________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
बकालमच्चु
अकिंचणदा at an improper time,S.(शाक्यभिक्षु) अकालमोअणा वेरमणं सिक्खापदं चउवासपरियाए अंतमकासी Kapp. 146; अण्णोपणं मारेउं अत्थनिमित्तं MatViPra. 14.6.
मतिमकासि ArahPad.(V.) 655; JS. वारत्तिओ वि कम अकासि जह अकालमच्चु (a-kala-maccu<a-kāla-mrtyu) m. death ला(? लं)धियाहे Bhairi. 909; उद्दाहपसमणत्थं सस्थग्रहणं अक: सि गणी at an improper time, premature death, AMg. अकालमञ्चकलिआण- Bhakri. 2075. मक्यवरणा । निरस्कार जमा लियजईण जोग्ग निरुवसगं (भत्तपरिन्नामरण) अकासि (akasi) adj. Desf. enough, अकासि पजसे DENaBhattPari. 12; पत्मो अकाल मच्चू तहि तालफले.ण दारगो पहओ Tittho.. Ma. 1.8 (comm. अकासि पर्याप्तम् । कृतमल मिति यावत ) जयणारुणअद्ध279; JM. अकालमचुपहादेण व मओ CaupCa. 37.14; जं रोगहरं सुंदर तेण णिअसि जं तं अभासि लज्जाए. [adverbial use of the verbal form अकालमचं किमिच्छसि KaKePra. 164.6; अकालमञ्च लहई कुरंगो अकार्षीत् like स्यात] UvaSat. 47.
अकाहल (a-kahala<a-katara) adj. [ Hem.(Gr.) 1.2143; अकालमरण (a-kala-narana.) n. untimely death, JM. 1.254] not hesitant, firni, AMg. सच्चं चहियं च मियं च गाहकच दालिदं दोहरगं अकालमरणं अहमण JinadaAkhya. v. 210; तस्स न वंति सुद्धं संगयमकाहलं च समिक्खियं संजएण कालम्मि य वक्तव्वं Panhii. 7.17 विग्धं अकालमरणं न सत्तुभयं RayPa. 27.
(comm. अनन्मनाक्षरम, Trikindasesa गदगद वनिः 1.1.118; Hiraअकालमेह (a-kāla-mchaca-kāla-megha) m. an un-vali दंपत्योजल्पितं मन्दम् 20); JM. अपरायणाणिणा भयवया अकिलिट्रणिtimely cloud, AMg. तस्ल गब्भस्स दोहलकालसमयंसि अयमेयारूवे सग्गोबएस परमणलियमकाहलमणबज्जं भणियं CaupCa. 57.1. मकाल मेहेसु दोहले पाउभविस्था Niya. 1.1.33.
अकिल (a-kia<a-krta) adj. not done (tefore), Apa. जइ अकाल नक्ख (a-kallu-vakkha<a-kāla-paksa) m. bright केवइ पावीसु पिउ अकिआ कुछ करीसु Hem.(Gr.) 4.396.4. fortnight, bright halfmonth, Apa. सावणसत्तभिदिणिऽकालवक्खि अकिञ्च (a-kicca<a-krtya) adj. 1 which cannot be done, Mahi Pu.(P.) 94.25.8 (comm. शुक्लपक्षे )
AMg. से एवं वत्तब्वं सिया-- अकिच्चं दुक्खं, अफुस्सं दुक्खं अकज्ज,माणकर्ड ___ अकालवासि (a-kala-vasi<a-kāla-varsin) adj. 1 sho- दुक्खं Thina. 3.2.337 (3.175); Viy. 1.10.1 (1.442); 2 which wering at an improper time, AMg. चत्तारि मेहा पण्णत्ता, तं जहा ... should not be done, an improper act, AMg. इमं च मे अस्थि इम एगे कालवासी वि अकालबारी वि Thapa. 4.4.536(346); 2 (person) चत्थि इमं च मे किच्चं इमं अकिच्चं Utt. 14.15; जंजाणिया तो पुव्वं who showers (alms) at an improper time, Thana. 4.4.536 किच्चा किच्चं बहुं जढं । तं वंता ताणि सेविज्जा जेहिं आयारवं लिया Dasa. (346)
9.36; JS. भुजंति अभोजाए कुण(? णं)ति कम्मं अकिच्चं खु Bhaira. अकालमज्झायकारय (a-kala-sajjhāya-kāraya <a-kala- 1646%; 3 (especially) killing of living beings (पाणिवह ), AMg. svadhyaya-kiraka) adj. who carries on his sacred study at तस्स य णामाणि श्माणि गोण्णाणि होति तीस, तं जहा ... अकिञ्च an improper time (i.c. at a time which is prohibited for Panhi. 1.3; JM. आलोयणं अकिच्चे Panci Pra.15.2. study); AMg. वीसं असमाहिष्णा पण्णत्ता, तं जहा ... अकालसज्झायकारए अकिच्चट्ठाण (a-kicca-tthāna<a-krtya-sthana) n. occaवावि भवs Samav. 20(1)
sion of an improper act, event involving an improper act, अकालहीणं (a-kāla-hinam-a-kala-hinam) adv. with- AMg. निग्गंण य गाहावाकुलं पिंडवायपडियाए पविट्रेणं अन्नयरे अकिच्चदाणे out loss of time, JM. ता अकालहीणं पेसेह कुमारं KakoPra. 4.7; पडिसेविए, तस्स णं एवं भवइ Viy. 8.6.7[1] (8.251); 10.2.8[1] तत्तो अकालहीणं तह विहअज्झावयप्पभावेण SurSuCa. 3.27.
(10.20); भिक्खु य अन्नयरं अकिच्चट्ठाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा Vava. 2.1. अकालाणयण (a-kalinayana<a-kalanayana) n. bringing अकिच्चा (a-kicca <a-krtv) ger. not having done, AMg. (a thing) at an improper time, JM. मए वि य अकालाणयणजायसंकेण नाएहि वा अमुक्को पच्छिमसंडेहणमकिच्चा (जइ मरइ देसविरओ) AuraPacc. अणिच्छमाणेण वि ... संगोवियं Samarika. 89.12.
(v.)6%
BJS. दव्वपयासम किच्चा जइ कीरइ तस्स तिविदोसरणं। कम्हि वि अकालिय (a-kāliya <a-kalika) adj. pertaining to an भत्तविसेसम्मि उम्सुगो होज सो खवओ BhaAri. 689. improper time, untimely, AMg. रूवेसु जो गे हिमुवेइ तिव्वं अकालियं अकिज्ज (akijjam) cf. अकेज्जं. पावइ से विणासं Utt. 32.24.
अकिंचण (a-kificana <a-kificana) adj. [PaiLaNa.49] अकाली (a-kali<a-kali=a-kala) adj. (1.) not delaying, not having anything, without possessions, poor, AMg. समणे भविJM. को वि बहूओ.-1 रममाणीउ अकालीउ लहिअ गंडूसमुट्ठिसिओ Kuma- स्सामि अणगारे अकिंचणे अपुत्ते Ayar. 2.7.1(607); थावच्चापुत्ते अणगारे Ca.CH.) 4.46 ( comm. अकालया अनुकलाचरणात् अक्षेपिकाथाः) ...अणासये अममे अकिंचणे Naya. 1.5.35%; एवं से संजए ... अणियाणे अव
अकास (a-kisa<a-krsa) adj. not meagre, large, abundant, हिल्लेस्से अममे अकिंचणे छिपणगंथे निरुवलेवे Panha. 10.11; गुत्ता गुत्तिदिया JM. चामरदप्पणहत्था अकासवंती किसंगीओ KumiCa.(H.) 1.78. गुत्तबंभयारी अममा अकिंचणा Uvav. 27; से णं अणगारे भविस्सइ ... अममे
अकासं (a-kāsam <a-karsam) [Aorist Ist Per. Sg.] (1) अकिंचणे निरुवलेवे RayPa. 813; गामाणुगाभं रीयंत अणगारं अकिंचणं । did, अकास्यकासमौ स्याताम् स्थानेऽकार्षीदकामोः Mark.(Gr.) 6.16. अरई अणुप्पवेसेज्जा Utt. 2.16; अकिंचणा उन्जुकडा निराभिसा Utt.14.41;
अकासि (a-kāsi<a-karsit) [Aorist, 3 per. Sg.] [also अकासी] 21.21; अणगारं अकिंचणं । असंमतं गिहत्थेसु तं वयं बूम माहणं Utt. (he) did, AMg. आह अंटकडे जगे। असो तरमकासी य, अयाणता मुसं 25.283 29.47; सओवसंता अममा अकिंचणा Dasave. 6.683; 8.63; वए Suy. 1.1.3.8; जा आवकहा समाहिए दविध कालमकासि पंडिए Suy. परिणिबुडे अगासवे अममे अकिंचणे Kapp. 118; गेहिं पओस न करिज्ज 1.2.2.4: जे मोणपयं उवदिए विरई तत्थमकासि पंटिए. Suy. 1.2.2.8; पंडिए से होइ दंते विरए अकिंचणे ArāhPad. 750; JM. पंचसभियं तिगत्तं जं जारिसं पुब्वमकासि कम्झ तहेब आगच्छद संपराए Siy. 1.5.2.23; अकिंचणं चत्तगिहिसंग Erz. 61.18; रागरहियं अकंपममच्छ रियमकिंचणं
हा वयं धम्नमयाणमाणा पावं पुरा कम्ममकासि मोहा Utt. 14.20; णिउणबुद्धिं (सीसं वाएज्ज) Cand. 49(1); Apa. धन्ना नामि का वि वासपरियार अंतमकासी Thina. 8.40 (8.621); अदवा तुमक्कासि त्ति विहवंगण तहि कम्मयरी आसि अकिंचण SaliSam. 1.2. Samav. 30.1.8; Naya. 1.8.233; तच्चाओ पुरिसजुगाओ जुगंतकडभूमी, अकिंचणदा (a-kificana-da<a-kiicana-ta) f. the state of
P.D.7
For Private and Personal Use Only