________________
238 |
Rajasthan Oriental Research Institute, Jodhpur (Jodhpur-Collection)
1425/30894(1) प्रयोगविवेकसंग्रह
॥ श्रीगुरुभ्यो नमः ।। अर्हते नमः ।।
Opening:
प्रयोगमिच्छताज्ञानु जय कारकमादितः ।। संज्ञया षड्विधभेदात्त्रविंशातिधा पुनः ।।१।। तत्र पञ्चविध. कर्ता कर्म सप्तविधं भवेत् ।। करणं द्विविधं चैव सम्प्रदानं त्रिधा मतम् ।।२।। अपादान द्विधा चैव तथाधारश्चतुर्विध ॥ करोति कारकं सर्वं तत्स्वातन्त्र्य विवक्षया ।।३।। तत्र कर्तर्य भिहिते प्रथमैव विधीयते ।। तृतीया वाथवा (?) स्मृतानविहिते द्विधा ।।४।। तथा कर्मण्यभिहिते विभक्ति विधिपूविकां ।। अनुक्ते प्रथमां हित्वा पञ्चमी सप्तमी तथा ॥५॥ तृतीया पञ्चमी चैव षष्ठी च करणे त्रिधा ।। षष्ठी चतुर्थी तृतीया सम्प्रदाने तथा विधा ।।६।।
पञ्चमी खल्वपादाने वर्तते न ततोन्यथा ।। सप्तम्येवाधिकरणे कारकस्यैषसंग्रह ।।७।।
समासस्तद्धितस्तिङ कृत्ते चत्वारोभिधायकाः ।। त एवानभिसंबंधे भवन्त्यभिधायकाः ।।६।।
Closing:
कः अथ ल्यप् तुमुन क्त्वा प्रत्यया क्व वर्तन्ते तत्राह भावं सोत्तरकालात् ल्यप् तुमुन् क्त्वा पूर्वकालजा इति प्रस्यायमर्थः इमे श्रयः प्रत्ययाः क्व वर्तन्ते पूर्वकालिका सोमरकालकाश्त्र भावे