Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
(૭૧) ऐतिा ( प्रमाणम् )-विशिष्यानिणर्णीतप्रथम- २. नाना प्रवक्तृकधे सति तद्विचारवस्तुag: રાવિરોષ તામ્ ! વિશેષ કરીને વિષયા વાવ | અનેક વક્તાઓ હાઈને નથી નિર્ણત થયે પ્રથમ વક્તા જેને, એ તેમના વિચારની વસ્તુવિષયક વાક્યની જે શબ્દ વિશેષ તે ઐતિ પ્રમાણુ કહેવાય ગુંથણ-રચના. છે. જેમ-“આ વડમાં યક્ષ રહે છે.' ઇત્યાદિ . તારિવારિકાન્ચTદવા ચારલૌકિક ઇતિહાસ “ઐતિહ્ય' કહેવાય છે. તેમાં
નુતવનાં તત્ત્વનિર્ણય અથવા વાદીને આ પુરૂષે આ વિડમાં યક્ષને જોઈને “આ વડમાં
જીતવું, એ બેમાંથી ગમે તે એકના સ્વરૂપને યક્ષ રહે છે. એવું વચન કહ્યું હતું, એ પ્રકારે તે
યોગ્ય એવી ન્યાયને અનુસરીને જે વચનને પ્રથમ વકતા પુરૂષને નિર્ણય થતા
વાક્યની રચના, તેને કથા કહે છે. એના નથી, લોકપરંપરાથી એ પ્રવાદ ચાલ્યા આવે !
ત્રણ પ્રકાર છેઃ (૧) વાદ, (૨) જલ્પ અને (૩) છે, એવા ઐતિહ્ય પ્રમાણથી પણ વડમાં યક્ષનું વિતંડા. લક્ષણ તે તે શબ્દોમાં જેવાં.) જ્ઞાન થાય છે.
कन्या-त्यक्तं वस्त्रं गृहस्थेन बहिः प्रक्षाल्य શ્વર્થ-છામિધાતામિત્વમ્ | ઇચ્છાનું
13 यत्नतः। सहस्रडोरकादिग्धा सा कन्था च विधीન રોકાવાપણું. એટલે ઇચ્છા પ્રમાણે થવામાં |
તે ૧ ગૃહસ્થ પુરૂષે જે વસ્ત્ર જૂનું જાણીને કેઇના તરફથી અડચણ થઈ શકે નહિ, એમ હેવાપણું.
બહાર ફેંકી દીધું હોય તેને શ્રમ કરીને દેવું ऐश्वर्यादिषट्कम् ऐश्वर्य श्रीर्यशावीर्य
અને પછી એક હજાર દેરા (ના ટાંકા)થી ज्ञानं वैराग्यमेव च । एतद्वेदान्तिकैः प्रोक्तमैश्वर्या
તેને સીવી લેવું. એવી કન્યા કરવાનું શાસ્ત્રોમાં વધિમ્ ૧ ઐશ્વર્યા, શ્રી, યશ, વીર્ય જ્ઞાન
વિધાન કરેલું છે. અને વૈરાગ્ય એ છ એશ્વર્યા (કે છે ભગ)
રામવૃત્વવિધ: સંજાણા–એ વિકહેવાય છે, અને એ છે ભગવાળા નારાયણ
સંન્યાસનો એક પ્રકાર છે. એમાં પ્રોચ્ચારતે ભગવાન કહેવાય છે)
| પૂર્વક દંડ કમંડલુ ધારણ કરીને શિખાસૂત્રને પ્રસ્તુરચક્રમના ટેકા | ત્યાગ કરવામાં આવે છે. રમણીય ફલ પ્રાપ્તિના સાધનવડે તે તે ફળ વરપત્રથમૂ-મન, વાણુ, અને શરીર, મેળવવાને જે ઉત્કટ ઇચ્છા થાય છે તે ! એ ત્રણ ક્રિયાને નિષ્પાદન કરવાનાં સાધન ઔસુય.
| હેવાથી તે ત્રણ કરણ કહેવાય છે. २. कार्याकार्यविचारेण प्रवृत्ताहादविशेषः । करणम्-व्यापारवदासाधारणकारणं करणम् । કાર્ય એ અકાર્ચના અવિચારને લીધે પ્રવૃત્ત વ્યાપારવાળું એવું જે અસાધારણ કારણ થયેલ એક પ્રકારને ઉમંગ, તે સુક્ય. છે, તે કરણ કહેવાય છે. જેમ ઘડારૂપ
औदर्य तेजः-पार्थिवजलोभयेन्धनं तेज | કાર્યની પ્રતિ દંડ એ કરણ છે. એ દંડ ભ્રમણ વર્ય પાર્થિવ (અન્ન) તથા જળ એ કરાવવા રૂપ વ્યાપારવાળો છે તથા અસાધાબને જેનાં ઈંધન છે એવું તેજ દર્ય તેજ રણ કારણુરૂપ પણ છે, માટે ઘરરૂપ કાર્યની કહેવાય છે. (જઠરાગ્નિ એ એવું તેજ છે.) { પ્રતિબંડ એ કરશું કહેવાય છે. એ જ પ્રકારે
પ્રત્યક્ષ, અનુમાન, ઉપમાન અને શબ્દ એ ચા-નાનrwત્તરપક્ષપ્રતિપાવાવર્ચ. ચારે પ્રમાણ પણ વ્યાપારવાળાં છે તથા તે વિતરડા જૂદા જૂદા પુરૂષોએ પૂર્વપક્ષ અને છે તે પ્રત્યક્ષાદિક પ્રમાનાં અસાધારણ કારણ ઉત્તરપક્ષને પ્રતિપાદન કરનારું વાક્યોને પણ છે, માટે પ્રત્યક્ષાદિક ચારે પ્રત્યક્ષાદિક વિસ્તાર તે કથા.
પ્રમાનાં કરણ કહેવાય છે.
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 020173 |
| Book Title | Darshanik Kosh Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chhotalal N Bhatt |
| Publisher | Gujarat Varnacular Society Ahmedabad |
| Publication Year | 1937 |
| Total Pages | 124 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary |
| File Size | 8 MB |