________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
तैलमकरणम् ]
चतुर्थों भागः विडङ्गं तेजपत्रञ्च वचा मांसी कुचन्दनम् । मध्यमनारायणतैलम् एषां द्विकार्षिकैः कल्कैविपचेन्मतिमान् भिषक् (यो. त. । त. ४२ ; व. से. । वातव्या.; वातरक्तं निहन्त्याशु साध्यासाध्यमथापि वा । धन्व. । वातव्या.) एकजं द्वन्द्वजश्चैव तथैव सान्निपातिकम् ॥ भा. भै. र. भाग ३ में प्रयोग संख्या नाशयेत्तिमिरं घोरं गुडूचीतैलमुत्तमम् ॥ ३५०२ " नारायण तैल मध्यम ” देखिये । क्वाथ-६। सेर गिलोयको ३२ सेर पानीमें |
मध्यमनारायणतैलम् पकावें। जब ८ सेर पानी शेष रह जाय तो
(भै. र. । वातव्या.) छान लें।
__भा. भै. र. भाग ३ प्र. सं. ३५०३ कल्फ-सोया, हर्र, सोंठ, काली मिर्च, पीपल,
चे, पीपल, " नारायण तैलम् ( मध्यम ) " नं. ३ देखिये । रास्ना, सफेद चन्दन, नागरमोथा, अजमोद, हल्दी,
मध्यमलाक्षादितैलम् दारु हल्दी, कूठ, धनिया, पाक, बायबिडंग, तेजपात, बच, जटामांसी और पतङ्ग २॥२॥
(वृ. यो. त., यो. र.) तोले लेकर पीस लें।
लाक्षादि तैल (मध्यम) देखिये । विधि-२ सेर तिलके तेलमें उपरोक्त काथ |
मध्यमविष्णुतैलम् और कल्क मिलाकर मन्दाग्निपर पकावें । जब काथ
(भै. र., धन्व.) जल जाए तो तेलको छान लें।
__ विष्णु तैल (मध्यम) देखिये । यह तेल एकदोषज, द्विदोषज और सन्निपा.
(५२८१) मनःशिलादितैलम् तज साध्य अथवा असाध्य हर प्रकारके वातरक्त
(र. का. । कुष्ठा.; र. चि. । स्तबक ४ ) और घोर तिमिर रोगको शीघ्र ही नष्ट कर शिलाकम्पिल्लतालानि स्वर्जिकारजनीद्वयम् । देता है।
। 'त्रिकटु गन्धकं सोमराजी च यावशूकजम् ॥ मध्यमदशमूलतैलम्
एतेषां कारयेच्चूर्ण काययेत्पादशेषितम् ।
तिलतैलं चतुर्थीशं रविदुग्धं च तत्समम् ॥ ( भै. र.; धन्व. । शिरोरोगा.)
अनेन पाचयेत्तैलं घमे कृत्वा च किञ्चन । भा. भै. र. भाग ३ में प्र. सं. ३०८८
लेपयेत्कुष्ठिनं तेन धर्मे कृत्वा च रोगिणम् ॥ " दशमूल तैलम्" नं. ६ देखिये।
| चित्रमौदुम्बरं कुष्ठं परुषं दद्रुमण्डलम् । मध्यमनारायणतेलम्पामासिध्मानि सर्वाणि दुर्निवारां विचचिकाम्॥ भा. भै. र. भाग ३ में " नारायण तैल | तद्गतानपि चान्यानि नाशयेदचिरेण तत् ॥ ( मध्यम ) ” देखिये।
१. चित्रकमिति पाठान्तरम् ।
For Private And Personal Use Only