________________ भहबाहु 1370 - अभिधानराजेन्द्रः - भाग 5 भद्दबाहु हिरो सहोयरो। अन्नया तत्थ चउद्दसपुव्वरयणमहेसरोनवतत्तवर निहाणपत्तमाहभद्दो सिरिभं जसोभद्दसूरिचक्कवट्टी उज्जाणवणे समोसढो। तन्नमसणकए अहमहमिगाए सयलं नयरलोयं गच्छंतं पलोइय कि चिं संजायपमोओ बाराहमिहिरेण सद्धिं भद्दबाहू सूरीणं बंदणंत्थं गओ, तं वंदिय कमवि, परमाणंदमुव्वहंतो समुचियभूभागे निविट्ठो तओ सूरीहिं हिया निव्वेयसंजणणी देसणा "संसारो दुक्खरूवो चउगईविपुलो जोणिलक्खप्पहाणो, इत्थंजीवाण सुक्खंखणमवि पवरं विजए नेव किंचि। तम्हा तच्छेयणत्थं जिणवरभणिए उज्जया होह धम्मे, खंताईण मुणीणं गुणगणकलिए सावयाणं च सारे ||1|" तं सुणिय वेरगतरंगरंगिओ आगमेसिभद्दो पणट्ठमोहनिद्दामुद्दो भद्दबाहु सहोयरं वराहमिहिर भणइवच्छाहं संजायभवविरोगो एसिं गुरूणं चरणमूले सव्वसंगपरिचायं करिय अणवजं पव्वज्जमायरिस्सं, भवया पुण घरकज्जे सुसज्जेण होयव्वं / तो वराहमिहिरो तं पइ जंपइभाय ! जइ तुम संसारसायरंतरिउमिच्छसिता कहमहं भग्गपवहणजणुव्व तत्थ मन्जेमि / जओ-''सक्कारसहिया खीरी, दियाण जह वल्लहा हवइ अहिया / ता किं सा इयराण वि, नराण न हु होइ अभिरुइया ॥१॥"एवं दिक्खाभिस जाणिऊण मा एसो भवावडे निवडउत्ति भद्दबाहुणा अणुमन्निओ। तओ दो वि भायरा गुरुपच्चक्खं सावजं पचक्खायंति। तओ भद्दबाहू गहियदुविहसिक्खो कमेण गुरुवयणकमलाओ भमरु व्व मयरदं चइ द्दसपुव्वसुत्तत्थरहस्सं पाऊण मुदिओ सुविहियचूडामणी जाओ / इओ य सिरिजसभद्दसूरीणं तस्स मणं विजाठाणो असमाणचरित्ते अजसंभूयविजओ नाम सीससेहरो आसि। अन्नम्मि दिणे सूरिपयजुग्गा सुयकेवलिणो मुणिसंभूयविजयभद्दबाहुनागमे मुणिवरे गणहरपए ठाविऊण सय सिरिजभदसूरिणो संलेहणं करिय सुरपुरसिरीए अवयंसभावमुवगया। तओ ते ससिसूरुव्व तिमिरं गोवित्थरेण हणता महिमंडले पुढो पुढो विहरति। अह तो वराहमिहिरमुणी अप्पमई चंदसूरपन्नत्तिमुहे के विगंथे मुणिऊण अहंकारनहिओ सूरिपयमहिलसंतो अजुग्गत्ति गुरूहिं नाणबलेण नाऊण नगणहरपए ठाविओइय सुयवयणं सरंतेहि- "बूढो गणहरसद्दो, गोयममाईहिं धीरपुरिसेहिं / जो तं ठवइ अपत्ते, जाणतो सो महापावो // 1 // " तओ वराहमिहिरस्स जिट्टसहोयरे सिरिभद्दबाहुगणहरे परमा अपीई जाया / जओ इमेहिं मह माणखंडणा कया अओ इत्थ ठाउं न जुज्जइ। भणियं च - 'माणि पणट्टइ जइ न तणु, तो दंस डायइज्ज।मा दुजणकर पल्लविहिँ, दंसिज्जंतु भमिज / / 1 / / " तेण पावकम्मोदएण अप्पा गुणपव्वयाऽऽरूढो वि दोसावडे पाडिओ अहो दुरंतया कम्माणं, जं तिव्वकसा ओदएण उत्तमगुणठाणेहितो मिच्छत्तगुणठाणे पडिओ, दुवालसवरिसे परिपालि यचरित्तो चइत्तु जिणसुदं पुणरवि सहावसिद्ध माहणत्तमवगओ वराहमिहिरो। भणियं च - "प्रकृत्या शीतलं नीरमुणं तदहियोगतः / पुनः किं न भवेच्छीतं, स्वभावो दुस्त्यजो यतः॥१॥' तओ चंदसूरपन्नत्तिपमुहाऽगमगंथेहिंतो कि पि किं पिरहस्संगहिऊण स्वनामेण 'वारीही संहिय त्ति' नामयं जोइससत्थं सवायलक्खपमाणं करेइ / तं च सिद्ध ताओ उद्धरियं ति पाएण सच होइ, अओ लोएसुपसिद्धं तं जातं। अन्नं च अंगोवंगेहिंतो दव्वाणुओगाओ मंततंताई मुणियं पउंजिऊण य जणमणाई रंजइ, मिच्छदिट्ठीण पुरओ नियचरियमेवं परूवेइज अहं दुवालसवरिसे दिणयरमंडले ठिओ, भयवया वि भाणुणा सगलगहमंडलमुदयत्थमणचक्काइयारठिइजोगे विवागाइअं पेसिय मह दंसियं, पेसिओ य अहं महियले, तओ मे इमं जोइससत्थं कयं जइ असचं ता किं परिमिय भासिज्जइ, मिच्छत्तं धियइमइणो धिज्जाइया वजपातसरिसं पि तव्वयणं तहेव पडिवजंति / अहो अन्नाणविलसिया एसिं, जओ "वच्छले य सिलाए, खडं बधितु मोयगमिमं ति। धुत्तेहिं भणिरेहिं, बाला लहु लोलविति।।१।।''तयणु भूदेवस्सेव तरस वन्नणमेवं कुणंता चिट्टति-जमेस वराहमिहिरो मोहणनहगमणाऽइबहुरूवाहिं विजाहिं दिप्पंतो गहणेहिं सह दुवालसवासाई भमिऊण जोइससत्थं च काऊण महियलमोइन्नो चउद्दसविजाठाणपारगो जाओ, अज्ज वि इय तप्पसिद्धी लोए विष्फुरइ, पइहाणपुराहिराओ वि वियक्खणु त्तितं पूएइ, जओ लोओ पूइयपूयगो न परमत्थविऊ, सकाचखंडसमो वि इंदनीलमणि त्ति संगहिऊण रम्ना स पुरोहिओ विहिओ, नय वियारसारा हवंति रायाणो, तं च रायपसायपत्तं मुणिऊण जणो विसेसेण सम्माणेइ। अह सिरिभद्दबाहुपहू सयलमवणिठाणं वयणामएण सिंचंतो पइट्ठाणपुरवाहिज्जाणे समोसरिओ। तत्थाऽऽगयं सूरिसरमायन्निऊण राया पोरपरिवओ वंदिउंगओ, रायाणुवित्तीए वराहमिहिरो वि। तम्मि समए रायादिसमक्खं एमेण पुरिसेण वराहमिहिरो बद्धाविओ देव ! संपर्य चेव तुम्ह घरे पुत्तो उत्पन्नो, तंसुणिय राया हरिसिओ वद्धाविय नरस्स पारिओसियं दाणं दाऊण पुरोहियं बाहरेइसाहेसुतुम, एस तुब्भ पुत्तो केरिसविज्जो किप्पमाणाऊ अम्हं च पूरणिो होही, नव त्ति / संपइ सव्वन्नुपत्तो समसत्तुमित्तो सिरिभद्दबाहुसूरी, तहा जोइसचक्कनिरिक्खणवियक्खणो तुमं च / अओ दुवे विणाणिचूडामणिणो वियारिऊण आइसह। तओ वराहमिहिरो सहावचवलमाहणजाइत्तणेण नियनाणुकरिसं च जाणावयंतो वागरेइमहाराय ! मए एयस्स जम्मकाललग्गगहाइयं वियारिय एस सूिस वरिससयपमाणाऊ तुह पुत्तपुत्ताणं च पूइओ अट्ठारसविजाठाणपारगामी भविस्सइ, एयम्मि समए जिणसमए निमित्तकहणं निसिद्धं पिमुणतो नरिंदाइलोयाओ जिणमयपभावणत्थंकडुओसहपाणं व रोगच्छेयणकए कीरंतं सुद्धमुवजायइ त्ति वियारिऊण गीयत्थसिरोमणी सिरिभद्दबाहुमहामुणी तस्स दारगस्स सत्तदिगंते विडालियाओ मरणमाइसइ। तं वयणमायन्निऊणकोवेण पञ्जलिरो वराहमिहिरो नरवई पइ जंपइदेव ! जइ एयं एयाणं वयणमन्त्रहा होइ ता तुब्भे हिमेयाणं कोवि पयंडो दंडो कायव्यो / एवं वाहरिऊण रोसारुणनयणो वराहमिहिरो रायसहिओ नियघरं गओ / तेण झत्ति गंतूणं स बालो मंदिरऽभंतरे गुत्तट्ठाणे ठाविओ चउद्दिसिंच घरबाहिं उन्भडसुहडा ससत्था निवेसिया, धाई पुण भायणाइसामग्गीसहिया अभिंतरे चेव निविडनिविड कवाडसंपुडं संघट्टिऊण जागरमाणी बालं रक्खइ, तस्सारिनुभवणस्स दुवा