________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પરિશિષ્ટ
અશેકને લગતી બૌદ્ધ દંતકથાઓ
સિલોનના પાલિ સાહિત્યમાં “દીપવસ” તથા “મહાવંસ' જેવા ગ્રંથમાં અશોક વિશે જે દંતકથાઓ આપી છે તેનો સાર આ પ્રમાણે છે:
કે પિતાનું મૃત્યુ થતાં નવાણુ ભાઈઓને મારીને ગાદી મેળવી, તેમાંના સથી મોટા ભાઈ સુમનના મરણોત્તર પુત્રનિધિ જે શ્રામર (બાલ મણ) થયો હતો તેની પાસેથી બીદ્ધ ધર્મનો ઉપદેશ સાંભળી તે ધર્મ અંગીકાર કર્યો, સાઠ હજાર બ્રાહ્મણોની જગ્યાએ સાઠ હજાર બૌદ્ધ ભિક્ષુઓને ભોજન કરાવવા માંડ્યું, ત્રણ વર્ષમાં ચોર્યાસી હજાર નૂપ બંધાવરાવ્યા, રાજ્યારોહણ પછી ચાર વર્ષે પિતાનો રાજ્યાભિષેક ઉજવાબો ને ત્યારથી તેનામાં રાજત્વના દિવ્ય પ્રભાવ દેખાવા લાગ્યો; અશોકના નાના ભાઈ તિષ્ય, જમાઈ અગ્નિબ્રહ્મા, દૌહિત્ર સુમન, પુત્ર મહેન્દ્ર તથા પુત્રી સંઘમિત્રાએ શ્રમણત્વની દીક્ષા લીધી; અશોકના અભિષેકના અઢારમા વર્ષે પાટલિપુત્રના અશોકારામમાં મેગ્નેલિપુત્ર તિષ્યની અધ્યક્ષતા નીચે બૌદ્ધ ભિક્ષુઓની ત્રીજી સંગીતિ મળી; એ વર્ષે સિલોનમાં દેવોનો પ્રિય તિષ્ય ગાદીએ આવ્યો ને એગે અશોક પાસેથી બૌદ્ધ ધર્મના અંગીકારની પ્રેરણા મેળવી; સંગીતિ પૂરી થતાં મેગ્નેલિપુત્ર તિળે બૌદ્ધ ધર્મના પ્રચાર માટે વિદેશોમાં ભિક્ષુઓ મોકલેલા, તે પૈકી મહેન્દ્ર સિલોન જઈ ત્યાં બૌદ્ધ ધર્મનો પ્રસાર કર્યો; રાજા તિણે અશોકને વિનંતી કરી સંઘમિત્રાને સિલોન તેડાવ્યાં ને તેમણે સ્ત્રીઓને દીક્ષા આપી તેમ જ બોધિવૃક્ષની શાખા ત્યાં પાવી; સિલોનમાં મહાવિહાર વગેરે વિહાર બંધાયા; અશોક પાસેથી ભગવાન બુદ્ધનાં પવિત્ર અથિ મંગાવી સિલોનમાં ગૂપારામ સ્વરૂપ બાંધવામાં આવ્યો. ત્રીજી સંગીતિમાં અને સર્વ મિઓની વ્યકિતગત તપાસ કરાવેલી; મેગ્નવિપુત્ર ળેિ વૈભજ્યવાદીઓને ભગવાન બુદ્ધના ખરા અનુયાયી ઠરાવેલા ને તેનાથી ભિન્ન વિચારસરણી ધરાવતા સાઠ હજાર ભિઓને કાઢી મુકવા. આગળ જતાં અશોકનો રાથી નાનો ભાઈ તિષ્ય, જે ઉપરાજનો અધિકાર ધરાવતો હતો, તેણે પાન બદ્ધ
9. Smith, As'oka, Ch. VI.
For Private And Personal Use Only