SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 1028
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ पुरिसजाय 1020- अभिधानराजेन्द्रः - भाग-५ पुरिसजाय तथा दीनस्येव वृत्तिर्वर्तनजीविका यस्य स दीनवृत्तिः / 11 / / एवं दीन दैन्यंवन्तं पुरुषं दैन्यवद्वा यथा भवति तथा याचत इत्येवशीलोदीनयाची, दीन वा यातीति दीनयायी, दीनावा-हीना जातिरस्येति दीनजातिः।१२। तथा दीनवद्दीन वा भाषते दीनभाषी / 13 / दीनवदवभाषते प्रतिभाति अवभाषते वा याचत इत्येवंशीलो दीनावभासी, दीनावभाषी वा / 14 // तथा दीनं नायकं सेक्त इति दीनसेवी 150 तथा दीनस्येव पर्यायोऽवस्था प्रव्रज्याऽऽदिलक्षणा यस्य स दीनपर्यायः।१६। (दीनपरियाले त्ति) दीनः परिवारो यस्य स तथा।१७। (सव्यत्थ चउभंगो ति) सर्वसूत्रोषु चत्वारो भङ्गा द्रष्टव्या इति पुरुषजाताधिकारवत्येवेयमष्टादशसूत्री। आर्यो नामकःचत्तारि पुरिसजाया पण्णत्ता। तं जहा-अजे णामेगे अञ्जे०४।। 1 / चत्तारि पुरिसजाया पण्णत्ता। तं जहा-अज्जे णामेगे अज्जपरिणए०४।२। एवं अजरूबे०३। अज्जमणे 4 / अज्ज संकप्पे०५। अज्जपण्णे०६। अज्जदिट्ठी०७। अज्जसीलायारे०८ / अज्जववहारे०६ / अज्जपरक्कमे० 10 / अज्जवित्ती० 11 / अजजाई० 12 / अज्जभासी० 13 / अज्जओभासी० 14 / अजसेवी० 15 // एवं अज्जपरियाए०१६। अज्जपरियाले०१७। एवं सत्तरस आलावगा० 17 / जहा दीणेणं भणिया तहा अजेण वि भाणियव्वा / चत्तारि पुरिसजाया पण्णत्ता / तं जहा-अज्जे णामेगे अज्जभावे, अज्जे णामेगे अणजभावे, अणज्जे णामेगे अज्जभावे, अणज्जे णामेगे अणजभावे / / 18 / / (250 सूत्र) गतार्था / नवरम्, आर्यो नवधा। यदाह-''खेत्ते जाई कुल कम्म सिप्प भासाए नाणवरणे या दंसणआयरिय नवहा, मिच्छा सग जवण खसमाई ||1||" इति। तत्रा आर्यःक्षेत्रतः, पुनरार्यः पापकर्मबुद्धिर्भूतत्वेनापाप इत्यर्थः। एवं सप्तदश सूत्राणि नेयानि / तथा आर्यभावः क्षायिकाऽऽदिज्ञानाऽऽदियुक्तः अनार्यभावः क्रोधाऽऽदिमानिति। पुरुषजातप्रकरणमेव दृष्टान्तदान्तिकार्थोपेतमाविकथासूत्रादभिधीयते, पाठसिद्ध चैतत्। जातिकुलसंपन्ना :चत्तारि उसभा पण्णत्ता / तं जहा-जाइसंपन्ने, कुलसंपन्ने, बलसंपन्ने, रूवसंपन्ने / एवामेव चत्तारिपुरिसजाया पण्णत्ता। तं जहा--जाइसंपन्ने, कुलसंपन्ने, बलसंपन्ने, रूवसंपन्ने 1 / चत्तारि उसभा पण्णत्ता / तं जहा-जाइसंपण्णे णाममेगे नो कुलसंपन्ने, कुलसंपन्ने णाममेगे णो जाइसंपण्णे, एगे जाइ संपण्णे वि कुलसंपण्णे वि, एगे णो जाइसंपण्णे नो कुल संपण्णे / एवामेव चत्तारि पुरिसजाया पण्णत्ता / तं जहा-जाइसंपण्णे णाममेगे० 4 / 2 / चत्तारि उसभा पण्णत्ता। तं जहाजाइसंपन्ने नाममेगे नो बलसंपन्ने / एवामेव चत्तारि पुरिसजाया पण्णत्ता / तं जहा जाइसंपन्ने०४।३। चत्तारि उसभा पण्णत्ता। तं जहा-जाइसंपन्ने नाममेगे नो रूवसंपन्ने / एवामेव चत्तारि पुरिसजाया पणत्ता। तं जहा-जाई संपण्णे णाममेगे णो रूवसंपण्णे, रूवसंपण्णे नाममेगे०४१४ चत्तारि उसभा पण्णत्ता / तं जहा-कुलसंपन्ने नाममेगे नो बलसंपन्ने०४। एवामेव चत्तारिपुरिसजाया पण्णत्ता। तं जहा-कुलसंपन्ने नाममेगे नो बलसंन्ने०४॥५चत्तारि उसभा पण्णत्ता / तं जहा-कुलसंपण्णे णाममेगे णो रूवसंपण्णे० 4 / एवामेव चत्तारि पुरिसजाया पण्णत्ता / तं जहा-कुलसंपन्ने नाममेगे० 4 / 6 / चत्तारि उसभा पण्णत्ता / तं जहा-बलसंपण्णे णाममेगे णो रूवसंपण्णे०४, एवामेव चत्तारि पुरिसजाया पण्णत्ता / तं जहा-बलसंपन्ने नाममेगे०६७। नवरम्, ऋषभा–बलीवाः, जातिः-गुणवन्मातृकत्वं, कुलं गुणवत्पितृकत्यं, बलम्-भारवहनाऽऽदिसामर्थ्य , रूपं शरीरसौन्दर्यमिति / पुरुषास्तु स्वयं भावयितव्याः। अनन्तरदृष्टान्तसूत्राणितुसपुरुषदा - न्तिकानि जात्याऽऽदीनिचत्वारि पदानि भुवि विन्यस्य षण्णां द्विकसंयोगानाम "जाइसंपन्ने नो कुलसंपन्ने' इत्यादिना स्थानभङ्गकक्रमेण षडेव चतुर्भगिकाः कृत्वा समवसेयानि। हस्तिसदृशाःचत्तारि हत्थी पण्णत्ता / तं जहा-भद्दे मंदे, मिए, संकिण्णे / एवामेव चत्तारि पुरिजाया पण्णत्ता / तं जहा-भद्दे, मंदे, मिए, संकिण्णे / चत्तारि हत्थी पण्णत्ता / तं जहा-भद्दे णाममेगे भद्दमणे, भद्दे णाममेगे मंदमणे, भद्दे णाममेगे मियमणे, भद्दे णाममेगे संकिण्णमणे / एवामेव चत्तारि पुरिसजाया पण्णत्ता।तं जहा-भद्दे णाममेगे भद्दमणे, भद्दे णाममेगे मंदमणे, भद्दे णाममेगे मियमणे, भद्दे णाममेगे संकिण्णमणे / चत्तारि हत्थी पण्णत्ता। तं जहा-मंदे णाममेगे भद्दमणे / मंदे णाममेगे मंदमणे, मंदे णाममेगे मियमणे, मंदे णाममेगे संकिण्णमणे / एवामेव चत्तारि पुरिसजाया पण्णत्ता। तं जहा-मंदे णाममेगे भद्दमणे० तं चेव। चत्तारि हत्थी पण्णत्ता। तं जहा-मिते णाममेगे भद्दमणे, मिते णाममेगे मंदमणे, मिते णाममेगे मियमणे, मिते णाममेगे संकिन्नमणे / एवामेव चत्तारि पुरिसजाता पण्णत्ता / तं जहामिते णाममेगे भद्दमणे तं चेवा चत्तारि हत्थी पण्णत्ता / तं जहासंकिण्णे णाममेगे भद्दमणे, संकिन्ने णाममेगे मंदमणे, संकिन्ने नाममेगे मियमणे, संकिन्ने णाममेग संकिन्नमणे / एवामेव चत्तारि पुरिसजाया पण्णत्ता।तं जहा-संकिन्ने णाममेगे भद्दमणे तं चेव० जाव संकिन्ने णाममेगे संकिन्नमणे / / "मधुगुलियपिंगलक्खो, अणुपुच्वसुजायदीहणंगूलो।
SR No.016147
Book TitleAbhidhan Rajendra Kosh Part 05
Original Sutra AuthorN/A
AuthorVijayrajendrasuri
PublisherRajendrasuri Shatabdi Shodh Samsthan
Publication Year2014
Total Pages1636
LanguageHindi
ClassificationDictionary
File Size
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy