SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 19
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org [2] भारत - भैषज्य रत्नाकरः । [ दकारादि दूध पर रखकर दशमूलके काथमें शिलाजीत मिलाकर पिलाना चाहिए । वातोदरी रोगीको केवल ऊंटनी या बकरीके । दशमूलीरसः पेयः कणायुक्तः कफानिले । अविपाकेऽतिनिद्रायां पार्श्वरुकश्वासका सके ।। कफवातज ज्वर में अग्निमांद्य, अतिनिद्रा, पसलीका दर्द, श्वास और खांसी हो तो दशमूलके काथमें पीपलका चूर्ण मिलाकर पिलाना चाहिए । (२८५१) दशमूल्यादिकाथः । (बृ. यो. त. । त. ९० ) दशमूलस्य निर्यूहो हिङ्गुपुष्करचूर्णितः । शमयेत्परिपीतस्तु वातं मिम्मिणि संज्ञितम् || दशमूलके काथमें हींग और पोखरमूलका चूर्ण मिलाकर पीने से मिन्मिन रोग शान्त होता है । (२८५२) दशाङ्गकाथः । ( भै. र. । अम्ल .; ग. नि.; र. र. । अम्ल.; बृ. यो त । त. १२२; यो. चिं. म. । अ. ४ ) वासामृता पटकनिम्बभूनिम्बार्कवैः । त्रिफला कुलत्यैः कायः सक्षौद्रश्चाम्लपित्तहा ॥ बासा, गिलोय, पितपापड़ा, नीमकी छाल, चिरायता, भंगरा, हर्र, बहेड़ा, आमला और कुलथी । इनके काथमें शहद मिलाकर पीनेसे अम्लपित्तका नाश होता है । (२८४७) दशमूलावसेच नम् ( वं. से. । व्रणा. ) द्विपश्चमूलकल्केन कथितेनाम्भसाऽपि वा । सर्पिषा सह तैलेन कोष्णेन परिषेचयेत् ॥ दशमूलके कल्क या काथमें घी या तेल मिलाकर थोड़ा गरम रहने पर उससे धावको धोना चाहिये । (२८४८) दशमूलीकषायः ( भा. प्र. । ज्वर; वं. से.; र. र.; वृ. मा. । हिक्का ; वृ. यो. त. । त. ८० ) दशमूलीकषायन्तु पुष्कराहकणायुतम् । सन्निपातज्वरे देयं श्वासकासतृषान्विते ॥ | दशमूल, पोखरमूल और पीपरका काथ पि लाने अथवा दशमूलके काथमें पोखरमूल और पीपलका चूर्ण मिलाकर पिलानेसे सन्निपातज्वर, श्वास, खांसी और तृष्णाका नाश होता है । (२८४९) दशमूलीयोग: (ग.नि. । आमवा. ) आमवाते कणायुक्तं दशमूलीजलं पिबेत् । पिबेद्वाऽप्यभया विश्वागुडूचीनागरैर्युतम् ॥ आमवात (गठिया) की शान्तिके लिए दशमूल, या दशमूल, हर्र, शतावर, गिलोय और सोंठ के काथमें पीपलका चूर्ण मिलाकर पीन्स चाहिये । (२८५०) दशमूलीरसप्रयोगः । ( च. द. | अ. १; वृ. नि. र. भा. प्र. वृ. मा.; भै. र. । ज्वर. ) Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (२८५३) दशाष्टाङ्गक्काथः (बृ. यो. त. । त. ५९; यो. र.; वं. से. । ज्वर.; वृ. नि. र.; वै. र. । ज्वर. ) द्राक्षामृता शठी शृङ्गीमुस्तकं रक्तचन्दनम् । नागरं कटुकं पाठा भूनिम्बं सदुरालभम् || उशीर धान्यकं पद्मं बालकं कण्टकारिका । पुष्करं पिचुमन्दञ्च दशाष्टाङ्गमितिस्मृतम् ॥ जीर्णज्वरारुचिश्वासकासश्वयथुनाशनम् ॥ दाख (मुनक्का ), गिलोय, शठी ( कचूर ), For Private And Personal Use Only
SR No.020116
Book TitleBharat Bhaishajya Ratnakar Part 03
Original Sutra AuthorN/A
AuthorNagindas Chaganlal Shah, Gopinath Gupt, Nivaranchandra Bhattacharya
PublisherUnza Aayurvedik Pharmacy
Publication Year1928
Total Pages773
LanguageSanskrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari
File Size15 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy