________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
(११०) .
अष्टाङ्गहृदयेअम्लो धात्रीफलाम्लीकामातुलुङ्गाम्लवेतसम् ॥ .
दाडिमं रजतं तकं चुकं पालेवतं दधि ॥ २६॥ आमला-अम्ली-चूका-विजोरा-अम्लवेत-अनार-चांदी-तक्र—कांजी-द्वीपांतर छुहारादही ॥ २६ ॥
आम्रमाम्रातकं भव्यं कपित्थं करमर्दकम् ॥
वरं सौवचलं कृष्णं बिडं सामुद्रमौद्भिदम् ॥ २७॥ __आंग-अंबाडा-करवेल- कैथ-करोंदा-यह अम्ल गण हैं, सेंधानमक-सौवर्चल नमक-कालानमक-मनयारीनमक-खारीनमक-औद्भिदनमक ॥ २७ ॥
रोमकं पांसुजं शीसं क्षारश्च लवणो गणः॥
तिक्तः पटोलौ त्रायन्ती बालकोशीरचन्दनम् ॥२८॥ रोमक नमक-पांशुज नमक-शीसा-सजी आदि खार यह लवण गण हैं,और परवल त्रायमाण नेत्रवाला-खस-चन्दन ॥ २८ ॥
भनिम्बनिम्बकटुकातगरागुरुवत्सकम् ॥
नक्तमालद्विरजनीमुस्तमूर्वाटरूषकम् ॥ २९ ॥ . चिरायता-नींब-कुटकी-तगर-अगर-कूडा-करंजुवा-हलदी-दारुहला-नागरमोथा-मूर्वाचांसा-विसोंटा ॥ ९९ ॥ __पाठापामार्गकांस्यायो गुडूची धन्वयासकम् ॥
पञ्चमूलं महद्वयाध्यौ विशालाऽतिविषा वचा ॥३०॥ पाठा-ऊंगा-कांसी-लोहा-गिलोय-धमासा-बृहत्पंचमूल-दोनों कटेहली-इंद्रायण-अतीशचच-यह तिक्त गण हैं ॥ ३० ॥
कटुको हिगुमरिचकृमिजित् पञ्चकोलकम् ॥
कुठेराया हरितकाः पित्तं मूत्रमरुष्करम् ॥ ३१ ॥ हींग-मिरच-बायविडंग-पीपल-पीपलामूल-चव्य-चीता-सूंठ-आजवला आदि शाक बकरा आदिका पित्ता और मूत्र-भिलावा यह कटु गण हैं ॥ ३१॥
वर्गः कषायः पथ्याक्षं शिरीषः खदिरो मधु ॥
कदम्बोदुम्बरं मुक्ताप्रवालाञ्जनगरिकम् ॥ ३२ ॥ हरडै-बहेडा-शिरस-खैर-शहद-कदंब-गूलर-मोती-मूंगा-सुरमा-गेरू ॥ ३२ ॥
बालं कपित्थं खजूरं बिसपद्मोत्पलादि च ॥ मधुरं श्लेष्मलं प्रायो जीर्णाच्छालियवाहते ॥३३॥ .
For Private and Personal Use Only