SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 326
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org चतुर्थी भागः पायप्रकरणम् ] गृध्रसी, उरः शूल, पृष्ठ शूल; कटी और पार्श्व शूल तथा कृमि रोग नष्ट होता है । अपथ्य --- ल्हसन के सेवन कालमें अजीर्ण न होने देना चाहिये तथा धूप, क्रोध, अत्यधिक जलपान, दूध और गुड़से परहेज़ करना चाहिये । (५८५७) रसोनयोग: ( १ ) ( वृ. मा. । शूला. ) रसोनं मद्यसम्मिश्रं पिबेत्मातः प्रकांक्षितः । वाश्लेष्मभवं शुलं निहन्तुं वह्निदीपनम् ॥ प्रातः काल भूखके समय ल्हसनको पीस कर मयमें मिला कर सेवन करनेसे वातकफज शूल नष्ट होता और अग्नि दीप्त होती है । (५८५८) रसोनयोगः (२) (ग. नि. । ज्वरा. ) प्रातः प्रातः ससर्पिष्कं रसोनमुपयोजयेत् । प्रातः प्रातः ल्हसनको पीस कर घीमें मिला कर सेवन करने से ज्वर नष्ट होता है । ( यह प्रयोग मलेरिया में अधिक उपयोगी है | ) (५८५९) रसोनरसः स्नुहीरसश्च ( रा. मा. । कर्णरोगा. ) आवेष्ट सूर्यतरुपत्रचयेन वह्नावातापितात्स्रवति यत्सलिलं रसोनात् । यद्वास्नुहीशकलतो गलितं तदाशु कर्णव्यथां हरति पूरणतः प्रभाते ॥ लहसन पर आक के पत्ते लपेट कर ( उस Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ३२३ पर एक अंगुल मोटा मिट्टीका लेप करके ) अग्निमें वेदित करें और फिर उसका रस निकाल लें। यह रस कान में डालनेसे कर्ण - पीड़ा तुरन्त शान्त हो जाती है । इस विधि से स्नुही ( सेंड - थोहर) के डण्डेका रस निकाल कर कान में डाला जाय तो भी पीड़ा शान्त हो जाती है । (५८६०) रसोनसप्तकम् (बृ. यो. त. । त. ९०; व. से. । वातव्या . यो त । त. ४०) पलमर्धपलं वाऽपि रसोनस्य सुकुट्टितम् । हिङ्गुजीरक सिन्धूत्यसौवर्चल कटुत्रिकैः ॥ चूर्णितैर्माको मानेर चूर्ण्य विलोडितम् । यथानि भक्षितं प्रातः रुबुकाथानुपानतः ॥ दिने दिने प्रयोक्त मासमेकं निरन्तरम् । वातामयं निहन्त्येवमर्दितं चापतन्त्रकम् ॥ एकाङ्गरोगिणां रोगं तथा सर्वाङ्गरोगिणाम् । उरुस्तम्भं गृध्रसीं च शूलं द्वन्द्वं कृमीनपि ॥ कटिपृष्ठामयं हन्याज्जाठरं च समीरणम् ॥ हींग (घीमें भुनी हुई), जीरा, सेंधा नमक, काला नमक (सञ्चल), सोंठ, काली मिर्च और पीपल; इन सबका चूर्ण समान भाग लेकर सबको एकत्र मिला लें । अब ५ तोळे या २|| तोले ल्हसनको छील कर अच्छी तरह कूट कर उसमें उपरोक्त चूर्ण १। माशा मिला कर दोनों को एक जीव कर लें । इसे अग्नि बलोचित मात्रानुसार प्रातः काल अरण्ड मूलके काथके साथ सेवन करने से १ मासमें For Private And Personal Use Only
SR No.020117
Book TitleBharat Bhaishajya Ratnakar Part 04
Original Sutra AuthorN/A
AuthorNagindas Chaganlal Shah, Gopinath Gupt, Nivaranchandra Bhattacharya
PublisherUnza Aayurvedik Pharmacy
Publication Year1985
Total Pages908
LanguageSanskrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari
File Size18 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy