Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
(૮૨) મતમાં આકાશાદિક તેમ માતાપિતાદિક સર્વ | હેતુઓ જોવામાં, સાંભળવામાં કે મરણમાં પિતપોતાના કારણમાંથી ક્રમે કરીને ઉત્પન્ન આવતાં તે તે દેના અનુસંધાનરૂપ અધ્યાથાય છે એમ માન્યું છે.
સથી જે પરિતાપ ઉપજાવે એ અન્ય નામે શિયાસંચાવિમાચારધારા હેતુઃ | ચિત્તવિકાર ઉપજે છે તે ક્રોધ. સંયોગ અને વિભાગનો અસાધારણ હેતુ ધનપુuથ –ધની નિવૃત્તિને તે ક્રિયા.
ઉપાય દયા, અહિંસા અને ક્ષમા છે. ૨. વજાપનિષાવાચિા | ઇકિયાદિક રા - રાધનાક્ષળઃ છે ! પીડારૂપ કરણના અથવા વાંસલા અદિક સાધનના વ્યાપાર લક્ષણવાળે મનોવિકાર તે કલેશ. વડે જે ઉત્પન્ન થાય તે ક્રિયા.
૨. વાયચતમā શ્રેરાવમાં અવિવાદિ નિવ્રુત્તિમૈથનમૂ–સ્ત્રી સાથે સંગ. | પાંચમાંથી ગમે તે એક કલેશ કહેવાય છે.
શિયાતિ–ક્રિયાની જનક શક્તિ. રામુ–ોગ દર્શનમાં આ પ્રમાણે ૨. સત્વગુણવડે નહિ અભિભવ પામેલા જે ! પાંચ કલેશ કહ્યા છે; (૧) અવિદ્યા, (૨) રજોગુણ અને તમોગુણ તે ક્રિયાશક્તિ અસ્મિતા, (૩) રાગ, (૪) દ્વેષ, અને (૫) કહેવાય છે.
અભિનિવેશ. (તે તે શબ્દ જુઓ.). રિચારાજા–ક્રિયાશક્તિના બે ક્ષત્રિવિરવિદ્રત્યંચાર–અપક્ષાવ્યાપાર છેઃ (૧) આવરણ શક્તિ અને (૨) મંબ્રિહિતત્વે તિ સાધનર્મિનુ નિરવિક્ષેપ શક્તિ.
ત્રવુદ્ધિાર્થેન તાસ્થાાહિત્યમ્ | અપક્ષ ડ-વાઘધનાવેલાશીરા-જે બહારનાં ! આત્મજ્ઞાનીને શાસે જે દંડ ધારણાદિની સાધનની અપેક્ષા રાખે છે તે ક્રીડા (રમત). આજ્ઞા કરી છે, તેમ છતાં પણ સાધનસહિત
શોધ – દૂષાર્થસાધનમતતનવિષયવાર તમામ વિધિયુક્ત કર્મોમાં નિષ્ફલત્વ બુદ્ધિદઢ કોષઃ દુઃખાદિ રૂપ કિષ્ટ (અણગમતા-દેષ ! થયેલી હોવાથી તેમાં આસ્થા રહિતપણે તેને કરાયેલા) અર્થની સાધનભૂત જે ચેતન વસ્તુ હોય અને વસ્યની
ત ક્ષત્રિય અને વૈશ્યને વિઠસંન્યાસ કહે છે. છે, તે ચેતન વસ્તુવિષયક જે દેવ છે, તેનું ક્ષ—નિમેયાવચ્છિન્ન રુચ નામ ક્રોધ.
ચતુર્થોમાના નિમેષણ (આંખ મીંચકાર) 3, gamરિત્ર બીજ અતિ રૂપ ક્રિયાવડે અવિચ્છિન્ન જે કાળ તેને થે વાને અભિલાષ તે ધ.
| ભાગ તે ક્ષણ. રૂ. નિવિષયવહેતુ: સોલા જે વિષય
- ૨. (બૌદ્ધમતે) સ્વાઘેચાવાથપ્રામાવાનાપિતાને અનિષ્ટ હોય તે વિષે દ્વેષરૂપ હેતુથી
ધારઃ સમઃ જેટલો સમય પિતાના પર
આધાર રાખતા પદાર્થને પ્રાગભાવનો આધાર ઉત્પન્ન થયેલો અને વિકાર તે ક્રોધ.
ન હોય તેટલો સમય તે ક્ષણ. અર્થાત જે . જાનિતા વિધાતા ગુમઃ | | સમય પદાર્થના પ્રાગભાવ વખતે હોતા નથી, ઇચ્છેલા અર્થનો નાશ થવાથી ઉપજેલ જે પણ પ્રાગભાવને નાશ થતાં તરત જ હોય બુદ્ધિમાં ક્ષોભ તે ક્રોધ.
છે તે ક્ષણ કહેવાય છે. ५. आत्मनः प्रतिकूलेषु दुःखेषु दुःखहेतुषु क्षणिकत्वम्-तृतीयक्षणवृत्तिध्वंसप्रतियोરમાને, ઘરમાણે મર્યમાળા વા તત્તવાનુ- શિવં ળિયમ શબ્દ અને જ્ઞાનાદિકને સન્યાનાષ્યાન : વઢનામે મળ્યુઃ સ વ ત્રીજા ક્ષણમાં રહેલે જે વંસ છે, તે પિતાને પ્રતિકૂલ એવાં દુઃખ કે દુઃખના ધ્વસનું તે શબ્દ અને જ્ઞાનાદિકમાં જે
૧.
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 020173 |
| Book Title | Darshanik Kosh Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chhotalal N Bhatt |
| Publisher | Gujarat Varnacular Society Ahmedabad |
| Publication Year | 1937 |
| Total Pages | 124 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary |
| File Size | 8 MB |