Bhagwad Gita Vivechanatmak Shabdakosh

SR No.: 020166
Original Sutra Author: N/A
Author: Prahlad C Divanji
Publisher: Munshiram Manoharlal Publishers Pvt Ltd
Publication Year: 1993
Total Pages: 411
Language: English, Sanskrit
Classification: Dictionary
File Size: 12 MB

Page 287

Secondary Word-Units
(१०) मनोगतान् । (११) सर्वगतम् । ( १२ ) सर्वगतः । (१३) सर्वश्रगम् । (१४) सर्वत्रगः । - ( १-२ ) [ विग्रहपद्धतिभ्यां 'अन्त' (७), 'आदित्य' (१) शब्दो क्रमेण दृष्टव्यौ] । ( ३ ) गतः रसः यस्मात् तत् गतरसम् । ( ४ ) गता व्यथा यस्मात् (यस्य हृदयात्) सः गतव्यथः । ( ५ ) गतः सङ्गः (सतिः ) यस्मात् (यस्य हृदयात् ) सः गतसङ्गः, तस्य गतसङ्गस्य । ( ६ ) गताः (निवृत्ताः ) संदेहाः यस्मात् (यस्य मनसः) सः गतसंदेह । ( ७ ) ( विग्रहपद्धत्यै ' आगत ' शब्दो दृष्टव्यः) । (c) (विग्रहपद्धत्यै 'असु' शब्दो दृष्टव्यः) । (९) मयि गतं (निवेशितं) मद्गतम्, तेन मद्गतेन । (१०) मनसि गताः (प्रविष्टाः स्थिताः षा) मनोगताः, तान् मनोगतान् । ( ११-१२ ) सर्वेषु (वस्तुषु स्थलेषु च ) यत् गतं तत् सर्वगतम् ; सर्वेषु .. ..... यः गतः सः सर्वगतः । ( १३-१४ ) सर्वत्र गतम् (प्रविष्टम् ) सर्वत्रगम् सर्वत्र गतः (प्रविष्टः ) सर्वश्रगः ।
319. गतासु - अगतासून् -- [ गताः (व्यावृत्ताः ) असवः येषां ते गतासवः ] न गतासवः
अगतासवः, तान् अगतासून् ।
320. गति - ( १ ) दुर्गतिम् । (२) प्राणापानगती । (३) भोगैश्वर्यगतिम् । (४) स्वर्गतिम् । - ( १ ) दुष्टा गतिः दुर्गतिः, ताम् दुर्गतिम् । ( २ ) [ विग्रहपद्धत्यै ' अपान ' (१) शब्दो दृष्टव्यः ] । ( ३ ) [विग्रहपद्धत्यै 'ऐश्वर्य' ( १ ) शब्दो दृष्टव्यः ] । ( ४ ) स्वर (स्वर्ग प्रति गतिः) स्वर्गतिः, ताम् स्वर्गतिम् ।
321. गद्गद - सगद्गदम् — गद्गदेन (गद्गदितेन स्वरेण ) सहितम् ।
322. गन्तु — गन्तासि [विग्रहपद्धत्यै 'अस् ' (१) शब्दो दृष्टव्यः] ।
323. गन्धर्व - गन्धर्वयक्षा सुर सिद्धसङ्गाः । - ( विग्रहपद्धत्यै 'असुर' शब्दो दृष्टव्यः) ।. गम्य – ज्ञानगम्यम् - ज्ञानेन गम्यम् (प्राप्यम्) |
324.
325. गुडाका – (१) गुडाकेश । ( २ ) गुडाकेशः । (३) गुडाकेशेन । - (१ - ३ ) [ विग्रहपद्धतिभ्यः 'ईश ' (१-३) शब्दाः दृष्टव्याः ] |
326. गुण – (१) गुणकर्मविभागयोः । (२) गुणकर्मविभागशः । (३) गुणकर्मसु । (४) गुणवृद्धा: । (५) गुणभेदतः । (६) गुणभोक्तृ । (७) गुणसङ्ख्याने । (८) गुणसङ्गः । (९) गुणसंमूढाः । (१०) गुणातीतः । (११) गुणान्वितम् । ( १२ ) निर्गुणम् । (१३) विगुणः । - (१-३) [विग्रहपद्धतिभ्यः 'कर्मन् ' (२९-३१) शब्दाः क्रमेण दृष्टव्याः ] । (४) गुणैः प्रवृद्धाः गुणप्रवृद्धाः । (५) गुणानां भेदः गुणभेदः, तस्मात् गुणभेदतः । (६) गुणानां भोक्तृ गुणभोक्तृ । (७) गुणानां सङ्खधानम् गुणसङ्क्षयानम, तस्मिन् गुण । (८) गुणनां, गुणैः वा, सङ्गः गुणसङ्गः । (९) गुणैः संमूढाः गुणसंमूढाः । ( १०-११ ) [ विग्रहपद्धतिभ्यां ' अतीत ' (१), 'अम्बित ' (२) शब्दो क्रमेण दृष्टव्यो] । ( १२ ) निर्गताः गुणाः यस्मात् तत् निर्गुणम् । (१३) विगताः गुणाः यस्मात् सः विगुणः ।
327. गुणरव - निर्गुणत्वात् निर्गतः गुणाः यस्मात् सः निर्गुणः, तस्य भावः निर्गुणत्वम् । 328. गुणाभास - सर्वेन्द्रियगुणाभासम् - सर्वेन्द्रियाणां (सर्वेषां इन्द्रियाणां ) गुणाभासम् ( गुणाना आभासम्, तेषां आभासात्मकम् ) ।
249