SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 289
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org - भैषज्य - रत्नाकरः । [ २९४ ] (३९०६) पथ्यादियोग: (बृ. नि. र. । ज्वर ) पथ्यां तैलघृतक्षौद्रैलिहेद्दाहज्वरापहम् । कासासृपित्तवीसर्पश्वासं हन्ति वमिमपि ॥ भारत हर्र के चूर्ण में तेल, घी और शहद मिलाकर चाटने से दाह, ज्वर, खांसी, रक्तपित्त, वीसर्प, श्वास और छर्दि (वमन) नष्ट हो जाती है । ( हर्र ३ माशे, घी ३ माशे, तेल ३ माशे, शहद २ तोले । ) (३९०७) पथ्याद्यं चूर्णम् (१) (यो. र.; बृ. मा.; वृ. नि. र.; ग. नि. । अजी.) पथ्यापिप्पलीसंयुक्तं चूर्ण सौवर्चलं पिबेत् । मस्तुनोष्णोदकेनापि बुद्धा दोषगतिं भिषक् ।। चतुर्विधम जीर्णश्च मन्दानलमथारुचिम् । आध्मानं वातगुल्मञ्च शूलञ्चाशु विनाशयेत् ॥ हर्र, पीपल और सचल (काला नमक) समान भाग लेकर चूर्ण बनावें | इसे मस्तु या उष्ण जल इत्यादि रोगोचित अनुपानके साथ सेवन करनेसे चार प्रकार की अजीर्ण, मन्दाग्नि, अरुचि, अफारा, वातज गुल्म और शूल शीघ्र ही नष्ट हो जाता है । ( मात्रा --- १ - १॥ माशा | ) (३९०८) पथ्याचं चूर्णम् (२) (बृ. मा. भा. प्र. । आमवाता. ) पथ्याविश्वयवानीभिस्तुल्याभिश्चूर्णितं पिबेत् । तोष्णोदकेनापि काञ्जिकेनाऽथवा पुनः ॥ [ पकारादि आमवातं निहन्त्याशु शोथं मन्दाग्नितामपि । पीनसं कासहृद्रोगं स्वरभेदमरोचकम् ॥ हरे, सोंठ और अजवायन समान भाग लेकर चूर्ण बनावें । Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir इसे तक्र, उष्णजल या काञ्जीके साथ पीने से आमवात, शोथ, मन्दाग्नि, पीनस, खांसी, हृद्रोग, स्वरभेद और अरुचिका नाश होता है । ( मात्रा - २ - ३ माशे । ) (३९०९) पथ्यायोगः ( वृं. मा. । कुष्टा.) शोथपाण्डुामयहरी गुल्ममेहकफापहा । कच्छूपामाहरी चैव पथ्या गोमूत्रसाधिता ।। हरेको गोमूत्र में पकाकर सुखा कर चूर्ण करके रखें। इसके सेवन से शोथ, पाण्डु, गुल्म, प्रमेह, कफ, कच्छू और पामाका नाश होता है । ( मात्रा - ३-४ माशे । ) (३९१०) पद्मबीजयोगः (ग. नि. । कासा. ) चूर्णन्तु पद्मबीजानां मधुना संप्रयोजितम् । पित्तकासार्दितो लिह्यात्स्वास्थ्यं स लभते क्षणात् ॥ कमलगट्टे चूर्ण को शहद में मिलाकर चाटसे पित्तज खांसी शीघ्र ही नष्ट हो जाती है । ( मात्रा -- ३-४ माशे । दिन में ३-४ बार ।) (३९११) पद्मबीजादियोगः ( वृ. नि. र. । स्त्री. ) पद्मवीजं सितया भक्षितं दुग्धवारिणा । दृढं स्त्रीणां स्तनद्वन्द्वं मासेन कुरुते किल || For Private And Personal Use Only
SR No.020116
Book TitleBharat Bhaishajya Ratnakar Part 03
Original Sutra AuthorN/A
AuthorNagindas Chaganlal Shah, Gopinath Gupt, Nivaranchandra Bhattacharya
PublisherUnza Aayurvedik Pharmacy
Publication Year1928
Total Pages773
LanguageSanskrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari
File Size15 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy