________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[३४]
भारत-भैषज्य रत्नाकरः।
[दफारादि
-
मुनक्का (दाख), कुटकी, सेोठ, मिर्च, मुनक्का ( दाख), धमासा, हरं, और चिकनी पीपल; दारुहल्दीकी छाल, हर्र, बहेडा, आमला, सुपारी समान भाग लेकर चूर्ण बनावें। इसे नागरमोथा, पाठा, रसौत, दूब घास, और चव । | गुड़के साथ मिलाकर सेवन करनेसे वातज ज्वर सब चीजें समान भाग लेकर चूर्ण बनावें। | नष्ट होता है।
इसे शहदमें मिलाकर मुखमें रखनेसे गलेके ( मात्रा २-३ माशा । गुड़ सबकें बराबर रोग नष्ट होते हैं।
मिलाना चाहिये) (२९८२) द्राक्षादिचूर्णम् (३) (वै. र. । रक्तपि.)
(२९८४) द्राक्षादिचूर्णम् (५) मृदीका चन्दनं लोधं प्रियकुश्चेति चूर्णयेत् ।
| (वृ. नि. र. । क्षयकर्म.) चूर्णमेप्तत्पिबेत्क्षौद्रवासारससमन्वितम् ॥
द्राक्षाखर्जुरसपिभिः पिप्पल्या च सह स्मृतम् । नासिकामुखपायुभ्यो योनिमेदादिवेगिनाम् । |
सक्षौद्रं ज्वरकासनं श्वयथौ च प्रयोजयेत् । रक्तं पित्तं स्रबद्धन्ति सिद्ध एष प्रयोगराय॥
___दाख ( मुनक्का ), खजूर और पीपलके
चूर्णको घी और शहदके साथ मिलाकर खानेसे रक्तातिसारे प्रदरे रक्ताशासि चिकित्सितम् ।।
ज्वर, खांसी और शोथ नष्ट होता है। अधोगे रक्तपित्ते च कार्यमुक्तं भिषग्वरैः ॥ बोलबद्धपर्पटीरसश्चात्रदेयामालिनीवसन्तश्च ।।
| (२९८५) द्राक्षादिचूर्णम् (६) दाख ( मुनक्का ), सफेद चन्दन, लोध और
(. मा.; ग. नि.; यो. र.; घृ. नि. र.; फूलप्रियङ्गु । सब चीजें समान भाग लेकर चूर्ण
वं. से. । कास.) बनावें ।
द्राक्षामधुक खजूरपिप्पली मरिचान्वितम् । इसे शहद और बासेके रसमें मिलाकर पि- पित्तकासहरं घेतल्लिखान्माक्षिकसर्पिषा ॥ 'लानेसे नाक, मुंह, गुदा, योनि और लिङ्ग आदि
दाख (मुनक्का ), मुलैठी, खजूर, पीपल और से होने वाला रक्तस्राव ( रक्तपित्त ), रक्तातिसार, | काली मिरचके चूर्णको शहद और घीके साथ रक्तप्रदर, और रक्ताका रक्त बन्द होता है । यह / चाटनेसे पित्तज खांसी नष्ट होती है। एक सिद्ध प्रयोग है। अधोगत रक्तपित्तमें बोलबद्ध पर्पटी रस तथा
(२९८६) द्राक्षादिचूर्णम् (७) । मालिनी वसन्तरस भी लाभ पहुंचाता है ।
(. मा.; ग. नि.; भा. प्र. । म. ख.
बालदो.; यो. र. । कास. ) | (२९८३) द्राक्षादिचूर्णम् (४) (वृ. नि. र. । ज्वर.)
द्राक्षावासा भयाकृष्णायूण क्षौद्रेण सर्पिषा । द्राक्षा दुरालमा पथ्या चिक्कणी समभागत। ली कार्स निहन्त्याशु वासश्च तमकं तथा ॥ एता गुडान्विता नूनं नाशयन्त्यनिलज्वरम् । दाख ( मुनक्का ), बासा, हर, और पीपलके
मामलकेति पाठान्तरम् । २ विश्वति पाठान्तरम्
For Private And Personal Use Only