SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 658
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir चिकित्सास्थानं भाषाटीकासमेतम्। (५९५) धोंकरके घृतको पकावै ॥ १२ ॥ अथवा धावतरघृत अथवा षट्पलघृत अथवा भल्लातकघृत अथवा अभयाघृत ये सब पूर्वोक्त गुणोंको करतेहैं । बिडं कालोषलवणस्वर्जिकायावशूकजान् ॥६३॥ सप्तलां कण्टकारी च चित्रकं चैकतो दहेत्॥सप्तकृत्वःशृतस्यास्य क्षारस्या ढके पचेत्॥६४॥आढकं सर्पिषः पेयं तदग्निबलवृद्धये ॥ और मनियारीनमक कालानमक खारीनमक शाजीखार जवाखार ॥ ६३ ॥ शातला कटेहली चीताको मिलाके दग्ध करै, पीछे सातबार गिरायेहुये इसके खारको १२८ तोले भरमें पकावे २५६ तोले घृतको पकावै ।। ६४ ॥ यह पान किया घृत अग्नि और बलकी वृद्धिके अर्थहै ।। निचये पञ्चकर्माणि युध्याच्चैतद्यथाबलम् ॥६५॥ और सन्निपातसे उपजे ग्रहणीदोषमें बलके अनुसार वमन विरेचन आस्थापनबस्ति अनुवासन बस्ति नस्यकर्मको प्रयुक्त करै । ६५ ।। प्रसेके श्लैष्मिकेऽल्पाग्नेर्दीपनं रूक्षतिक्तकम् ॥योज्यंकृशस्य व्यत्यासात्सिग्धरूक्षं कफोदये ॥६६॥ क्षीणक्षामशरीरस्य दीपनं स्नेहसंयुतम् ॥ दीपनं बहुपित्तस्य तिक्तं मधुरकैर्युतम् ॥६७॥ श्लैष्मिकप्रसेकमें मंदाग्निवालेके अर्थ रूक्ष और तिक्त अग्निको दीपन करनेवाला द्रव्य युक्तकरना योग्यहै, और कृश मनुष्य के कफके रोगमें स्निग्ध और रूक्ष औषध प्रयुक्त करना योग्यहै ॥ ६६ ॥ क्षीण और क्षामशरीरवालेको स्नेहसे संयुक्त दीपन औषध करना युक्त है, और बहुतसे पित्तवालेको मधुरद्रव्योंसे युक्त किया दीपन औषध युक्तकरना योग्यहै ।। ६७ ॥ लेहोऽम्ललवणैर्युक्तो बहुवातस्य शस्यते ॥ स्नेहमेव परं विद्यादुर्बलानलदीपनम् ॥ ६८ ॥ नालं स्नेहसमिद्धस्य शमायान्नं सुगुर्वपि ॥ अम्ल और लवणसे संयुक्त किया स्नेह अत्यंत वातवालेको श्रेष्ठ है, और दुर्बल मनुष्योंकी अग्निको दीपन करनेवाले स्नेहकोही उत्तम जानो ॥ ६८ ॥ स्नेहकरके प्रचलित हुई अग्निको शांतकरनेके अर्थ भारीअन्नभी समर्थ नहींहै ।। योऽल्पाग्नित्वात्कफे क्षीणेवर्चःपक्कमपि श्लथम्।६९।मुञ्चेद्यद्धयौषधयुतं स पिबेदल्पशो घृतम् ॥तेन स्वमार्गमानीतः स्वकर्मणि नियोजितः ॥७. ॥ समानो दीपयत्यग्निमग्नेः सन्धुक्ष. को हि सः॥ For Private and Personal Use Only
SR No.020074
Book TitleAshtangat Rudaya
Original Sutra AuthorN/A
AuthorVagbhatta
PublisherKhemraj Krishnadas
Publication Year1829
Total Pages1117
LanguageSanskrit
ClassificationBook_Devnagari
File Size30 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy