________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ૧૪૨ ]
ધ્યાનદીપિકા
રાજ્ય, ઐશ્વર્ય, સ્ત્રી, પુત્ર, વૈભવ, ક્ષેત્ર ઇત્યાદિ પેાતાના ઉપભાગના સાધના ચાલ્યા જવાથી અથવા ચિત્તને પ્રીતિ કરવાવાળા સુંદર વિષયાના નાશ થતાં, જીવેા ત્રાસ પામીને ભ્રમિત થઇને, શાક કરીને, માહથી પરાધીન થઈને, રાતદિવસ તેને માટે જે ચિંતન કરે છે તે મનને દુઃખ દેવાવાળું ઈષ્ટવિયેાગ નામનુ' આત ધ્યાન છે.
ચિત્તને ર'જન કરવાવાળા દેખેલા, સાંભળેલા અને અનુભવેલા પદાર્થોની સાથેના વિયાગ થતાં મનમાં જે લેશ થાય તે ઈવિયાગથી ઉત્પન્ન થયેલુ આ ધ્યાન છે.
-
મનેાજ્ઞ વસ્તુને નાશ થતાં ફરી તેના સમાગમના અર્થી જીવા જે લેશ પામે છે તે આ ત્રીજા આર્ત્ત ધ્યાનનું લક્ષણ છે. ભાવાથ : ઈષ્ટ-વહાલા મનુષ્યેા કે દેહાદિ નિર્વાહના સાધનભૂત પદાર્થોના નાશ થતાં અજ્ઞાની જીવા વિવિધ પ્રકારનાં કલ્પાંત, શાક, આક્રંદ કરે છે-અહોનિશ ઝુરે છે, તેમના વિયેાગથી આ સસારને શૂન્ય માને છે, જીવિતવ્ય નિષ્ફળ ગ' સમજે છે, તેમના મેળાપ માટે દેહના વિયેાગ પણ સુખરૂપ માને છે. તેમના પાછે સમાગમ મળી આવે તે માટે નિરતર વિચારા કર્યા કરે છે, આ સતું પરિણામ શુ' સમજવું ? કાંઈ નહિ. આત્મસ્વરૂપનું' આ અજ્ઞાન છે અથવા કના કાયદાની અજાણતા છે. અચાનક કાંઈ આવી મળતુ નથી કે આવેલુ ચાલ્યું જતું નથી. આવવામાં અને જવામાં હેતુએ છે. હેતુ વિનાનુ` કાંઈ નથી. જો હેતુ વિના આવવુંજવું', સયેાળવયાગ થતાં જ હાય તે। આ વિશ્વની વ્યવસ્થા બની. ન જ રહે.
For Private And Personal Use Only
•
