Ashok Ane Ena Abhilekh

SR No.: 020057
Original Sutra Author: N/A
Author: Hariprasad Gangadhar Shastri
Publisher: Gujarat University
Publication Year: 1972
Total Pages: 206
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 19 MB

Page 58

૪૨
અશોક અને એના અભિલેખે
આર્કોટ હોવું સંભવે છે. ઉત્તરમાં તાંજોર પ્રદેશને એમાં સમાવેશ થતો.* ચોળ પ્રદેશના લોક દ્રમિલ (દ્રવિડ) તરીકે ઓળખાતા. પાંડ્ય પ્રદેશ ચોળની દક્ષિણે આવેલો હતો. એનું પાટનગર મદુરા હતું. ઉત્તરમાં એ કાવેરી નદી સુધી વિસ્તૃત હતો ને હાલના કોઈમ્બતુર જિલ્લાનો તેમાં સમાવેશ થતો. પરંતુ દક્ષિણમાં એનો વિસ્તાર ક્યાં સુધી હતો એ નિશ્ચિત થયું નથી, કેમ કે કેટલાક એની પાર જણાવેલ તામ્રપર્ણા પ્રદેશ તે સિલોન એવું માને છે, તો બીજા કેટલાક એને મદુરાની દક્ષિણે ભારતની અંદર આવેલો તિન્નેવેલી પ્રદેશ માને છે.*
સત્યપુત્ર અને કેરલપુત્ર નામે પ્રદેશ ચોળ અને પાંડની પશ્ચિમે આવેલા હતા ને એ પશ્ચિમ સમુદ્રના મલબાર કિનારા સુધી વિસ્તરેલા હતા. એના નામના પુત્ર શબ્દ પરથી એ પ્રદેશનાં નામ ઉત્તરમાંથી સ્થળાંતર કરીને ત્યાં આવી વસેલા સત્ય અને કેરલ નામે જાતિઓના નામ પરથી પડ્યાં લાગે છે. આમાં “કેરલપુત્ર" એ સ્પષ્ટત: હાલનું કેરલ છે. એ સત્યપુત્રની દક્ષિણે અને પાંડની પશ્ચિમે આવેલું હતું. કેરલને ‘ચેર” પણ કહેતા. સત્યપુત્ર પ્રદેશ કેરલ પ્રદેશની ઉત્તરે, ચોળ પ્રદેશની પશ્ચિમે અને બ્રહ્મગિરિ(મૈસૂર)ની દક્ષિણે હતો. અભિલેખમાં તામ્રપર્ણોને સ્પષ્ટત: ‘દ્વીપ’ તરીકે ઓળખાવ્યો નથી. છતાં તે સિલોન હોય એ વિશેષ સંભવિત છે.*
સરહદી રાજયોને બીજો સમૂહ ઉત્તર પશ્ચિમે આવેલો હતો, જે ૬૦૦ યોજન સુધી વિસ્તૃત હતો. એમાં સહુથી નજીકમાં અંતિયોક નામે યવનરાજનું રાજ્ય આવેલું હતું ને એની પાર તુરમાય, અંતેકિન, મગ અને અલિકસુદર નામે ચાર રાજાઓનાં રાજ્ય આવેલાં હતાં. આમાં યવનરાજ અંતિયો, તે સીરિયાનો ગ્રીક રાજા અંતિયોકસ બીજો-થીઓસ છે. સિકંદરના સામ્રાજ્યના ભાગલા પડતાં એમાંના એશિયાઈ મુલકો પર પોતાની સત્તા જમાવનાર સેલુક નિકેતોરો એ પૌત્ર હતો ને પશ્ચિમ એશિયામાં સીરિયાથી માંડીને છેક બાલિક (બલ્બ-હિંદુકુશ પાસે) સુધી સત્તા
9. Bhandarkar, op. cit., p. 42. 2. Barua, op. cit., p. 110. 3. Bhandarkar, op. cit., pp. 42 f. 7. Barua, op. cit., pp. 112 ff. 4. Bhandarkar, op. cit., pp. 41 f. ૬. Mookerji, Asoka, p. 132.