________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir
[२४४]
भारत-मैपज्य-रत्नाकरः।
[जकारादि
- vvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvnemuviwwvvvvvvvvvvvvwwwVAN
| नष्ट होता है।
पथ्य-गेहूं को रोटो और घी । नमकसे । काय दशक" कहते हैं । यह ओपधियां जीवनी परहेज़ करना चाहिए।
शक्तिकी वृद्धि करती हैं। (१९८०) जात्यादिकाथः (वा.भ.। चि.अ.१) (१९८३) जीवनीयक्षीरम् (ग.नि. अरोच.) जात्यामलकमुस्तानि तद्वद्धन्वयवासकम् । जीवनीयोपसिद्धं वा पिवेत् क्षरं सशरिम् । वद्धविट् कटुकादाक्षात्रायन्तीत्रिफलागुडान् ॥ शीतं माक्षिकसंयुक्तं पैत्ति ..स्वरवं धनम् ॥ ___ यदि ज्वरमें कब्ज ( मलावरोध ) हो तो जीनीय' ग- की ओषधियां समान भाग चमेली के पत्ते, आमला, नागरमोथा, धमासा, कुटकी,
मिली हुई ५ तोले, दूध ४० तोले और पानी
। १६० तोले । एकत्र मिलाकर पकाएं । सब पानी द्राक्षा (मुनक्का), त्रायमाणा और त्रिफलाके काथमें गुड़ मिलाकर पीना चाहिए।
जल जाने पर छानलें । इस ठण्डा करके मिश्री
और शहद मिलाकर पीनेस पित्तज स्वरभंग रोग नोट-यही प्रयोग चरकमें भी लिखा है परन्तु उसमें कुटकी, द्राक्षा, त्रायमाणा और त्रिफला
(१९८४) ज्योतिष्मतीपत्रयोगः । नहीं है।
(यो. र. । स्त्री.; भा. प्र. । म. खं. स्त्री.) (१९८१) जीवकपुत्रकबीजप्रयोगः ( वं. से. । स्त्री.)
पोतं ज्योतिप्मतीपत्रं राजिक बसनं यहम् । जीवकपुत्रकबीजं क्षीरेण पिबेत्सपत्रमूलञ्च ।
शीतेन पसा पि कुसुम जनयेद्धवम् ।
ज्योतिष्मती ( मालकानी )के पत्र, र ई. बच दारकनष्टा वनिता जनयति दीर्घायुषं पुत्रम् ।।
और असनावृक्षाकी छ.लको ठण्डे पानी में पीसकर जिस स्त्रीके बच्चे जोषित न रहते हों उस
| तीन दिन तक पिलानेसे स्त्रियों को रजो..ाव जीवक पुत्र ( जिया पोता )के बीज, पत्र और
(मासिक धर्म ) अवश्य होने लगता है । मूलको दूधमें पीसकर पिलानेसे वह दीर्घायु पुत्र
(१९८५) ज्वरहरो कषायदशक उत्पन्न करती है। (१९८२) जीवनीयकषायदशकः
(च. सं. । सू. अ. ४)
सारिवाशरापाठामञ्जिष्ठाद्राक्षापीलुपरू(च. सं. । सू. अ. ४)
पाभयामल कविभीतहानीति दशेमानि जीवकर्षभको मेदा महामेदा काकोली क्षीर
ज्वरहराणि भवन्ति । काकोली मुद्गमाषपर्यो जीवन्ती मधुकमिति ।
सारिवा, मिश्री, पाठा, मजीठ, मुनक्का, पीलु, दशेमानि जीवनीयानि भवन्ति । ___ जीवक, ऋषभक, मेदा, महामेदा, काकोली,
फालसा, हर्र, आमला और बहेड़ा । यह दश
चीजें वरनाशक हैं। क्षीरकाकोली, मुद्गपर्णी, माषपर्णी, जीवन्ती और मुलै । इन दश ओषधियों के गणको “जीवनीय ॥ इति जकारादिरूपायप्रकरणम् ।।
१-'जीवनीय गण' प्रयोग सं. १९८२ देखिए। २-स्वाजकोनासन मिते पाठान्तर। किसी किसी चन्थमें राईकी जगह सजी भी लिखी है।
For Private And Personal