Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Secondary Word-Units
211. उत्साह - मृत्युत्साहसमन्वितः धृत्युत्साहाभ्यां (धृतिश्च उत्साहश्च धृत्युत्साही, ताभ्यां )
समन्वितः ।
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
212.
उदन् -- उदपाने -- उदन् (जलं) तस्य पानम् उदपानम् (सरः), तस्मिन् । 213. उदर - - ( १ ) बहूदरम् । ( २ ) वृकोदरः । - - ( १ ) बहूनि उदराणि यस्य सः बहूदरः, तम् बहूदरम् । ( २ ) वृकस्य इव उदरं यस्य सः वृकोदरः ( भीमः) ।
214. उदासीन - - सुहृन्मित्रार्युदासीनमध्यस्थद्वेष्यबन्धुषु । - - [ विग्रहपद्धत्यै 'अरि' (३) शब्दो दृष्टव्यः ] ।
215. उद्भव -- (१) अमृतोद्भवम् । (२) कामक्रोधोद्भवम् । (३) ब्रह्मोद्भवम् ।-- ( १ ) [विग्रहपद्धत्यै अमृत ' (२) शब्दो दृष्टव्यः ] । ( २ ) कामक्रोधाभ्यां (कामश्व क्रोधश्व कामक्रोधौ, ताभ्यांः) उद्भवः यस्य स कामक्रोधोद्भवः, तम् कामक्रोधोद्भवम् । ( ३ ) ब्रह्म उद्भवः (उत्पत्तिस्थानं ) यस्य तत् ब्रह्मोद्भवम्, तमपि ब्रह्मोद्भवम् ।
216. उद्भवकर — भूतभावोद्भवकरः - भूतभावस्य (भूतानां भावः भूतभावः, तस्य ) उद्भवकरः ( उद्भवं करोति इति ) ।
217. उद्यतायुध - दिव्याने कोद्यतायुधम् - [ विग्रहपद्धत्यै ' अनेक ' ( ६ ) शब्दो दृष्टव्यः ] । 218. उद्वेग - हर्षामर्षभयेोद्वेगैः - (विग्रहपद्धत्यै ' अमर्ष ' शब्दो दृष्टव्यः) ।
219. उद्वेगकर - अनुद्वेगकरम् न उद्वेगकरम् (उद्वेगं कारयति इति ) 220. उपकारिन् - अनुपकारिणेन उपकारी अनुपकारी, तस्मै । 221. उपपत्ति - इष्टानिष्टोपपत्तिषु - ( विग्रहपद्धत्यै : अनिष्ट' शब्दो दृष्टव्यः) । 222. उपमा - अमृतोपमम् – [विग्रहपद्धत्यै 'अमृत' (२) शब्दो दृष्टव्यः ] । 223. उपस्थ — रथोपस्थे -- रथस्य उपस्थः (मध्यभागः ) तस्मिन् ।
-
224. उपहत - (१) लोभोपहतचेतसः । (२) कार्पण्यदोषोपहतस्वभावः । - ( १ ) लोभेन उपहृतानि चेतांसि येषां ते । ( २ ) कार्पण्यदोषेन (कार्पण्यं एव दोषः कार्पण्यदोषः, तेन) उपहतः स्वभावः यस्य सः कार्पण्यदोषोपहतस्वभावः ।
225. उपहृत — भक्त्युपहृतम् - भक्त्या उपहृतम् ।
226. उपाश्रित - मामुपाश्रिताः -- मामेव उपाश्रिताः (आश्रयं मत्वा स्थिताः) । 227. उपासन — आचार्योपासनम् - विग्रहपद्धत्यै 'आचार्य' शब्दो दृष्टव्यम् । 228. उभय- उभय विभ्रष्टः उभयोः, उभयतः वा, विभ्रष्टः ।
229.
उरु — बहुबाहूरुपादम् — बहवः बाहवः उरवः पादाः च यस्य शरीरे सन्ति सः बहुबाहूकपादः, तम् ।
ऊ
230. ऊर्ध्व ऊर्ध्वमूलम् - ऊर्ध्वं मूलं यस्य सः ऊर्ध्वमूलः, तम् । 231. ऊष्म - ऊष्मपाः -- ऊष्म ये पिवन्ति ते ( पितरः ) ।
B.G.I.16
241
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 020166 |
| Book Title | Bhagwad Gita Vivechanatmak Shabdakosh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Prahlad C Divanji |
| Publisher | Munshiram Manoharlal Publishers Pvt Ltd |
| Publication Year | 1993 |
| Total Pages | 411 |
| Language | English, Sanskrit |
| Classification | Dictionary |
| File Size | 12 MB |