); चीराजिणं नगिणीणं ... एयाणि वि न तायंति दुस्सीलं परियागयं Utt. 5.21; JM अजिण सलोमं जतिणं ण कप्पती झुसिर तं तु पंचविधं NisBha. 3999; अयए लि-ग वि-महिसीमिगाणमजिणं च पंचमं होति NisBha. 4003 4014; JS. वत्था जिणवक्केण य अहवा पत्ताश्णा असंवरणं । ... अच्चेलक्कं जगदि पूज्जं Mūla. 30 ( 1 ) ; Apa. गउ रुहिरु णवर थिउ अजिणु (v ८.) अस्थि PaumCa (S.) 18.9.7; तुडु देव ण दोसि सुसामि जाहं, अजिणु वि अनिणहं चुक्कर ण ताहं MahaPu. (P.) 46.11.2; छत्त अि वलु विणु Candappa Ca. (Y.) 5.2.5.
अजिण (a-jinaa-jina) adj. who is not a prophet, AMg. भगवतो महावीरस्स... अजिणाणं जिणसंकासाणं... उक्कोसिया चउदसपुब्विसंपया होत्था Thana. 3.230 (584); अरिट्ठनेमिस्स चत्तारि सता चोदसपुब्बीमजिणाणं जिणसंकासाणं ... चउद्दस पुव्विसंपया होत्था Thāna. 4. 381 ( 647 ); सए से गोसावी.अजिजिपस पगासेमाणे विहरs Viy. 15.9 (15.6); 15.58 (15.77); 15.60 (15.79); तेसिं णं भगवंताणं ... दुवालसंगिगो... अजिणा जिणसंकासा ... संजमेण तवसा अप्पाणं भावेमाणा विहरंति Uvar. 26. उसमस्त णं अरहमो कोसलियस्स अजिणाणं जिणसंकासाणं ... चउदस पुव्वीसंपया होत्था Jambuddi. 278; Kapp.(J.) 138; Apa. तुहुं देव ण होसि सुसामि जाहं अजिणु वि अजिणहं चुक्कणं ताहं MahaPu. P.) 46.11.2.
अजिणगकंचुक (ajinaga- kañcuka < ajinaka - kañcuka) m/n. bowdice made of leather, JM अजिणपट्टे अजिणष्पवेणी अजिणग कंचुका चैव वत्थगते विष्णेया भवंति Abg Vi. 230.26.
afia (a-jinanta <a-jayat) adj. (pr. part.) not conquering, Apa. किं अजिणंतु महासणि बइसहि DhamPar. 8.7.9.
अजिणपट्ट (ajina-patta <ajina-patta ) m. strip of leather used as a searf, JM. अजिणपट्टे अजिणप्पवेणी अजिणगकंचुका चैव वत्थगते विष्णेया भवंति AngVi. 230.26.
अपिडिमा (a-jina-padimā<a-jina-pratimā ) . the idol of a non-jins, JM जह जिपमय जिणपडिमा परपरिगहिआ अ अजिणपडिम त्ति Sarvaśa. 118 (comm. अजिना: सुगतेश्वरादयस्तेषां प्रतिमा स्यात् )
fameroit (ajina-ppaveņi <ajina-praveņi) f. a plaited cover made of leather, AigVi. 230.26. of अजिणपट्ट.
arfa (a-jinam<a-jitva) ger. withont conquering, Apa. वायं अजिणं तेहिमि कथउ कं कणयासणि रोहणु Dham Par. 2.4.11.
S
अणिमणुभार (a-jina manuua-jina-manujäyus) n. excluding the life period of the जिन and men, JM अजिणमणुआउ आहे, सत्तमिए नरदुगुच्च विणु मिच्छे BanS&m. (D.) 6.