________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www. kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
भारत-भैषज्य-रत्नाकरः
[सकारादि (७८३९) सितासितादिचूर्णम् । इसे शहद और घीमें मिला कर सेवन कर(वै. म. र. । पटल ५)
नेसे श्वास, खांसी, क्षय, हाथ पैरों और शरीरकी
। दाह, अग्निमांध, . जिहाकी सुप्तता, पार्श्व शूल, सितासिताविश्वभवौ चूणौँ पथ्यारजः समौ ।
अरुचि, ज्वर और उर्ध्वगत रक्त पित्तका शीघ्र ही गुडावली ढौ गुदजान् हतः श्लेष्ममरुद्भवान् ॥
नाश होता है। बाबची, सेठि और हरै समान भाग ले कर
(मात्रा-२ माशे ।) चूर्ण बनावें ।
(७८४१) सिन्ध्वादिचूर्णम् - इसे गुड़में मिला कर सेवन करनेसे वातकफज | (यो. र. । प्लीहा. ; वृ. नि. र. । उदरा.) मर्शका नाश होता है।
सिन्धुमगधाग्निचूर्ण शिग्रुशालिजाजिकासमं (मात्रा-२ माशे।)
निपीतम् ।
प्रबलमपि योगराजः प्लीहानं नाशयत्याशु ।। (७८४०) सितोपलादिचूर्णम्
सेंधा नमक, पीपल, चीतामूल, सहजनेकी (सितोपलादिलेहः) छाल, काला जीरा और सफेद जीरा समान भाग (शा. सं. । खं २ अ. ६ ; ग. नि. । चूर्णा, ३ ले कर चूर्ण बनावें । यो. र. । ज्वरा., क्षया. ; भै. र. ; वृ. मा.। यह चूर्ण प्रबल प्लीहा वृद्धिको भी शीघ्र ही राजयक्ष्मा. ; वृ. नि. र. । विषम ज्वरा. ; यो. नष्ट कर देता है। त. । त. २० , २७ ; वृ. यो. त. । त. (मात्रा-२-३ माशे। अनुपान-उष्ण जल)
५९, ६७ ; च. सं. चि. अ. ८) ___ (७८४२) सिंहचूर्णम् (१) सितोपला षोडश स्यादष्टौ स्याद्वंशरोचना।
(ग. नि. । चूर्णा, ३)
मौवचलं सैन्धवं च सामुद्रं मरिचं तथा। पिप्पली स्याच्चतुष्कर्षा स्यादेला च द्विकार्षिकी
दाडिमसारकं चाम्लवेतसं समभागकम् ।। एकः कर्षस्त्वचः कार्यश्चूर्णयेत्सर्वमेकतः ।
नागरं त्रिगुणं चैव जीरकं च चतुर्गुणम् । सितोपलादिकं चूणे मधुसपियुतं लिहेत ॥
| सिंहणं चूर्णमेतच्च मन्दाग्निविनिवारणम् ॥ श्वासकासक्षयहरं हस्तपादाङ्गदाहजित् ।
। सञ्चल ( काला नमक ), सेंधा नमक, सामुद्र मन्दानिं सुप्तजिहत्वं पार्श्वशूलमरोचकम् ॥
| लवण, काली मिर्च, अनारका सत और अम्लबेत ज्वरमूर्ध्वगतं रक्तं पित्तमाशु व्यपोहति ॥
१-१ भाग, सेठ ३ भाग और जीरा ४ भाग ले मिश्री १६ भाग, बंसलोचन ८ भाग, पीपल | कर चूर्ण बनावें । ४ भाग, इलायची २ भाग और दालचीनी १ यह चूर्ण अग्निमांद्यको नष्ट करता है । भाग ले कर यथा विधि चूर्ण बनावें ।
(मात्रा-२ माशे । अनुपान उष्ण जल।)
For Private And Personal Use Only