________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
गुग्गुलुपकरणम् ]
चतुर्थों भागः
४८१
अथ लकारादि-गुग्गुलु-प्रकरणम् (६२५५) लाक्षागुग्गुलुः
लोह भस्म ५ तोले, शुद्ध गूगल १५ तोले, (भै. र. । भग्ना. ; वृ. मा. ; च, द. । भग्ना. त्रिकुटा ( सांठ, मिर्च, पीपल) २५ तोले, ४८; वृ. यो. त.। त. ११४; व. से. ; यो. और त्रिफला (हर, बहेड़ा, आमला ) ४०
र. ; ग. नि. ; धन्व. । भन्ना. ) तोले ले कर सबको एकत्र मिला कर अच्छी लाक्षास्थिसंहककुभाश्वगन्धा
तरह कूटें। श्चूर्णीकृता नागबला पुरश्च ।
इसे ११ तोलेकी मात्रानुसार सेवन करनेसे सम्भग्नमुक्तास्थिरुजं निहन्या
अकाल मृत्यु नहीं होती। दङ्गानि कुर्यात्कुलिशोपमानि ॥
(६२५७) लोहादिगुग्गुलुः (अमान्यत्रोपष्टत्वात्तुल्यश्चूर्णेन गुग्गुलुः।)
( यो. र. । नेत्ररोगा.) लाख, हडसंहारी, अर्जुन की छाल, असगन्ध
अयश्च यष्टीत्रिफलाकणानां और नागबला समान भाग तथा शुद्ध गूगल सबके चूर्णानि तुल्यानि पुरेण नित्यम् । बराबर ले कर गूगल में अन्य ओषधियोंका चूर्ण
सर्पिर्मधुभ्यां सह भक्षितानि मिला कर सबको अच्छी तरह कूटें।
सर्वाणि शुक्राणि निहन्ति शीघ्रम् ।। इसके सेवनसे अस्थिभग्न और सन्धिच्युत् लोह भस्म, मुठी, हर्र, बहेड़ा, आमला और ( जोड़से उतरी हुई ) अस्थिकी पीड़ा नष्ट हो कर | पीपलका चूर्ण १-१ भाग तथा शुद्ध गूगल सबके वह अङ्ग दृढ़ हो जाता है।
बराबर लेकर सबको एकत्र मिला कर कूटें। लोहगुग्गुलुः (१)
इसे घी और शहदके साथ सेवन करनेसे नेत्र(वृ. यो. त. । त. ९५; यो. र. ; र. चं.। शुक्रका नाश होता है । परिणामशूला.)
(६२५८) लौहगुग्गुलुः प्र. सं. २४२२ "त्रिफलागुग्गुलु” देखिये ।
( र. र. । गुल्मा.) (६२५६) लोहगुग्गुलुः (२)
| स्नुहीत्वक्वादिरं काष्ठं काष्ठोदुम्बरजं फलम् । ( यो. र. ; व. से. ; र. चं. । रसायना.)
वल्कलश्च पृथक्पञ्चपलमष्टगुणे जले ॥ अय: पलं गुग्गुलुरत्र योज्य:
पक्त्वा पादावशेषेण लौह पञ्च पलं पचेत् । पलत्रयं व्योष पलानि पञ्च । पिण्डी भावे द्रवे किश्चिदवशिष्टे तु निक्षिपेत् ॥ पलानि चाष्टौ त्रिफलारजश्च
शोभाअनकमूलस्य कल्केनास्य पाचितम् । कर्ष लिहन्यात्यमरत्वमेव ॥ | करीषाप्तौ समुद्धृत्य हरितालं पलद्वयम् ॥
For Private And Personal Use Only