SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 580
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir तैलप्रकरणम् ] तृतीयो भागः। [५८५] अथ बकारादितैलप्रकरणम् । (४६८०) बकुलाचं तैलम् लुचितानां तिलानाश्च दद्यात्तैलाढकद्वयम् ॥ ( भै. र. । मुख.; र. र.; धन्व.; व. से.; च. द. । मुखरोगा.; ग. नि. । तैला.) । वातव्याधिषु सर्वेषु रक्तपित्ताश्रयाश्च ये ।। बकुलस्य फलं लोधं वज्रवल्ली कुरण्टकम् । व्यापन्नासु च योनिषु शस्तं नष्टे च रेतसि । तालुशोषं तृषां दाई पार्श्वशूलममुग्दरम् ॥ चतुरङ्गलबबोलवाजिकर्णारिमाशनम् ॥ हन्ति शोषमस्मारं विसर्प सशिरोग्रहम् । एषां कषायकल्काभ्यां तैलं पकं मुखे धृतम्। आयर्वर्णकरं चैव बलातैलं प्रजाकरम् ।। स्थैर्य करोति चलतां दन्तानां नावनेन च ॥ ६। सेर खरैटाको अच्छी तरह कूटकर १२८ मौलसिरीके फल, लोध, हडसंघरी, पियाबा- 1 सेर पानी में पकावें और ३२ सेर पानी शेष रहने साकी जड़, अमलतासकी छाल, बबूलकी पर छान लें तथा १६ सेर तिलके तैलमें यह छाल, अश्वकर्ण (पलाशभेद ) की छाल, काथ, ५० तोले खरैटीका कल्क, ५० तोले तुषदुर्गन्धित खैर और असना वृक्षका सार समान रहित तिल और ६४ सेर दूध मिलाकर मन्दाग्नि पर पकावें । जब तैलमात्र शेष रह जाय तो उसे भाग मिश्रित ८ सेर लेकर सबको अधकुटा करके छान लें। ६४ सेर पानीमें पकावें । जब १६ सेर पानी शेष यह तैल समस्त वातव्याधि, रक्ताश्रित वात, रह जाय तो छान लें और फिर ४ सेर तेलमें । पित्ताश्रित वात, योनिदोष, तालुशोष, तृषा, दाह, यह काथ तथा उपरोक्त ओषधियोंका समान भाग पार्श्वशूल, रक्तपित्त, शोष, अपस्मार, विसर्प और मिश्रित कल्क २६ तोले ८ माशे मिलाकर काथ शिरोग्रह आदि रोगांको नष्ट करता और आयु जलने तक पकाकर छान लें। वर्ण तथा प्रजाकी वृद्धि करता है । अल्पवीर्य पुरुषोंके लिये हितकारी है। इसे मुखमें धारण करनेसे तथा इसकी नस्य (४६८२) बलातैलम् (२) ( वृहत् ) लेनेसे हिलते हुवे दांत स्थिर हो जाते हैं। ( वा. भ. । चि. अ. २१; ग. नि.१ । तैला.; (४६८१) बलातैलम् (१) च. सं. | चि. अ. २८; यो. चि. । अ. २३) (ग. नि. । तैला.) वृहदलायास्तु तुलां चतुद्रोणेऽम्भसः पचेत् । बलाया जातसारायास्तुलां कुर्यात्सुकुट्टिताम् ।। --गदनिग्रहके अतिरिक्त प्रायः अन्य सभी प्रन्यों में २५ पल गिलोय और १२॥ पल रास्ना काथ्य पलानि दश पिष्टानि बलायास्तत्र दापयेत् । । द्रव्यांमें अधिक लिखी है। For Private And Personal Use Only
SR No.020116
Book TitleBharat Bhaishajya Ratnakar Part 03
Original Sutra AuthorN/A
AuthorNagindas Chaganlal Shah, Gopinath Gupt, Nivaranchandra Bhattacharya
PublisherUnza Aayurvedik Pharmacy
Publication Year1928
Total Pages773
LanguageSanskrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari
File Size15 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy