________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કાપડ !
સનરાક કે રેશમી કપડા પર પહ કે ચોખાની બેર બનાવી ચઢાવવામાં માવતી. તે કાયા પછી એ લજવા યોગ્ય બનાવવા માટે તેમના લખાણની શાહી પ્રસરે નહીં તે માટે બ, કોડા, મીક, કોટી વગેરે લીસા પથ્થર વડે જી સપાટી ધસીને લીસી બનાવવામાં ચાવતી.
કપડા પર થયેલા લેખન કે ચિતોને પટ કહેવામાં અાવતા. સામાન્ય રીતે પટ ઉપર હાપા, ચત-સંતો તેમજ જન્મપતિકા જોરે લખવામાં આવતા. કાપઝા ૫૮ પર ચિત્રો બનાવ્યાના મુખ્ય પ્રમાણ પ્રાપ્ત થાય છે. પુષ્ટિ માગમ માવી પછી 'પિછવાઈયો જોવામાં અાવે છે.
કાપડ પર પુસ્તક લખાયાનું એકમાત્ર ઉદાહરણ ગુજરાતના પાલ્સના "હેમચંદ્રાચાર્ય શાનભંડાર' માંથી પ્રાપ્ત થાય છે. મા પોથી અગાઉ વખતની શેરીમના તપના નભંડાર'માં હતી. કાપડ પર લખાયેલી આ પોથીમાં શ્રીપ્રભસૂરિ રચિત "ધમવિધિ નાખી ૩૨.૫ x ૧૨.૫ સે.મી.ની લંબાઈ પહોળાઈ ધરાવતી અને ૩ પત્રોમાં લખેલી ઉદયસિંહની ટીકા સાથેની પ્રત પ્રાપ્ત થઈ છે. જેમાં સંવત ૧૩૫૩ ભાદવા સુદી એ રવા ઉપડે. ગચ્છાય પ.મહિચ લિક્તિા પુ.' એમ લખ્યું છે. તેમજ કલીરા અને વિઝિકલાકા પુરુમ ચરિત - અષ્ટમપર્વ મા જ પુસ્તકો છે. જે વિકમતા પંદરમાં કામી (વિ.સ. ૧૪૦૮ માં) લખાયેલી છે. બીજા બે ગ્રંથોની લંબાઈ પહોળાઈ ૨.૫ x ૧૨.૫ સે.મી.ની છે. દરેક પાનામાં સોળ સોળ વીટીયો છે.'
૧૦. રમીકવિજયજી, સંપ, સાન વિલિ, સાગર ગ૭ નેન ઉપાશ્રય,
વડોદરા, ૧૯૬૯, પૃ.૪૧, ૧૧. પુણ્યવિજયજી, ભારતીય નેન હમારૂતિ અને લેખકળા, અમદાવાદ,
પૂ.૨૬,
-
-
-
-
-
-
-
-
For Private and Personal Use Only
