Ashok Ane Ena Abhilekh

SR No.: 020057
Original Sutra Author: N/A
Author: Hariprasad Gangadhar Shastri
Publisher: Gujarat University
Publication Year: 1972
Total Pages: 206
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 19 MB

Page 30

અશોક અને એના અભિલે
“કારુવાકી’ એ તિરક્ષાનું વ્યકિતનામ હોવાનું સૂચવાયું છે. કુણાલ ધર્મવર્ધન તરીકે પણ ઓળખાતો. એની માતાનું નામ ‘પદ્માવતી' હતું. કુણાલનો ઉલ્લેખ જેન અનુકૃતિમાં પણ આવે છે. પરંતુ એને અંધ કર્યો હોવાનું માનવા જેવું નથી કેમ કે ધર્મવર્ધન કણાલ તક્ષશિલામાં ઉપરાજ નિમાયો એવી બૌદ્ધ અનુકૃતિ છે અને પુરાણોમાં જણાવ્યા પ્રમાણે કુણાલે અશોકના ઉત્તરાધિકારી તરીકે આઠ વર્ષ સુધી રાજ્ય કરેલું. ‘તીવર’ અને ‘કુણાલ’ એક જ પુત્રનાં નામ હશે ને તો કાર્વાક અને પદ્માવતી પણ એક જ હોય એવું પણ સૂચવાયું છે.
‘રાજતરંગિણી'માં જણાવ્યા મુજબ કાશ્મીરમાં અશોકના ઉત્તરાધિકાર જલક નામે રાજપુત્રને પ્રાપ્ત થયો હતો. ગંધારમાં વળી વીરસેન નામે પુત્ર સત્તારૂઢ થયો એમ તારાનાથ નેધ છે. અશોકને સંઘમિત્રા ઉપરાંત ચારમતી નામે પુત્રી હોવાનું પણ નોંધાયું છે. આ સંતાનોની માતાઓ કોણ હતી તે જાણવા મળતું નથી.
આમ અશોકને બે કે બેથી વધુ રાણીઓ હતી, બે કે બેથી વધુ પુત્ર હતા અને એક કે બે પુત્રીઓ હતી.
રાજ્યકાલ અને અંતિમ દિવસે: અશોકના અભિલેખમાં અભિષેક પછીના વર્ષ ૮ થી વર્ષ ૨૭ સુધીના ઉલ્લેખ આવે છે. પુરાણો પ્રમાણે અશોકે ૩૬ વર્ષ રાજય કર્યું. પાલિ ગ્રંથે પ્રમાણે તેણે અભિષેક પછી ૩૭ વર્ષ અને એ પહેલાં ૪ વર્ષ એમ મળી કુલ ૪૧ વર્ષ રાજ્ય કર્યું
બંને અનુકૃતિઓ પ્રમાણે ચંદ્રગુપ્ત મૌર્યે ૨૪ વર્ષ રાજય કર્યું હતું, પરંતુ બિંદુસારના રાજ્યકાલ વિશે થોડાં વર્ષોનો ફેર પડે છે. પુરાણો બિંદુસાર ૨૫ વર્ષ રાજય કર્યાનું જણાવે છે, જ્યારે સિલોનની અનુશ્રુતિ એને બદલે ૨૮ વર્ષનો આંકડો આપે
૧. Thapar, op. cil, p. 30. ૨. વ્યાવસાન, પૃ. ૨૬ ૦–૨૬૧. ૩. Barua, op. cit, p. 51.
૪. ૧. ૧૦૦-રૂ. એ પરમ માહેશ્વર હતો ને એણે પ્લેચ્છોને હાંકી કાઢયા. એણે રાજ્યના મુખ્ય અધિકારીઓની સંખ્યા વધારી સાતને બદલે અઢારની કરી. એણે કીતિ-આશ્રમ નામે બૌદ્ધ વિહાર બંધાવેલો.
4. Raychaudhuri, Political History of Ancient India, p. 350, Thapar, op. cit., p. 190.
૬. Thapar, op. cit, pp. 13, 30.