________________
190 |
Rajasthan Oriental Research Institute, Jodhpur. (Bitkaner-Collection
तनिर्देशविधायिवाचकरश्रेणीकिरीटोपमा भास्वत्साधुगुणोपशालिविनया च्चन्द्राभिधा वाचका तच्छिष्यारविचन्द्र इत्यभिधया तेषां विनेयोव्यधादेनं वाचकदेवसागरमरिणव्र्युत्पत्तिरत्नाकरम् ॥२॥
1302/933 काव्यानुशासन-सवृत्ति ॥ ए ६० ॥ ॐ नमोविघ्नराजाय प्रहं ॥
OPENING:
प्रणम्य परमात्मानं निजं काव्यानुशासनं प्राचार्य हेमचन्द्रेण विद्वन् प्रीत्यै प्रतन्यते ॥
ग्रन्थारम्भे शिष्टसमयपरिपालनायशास्त्रकारः समुचितेष्टदेवतांप्रणिधत्ते प्रकृत्रिमस्वादुपदां पगमार्चाभिधायिनी सर्वभाषापरिणतां जैनी वाचमुपास्महे । रागादिजेतारो जिनास्तेषामियंजनो जिनोपज्ञा अनेन कारणशुद्धोपादेयतामाह । उच्यते इति वाक् वर्णपदवाक्यादिभावेन भाषाद्रव्यपरिणतिः । तामुपास्महे।
CLCSING:
' एकद्वित्रिचतुच्छंदोभिमुक्तकसंदानितकं विशेषककलापकानि । एकेन छंदसावाक्यार्थसमाप्तीमुक्तकं । यथा अमरकस्यश्रृङ्कगारशते रसस्पंदिनोमुक्तकाः । याभ्यांसंदानितकं । त्रिभिविशेषकं । चतुभिःकलापकं । एतानि च विशेषा न अभिधानात्सर्वभाषाभिभवन्ति । पंचादिभिश्चतुर्दशांतः कुलकं । छंदोभिरिति वर्तते । मुक्तकानामेकप्रघट्टकोपनिबंधः पर्वा । अवांतरवाक्य समाप्तावपि वसंतोकवघेरणेनीयोद्देशेनमुक्तकानामुपनिबंधः पयसि । कोशेषु प्रचुरंदृश्यते । स्वपरकृतसूक्तिसमुच्चयः कोशः। यथासप्तशतकादिः एकप्रघट्टके एक कविकृतः सूक्तिसमुदायोवृन्दावनमेघदूतादिसंघातः विप्रकीर्णवृत्तानानामेकत्रसंधानं यदुवंशदिनीपवंशादिवत्संहिता । एवमनंतोऽनिवट्टगणः स प्रादि ग्रहणाद् गृह्यते । इहवसत्संधित्वं शब्दार्थ वैचित्र्ययोगश्चमहाकाव्य वदाख्यायिकाकथाचपुत्वापिद्रष्टव्यः ।
GOLOPHON:
इत्याचार्य श्रीहेमचंद्रविरचितायामलंकारचूडामणिसंज्ञास्वोपज्ञ काव्यानुशासनवृत्तावष्टमोध्यायः समाप्तमितिभद्रं । ग्रन्था ग्रन्थ २७००
॥ शुभं भवतु ॥ बी॥
