________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir
[३६४]
भारत-भैषज्य-रत्नाकरः।
-
[तकारादि
PRunnaphlori.RJARATH
.
.
.
(चौलाईकी जड़ ४ तो. घरका धुवां ४ तो. । (श्वेत कुष्ठ) कामला, भगन्दर, अपस्मार, उदररोग, घी ३२ तोले । दूध १२८ तोले)
प्रदर, अर्श और रक्तपित्तादि पित्तज रोगोंका नाश (२४३२) तिक्तकं घृतम् (ग. नि. । घृता.; वृ. नि. र. । त्व.; वं. से.; . । (२४३३) तिक्तादिघृतम्
मा. । कुष्ठ.; वा. भ. । चि. स्था अ. १८) । (वृ. नि. र.; यो. र.; वं. से.; च. द. । व्रण.; पटोलनिम्बकटुकादावर्वीपाठादुरालभाः।
वृ. यो. त. । त. ११२) पर्पटं त्रायमाणां च पलांशं पाचयेदपाम् ॥ | तिक्तासिक्थनिशायष्टीनक्ताहफलपल्लवैः। द्वयाढकेऽष्टांशशेषेण तेन कर्पोन्मितैस्तथा। पटोलमालतीनिम्बपर्वण्य घृतं शृतम् ॥ त्रायन्तीमुस्तभूनिम्बकलिङ्गकणचन्दनैः ॥ कुटकी, मोम, हल्दी, मुलैठी, करञ्जके पत्ते सर्पिषो द्वादशपलं पचेत्तत्तिक्तकं जयेत् । और फल, पटोलपत्र, चमेली और नीमके पत्तेपित्तकुष्ठपरीसर्पपिटिकादाहतृभ्रमान् ॥ | इनके क्वाथ और इनहीके कल्कसे सिद्ध घृत को कण्डूपाण्ड्वामयान्गण्डान् दुष्टनाडीव्रणापचीः। घाव आराम होनेके पश्चात् उस स्थान पर लगाने विस्फोटकविद्रधीगुल्मशोफोन्मादमदानपि ॥ । से त्वचाका रंग ठीक हो जाता है। हृद्रोगतिमिरव्यङ्गग्रहणीश्वित्रकामलाः।। (२४३४) तिक्ताद्य घृतम् (वं. से. । श्वास.) भगन्दरमपस्मारमुदरं प्रदरं गरम् ॥
तिक्तासौवर्चलक्षारपथ्यात्रिकटुहिङ्गुभिः । अर्शोस्रपित्तमन्यांश्च सुकृच्छ्रान्पित्तजान् गदान्।। समालूरैघृतं सिद्धं सक्षीरं श्वासकासनुत् ।। ___पटोलपत्र, कुटकी, नीमकी छाल, दारुहल्दी, | गुल्मानाहश्च शमयेत्पद्धान्गुदजानपि ॥ पाठा, धमासा, पित्तपापड़ा, और त्रायमाणा १-१ कुटकी, सौवर्चल ( काला नमक-सञ्चल) पल (५-५ तोले) लेकर १६ सेर पानीमें पका- | यवक्षार, हर्र, त्रिकुटा ( सोंठ, मिर्च, पीपल), हींग इये जब २ सेर पानी शेष रहे तो छानकर उसमें और बेलको छालके क-क तथा दूधके साथ सिद्ध १-१ कर्ष (११-१। तोला) त्रायमाणा, मोथा, घृत खानेसे खांसी, श्वास, गुल्म, अफारा और चिरायता, इन्द्रजौ, पीपल और चन्दनका कल्क | अर्श (बवासीर) रोग नष्ट होता है। तथा १२ पल (६० तोले) घी मिलाकर पकाइये। (कुटकी आदि प्रत्येक द्रव्य ५ तो० घी जब समस्त पानी जल जाय तो उतारकर छान | १८० तोले, दूध ७२० तो. अर्थात् ९ शेर ) लीजिए।
(२४३५) तिल्वकघृतम् (वं. से. वात व्याध्य.) यह घृत पित्त कुष्ठ, विसर्प, पिटिका, दाह, पलाष्टकं तिल्वकतो वचायाः तृष्णा, भ्रम,खुजली,पाण्डु, नाडीव्रण, (नासूर),अपची __ प्रस्थं पलं शिग्रु च पञ्चमूलम् । (गण्डमाला भेद), विस्फोटक, विद्रधी, गुल्म,शोथ, सैरण्डसिंही त्रिवृतं घटेपाम् उन्माद, मद, हृद्रोग, तिमिर, व्यङ्ग, ग्रहणी, श्वित्र |
पक्वा पचेत्पादशृतेन तेन ॥
For Private And Personal