________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ભારતમાં વારાણસીના સંસ્થત વિશ્વવિદ્યાલશ્મા સરસ્વતીમખ પસ્તકાલયમાં ચમહાલી "ભાગવતપુરાણ'ની પ્રતની પૂમિકામી ૪.૧૧૮૧ (ઈ.સ.૧૫૭૪) નો ઉલ્લેખ છે. જે કાગળની પ્રાચીન હસ્તગત માની ઋાય. ભારતમાં કાગળ પર લખાયેલી છે. ૧૨૨૩-૨૪ ની સારી પ્રાચીન હસ્તપ્રતોની નોંધ બુડલર દ્વારા સંપાદિત ગુજરાત, કાઠ્યિાવાડ, કચ્છ, સિંધ અને પાનખા પાનગી પુસ્તક - રાહોની સૂચિના ભા.૧ પૃ.૩૮માં જોવા મળે છે.
રાજસ્થાનમાં જોધપુર સ્થિત પ્રાયશ્ચિા પ્રતિષ્ઠાનના સાહસ્થાનમાં માનવધર્બ કૃત -વાલોક પરની અમ્બિલ્સની ટીકાની પ્રત સં. ૧૨૦૪ (ઇ.સ૧૧૫) ની છે. જયારે મહારાજા જયપુરના હસ્તપ્રતબંડારમાં પદ્મપ્રભસૂરિ રચિત "ભવનદીપક' પરની કાની પ્રત ૨૧૩૨૬ની પ્રાપ્ત થાય છે. જે ખૂબ જ જીર્ણ હાલતમાં સચવાયેલી છે.?
નિશ્રી પુણ્યવિજયજી તેમના પુસ્તક 'ભારતીય ન હમણાંસ્કૃતિ અને લેખકવામાં નધેિ છે તે મુજબ "ન જા પુસ્તક લેખ માટે કાગળોને કયારથી કામમાં લેવા લાગી એ કહેવું શકય નથી તેમ છતા કીમાન બિમંજ્ઞગણિત મારપાલખબધ (રમ સં. ૧૪૮૨માં પૂ.૯૫ પર અને શ્રી રનમંદિરગત ૯૫તરંગિણી (સોળમી સકો) ના પૃ.૧૪૨ પ૨ ભાવના ઉલ્લેખો મુજબ માવાય હેમચં મને મહામાત્ય વસ્તુપાલે પુસ્તકો લખાવવા માટે કાગળોનો ઉપયોગ કયો હતો. એટલે ગુજરાભી ભૂમિમી વરની નેમ પ્રજા વિક્રમની બારમી સદી પહેલાથી ઉથલેખ માટે કાળ વાપરતી થઈ હતી એમ કહી સ્કાય.''
૨૫. પાદનોંધ ૧૭ મુજબ, પૃ.૧૫૦. ૨, પાબંધ ૪ મુજબ, પૃ.૧૫. ૨૭. પાધિ ૧૭ મુજબ, પૃ.૧૫૦.
For Private and Personal Use Only
