________________ भद्दबाहु 1371 - अभिधानराजेन्द्रः - भाग 5 भद्दबाहु रदेसे सय वराहमिहिरो उवविसिय विडालसंचारं रक्खेइ. संपत्ते सत्तमे दिणे तहेव तेसिं रक्खंताणं उकिरिय विडाला महाथूला दुवारग्गला सहसा बालगोवरिपडिया। तग्धाएण य दारगो मओ। धाईए हाह त्ति वोलो कओ जणं एस मए रक्खंतीए चेव उच्छगनिहिओ विअग्गलेण बालगो निहओ। तं वजनिवायसरिसं वयणं सुणिय पुरोहिओ मुच्छानिमीलियच्छो धस त्ति धरणीतले पडिओ सिसिरोवयारेहिं पुणरवि पत्तचेयणो उग्घाडिऊण, कवाडसंपुडतं सुयं मयं पासिऊण हिययं ताडयतो रोइउं पयत्तो- 'हाहा दुरंतरे दिव्व ! रोविऊण सुरददुमं / समुम्मूलेसि किं पाप ! मत्तदति व्व मे सूयं / / 1 / / " एयाओ विरहाओ अहिययरं दूमेइ सल्लु व्व मे हिययं नाणाऽसच्चत्तण / एवं सोयं करतेण जणो विरोयाविओ। राया विविन्नायवइयरो आगंतूण तं पुराणाइभणियसंसराणिचयावयणेहिं पडिबोहेइ, इय साहेइ अभो वराहमिहिर ! सिरिभद्दबाहुसामिनिवेइयं नाणमवितह जायं, परं विडालाओ जंतस्स मरणमुवइट्टतं असच्चं दीसह, अओ तम्मरणहेउ धाईपुच्छइ, धाईए विसा अग्गला आणेऊण रन्नो दंसियातीए अग्गविभागे उकिरियं विरालियं दवण संजायविम्हओ राया सूरिरायागुणकित्तणमुहरि मुहो वजरइ अहो ! पिच्छइ जाया सेयंवराणं नाणलद्धिलच्छीओ तं सच चेव सव्वन्नुपुत्तया, जं एवमविसंवायवयणा, एवं चमक्किओ य उद्विऊण सिरिभद्दबाहुगुरुंपणमिय पुच्छइ-भयवं! केणहेऊणा पुरोहियवयणमसचं जाय तओ ? गुरू भणइ-महाराय ! एस गुरुपडिणीओ वयाई पडिवडिलं विणट्ठमई तुह पुरोहिओ, तेण हेउणा एयस्स वयणं न सच्चं होइ, जं च सव्वन्नुणा पणीयं वयणं तं जुगते विनऽनहा होई। तओ राया नायपरमत्थो जपेइ-हा मिच्छत्तधत्तूरपाणमोहियमइणा सयल मेव महियल कणयमयं मन्नमाणेण मए निरत्थणं मणुअजम्म निग्गमियं, ता भययं ! एरिसिय मह सिक्ख देह, जेण कयत्थो होमि / तओ गुरु दुग्गइगमणपडिवक्खं धम्मसिक्खं सहासमक्खं रन्नो वियरइ, सो वि तं से सुच्चा सिरसा पडिच्छइ। जप्पभिइयं मयकलेवरं वपुरोहियमतं चइय राया जिणधर्म पडिवाइ तप्पभिई च णं लोओ तमुवहसइ, सो वि नियतणरमरणेण नाणासचत्तणे णं लोयापवाएणं संजायसंसारनिव्वे ओ सव्वहा विगयसम्मत्तो संगहियमिच्छत्तो परिवायगपट्यजं पडिवन्जिय मुणिजणे पओसमावहतो अन्नाणकट्ठतवाइ सुइरमायरिय अणुट्टियपावसल्लो मरिऊण अप्पड्डिओ वंतरो जाओ। अह सो वाण मंतरो विभंगनाणेणं नियपुव्वभवमाभोइत्ता मिच्छत्तोदयवसेण जिणसासणे परमवेरं वहतो चिंतेइकया ण अहं पुव्वभववेय सायरं पवणनंदणुव्व उल्लंघिय सुहिओ हविस्सं? तओ देवकिचमकाऊण जिण भत्तिरत्ताणं साहूण सावयाईणमुवसग काउकामोतच्छिदाणि गवसेइ। तओसया अप्पमत्ताणं सावज्जलोग विरयाणं साहुणीणं अधुव्व किं पि पिच्छइ / दूसणं, तेसिंच केसमवि स मोडिउमसमत्थो हत्थेण हत्थंमलतो दंतेहि उट्टे खडतो मुट्ठिए हिययं नाडितो भित्तीएसीसं फोडतो विहत्थो होत्था। ततो तप्पुर्दिछंडियऊण किरियाकलावसिढिलाणं समणोवासयाईण छिड्डु लहिऊण स दुट्ठो वाणमंतरो विविहे उवसगे कुणइ। तओ सावया सुयसायरसुविहियायरा बुद्धिवियारेण तं वंतरकयमुक्सगं जाणिय परुप्परं मंतयंति-जहा सिंह विणा करी न वियारिजइ-जहा भाणु विणातिमिरपडलं न फेडिज्जइ, जहा पवहणं विणा सायरो न लंधिज्जइ, जहा ओसह विणा वाही न छिद्दिजइ तहा गुरूहि विणा एस उवद्दवो न विवविज्जइ ति। तओ एयरस अत्थस्स संसूइगा तेसिं सिरिभद्दबाहुसूरीणं पासे पेसिया विन्नत्तिया / तेहिं पि नाणेण वराहमिहिरबंतरस्स दुट्ठचिट्टियं नाऊण सिरिपाससामिणो उवसग्गहरत्थवणं संघकर पढियं! सव्वेहि वितं पढिातओ तप्पभावेण वायपिल्लियवद्दलु व्व विद्दुओ उवद्दवो, कप्पवल्लि व्व मणवंछियत्थजणाणी जाया सती, अओ अज्ज वितं थवणं सप्पभावं पढिजमाणं सव्वसमीहियत्थं संपाडेइ। अह जुगप्पहाणाऽऽगमो सिरिभद्दबाहुसामी-आयारंग 1 सूयगडंग 2 आवस्सय 3 दसवेयालिय 4 उत्तरज्झयण 5 दसा 6 कप्प 7 ववहार 8 सूरियपन्नत्ति-उवंग : रिसिभासियाणं१० दस निजुत्तीओ काऊण जिणसारणं पभावेऊणं पंचमसुयकेवलिपयमणुहविऊणय समए अणसणविहाणेणं तिदसाऽऽवासं पत्तो त्ति || ग०२ अधि० / कल्प० / ''सजंभवस्स सीसो, जसभद्दो तओ आसि गुणरासी। सुंदरकुलप्पसूतो, संभूतो नाम तस्सावि।।५।। सत्तमओ थिरपाहू, जाणुयसीसुपडिच्छयसुबा (पा) हू। नामेण भद्दबाहू, विदिओ सो धम्मभद्दो त्ति / / 6 / / सो पुण चउदरसपुव्वी, वारस वासाइंजोगपडिवन्नो। सुत्तत्थेण निबंधइ अत्थं अज्झयणबंधस्स // 7 // पलिया च अणाबुट्ठी, तइया आसी य मज्झदेसस्स। दुभिक्ख विप्पणट्ठा, अण्णं विसयं गता साहू / / 8 / / केहि वि विराहणाभी-रुएहिं अइभीरुएहिं कम्माण। समणेहिँ सकिलिट्ठ, पच्चक्खायाइँ भत्ताई।।६।। वेयड्डकंदरास य, नदीसु सेढीसमुद्दकूलेसु। इहलोगअपडिबद्धा, य तत्त्य जयणाएँ वहृति।।१०।। ते आगया सुकाले, सगमणसेसया ततो साहू। बहुयाणं वासाणं, समणा विसयं अणुप्पत्ता / / 11 / / ते दाइँ एक्कमिक, गयसेसा विरस दट्रूण। परलोगगमणपचा-गयं व मण्णंति अप्पाणं / / 12 / / ते बिति एक्कामिक्क, सदभाओ कस्स कित्तिओ धरंति। हंति दुट्लकालेणं, अम्हं नट्ठोतु सहभावो।।१३।। जंजरस धरइ कंठे, तं तंपरियट्टिऊण सव्वेसिं। तो णेहिँ पिंडिताई, तहिय एकारसंगाई।।१४।। ते बिति सव्वसार-स्स दिडिवायस्स नत्थि पडिसारो। कह पुव्वगए ण विणा, पवयणसारं धरेहामो / / 15 / / सम्मरस भद्दबाहु-स्स नवरि चोद्दसविओ अपरिसेसाई। पुवाई अन्नत्थ उ, न कहिंचि वि अस्थि पडिसारो।।१६।। सो विचउद्दसपुव्वी, वारस वासाइँ जोगपडिवन्नो // 17 // दिज्ज न वि दिज्ज वा वा-यण ति वाहिप्पओ ताव।।१८|| संघाडएण गंतू-ण आणितो समणसंघवयणेणं। सो संघेसरपमुहे-हिँ गणसमूहेहिँ आभट्ठो।।१६।। तं अज्जकालिय जिण-यरसंघो तं जायए सव्यो। पुव्वसुयं कस्स धारइ, पुव्वाणं वायण देहि॥२१॥