Dharmkosh Vyavaharkandam Vol 01 Part 03

SR No.: 016115
Original Sutra Author: N/A
Author: Lakshman Shastri Joshi
Publisher: Prajnapathshala Mandal
Publication Year: 1941
Total Pages: 758
Language: Sanskrit
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 18 MB

Page 343

व्यासः संग्रहणक्षणान
स्त्रीसंग्रहणम्
संग्रह स्त्रिविधो ज्ञेयः प्रथमो मध्यमस्तथा । उत्तमश्चेति शास्त्रेषु तस्योक्तं लक्षणं पृथक् ॥ त्रिविधं तत्समाख्यातं प्रथमं मध्यमोत्तमम् || अदेशकालसंभाषा निर्जने च परखिया । अपाङ्गप्रेक्षणं हास्यं प्रथमः संग्रहः स्मृतः ॥ एतच रिरंसया विशेषणीयम् । विर. ३७९ * प्रेषणं गन्धमाल्यानां धूपभूषणवाससाम् । प्रलोभनं चान्नपानैर्मध्यमः संग्रहः स्मृतः ॥ पठनीयः ।
• अयमर्धोक पूर्वोपूर्वक
(१) अप. २२८४; व्यक. १२४ ज्ञेयः ( प्रोक्तः ); सूच. ८ विर. ३७९ रत्न. १३० विचि. १६९ (प्रोक्तः ) व्यमस्तथा] ( ध्वं उत्तमः) उत्तमयेति (उक्तति ख); व्यमः ३९७६ सेतु. २६१: समु. १५३ विव्य. ५३ शेयः (प्रोक्तः ) मस्तथा मोतमः) उत्तमधति (उत्तथेति स ).
(२) मिता. २।२८३३ स्मृवि. २६३ सवि. ४६७ नारद: वीमि २।२८३; विता. ७९७; राकौ. ४८४.
स्मृतः
(३) मिता. २०२८३ भाषा ( भावाभिः ) या (या) अपाङ्गप्रे ( कटाक्षावे ) मः स्मृतः (मं साहसं स्मृतम् ); प. २१२८४ निर्जने ( अरण्ये ) प्रथ... स्मृतः ( पूर्वसंग्रहणं स्मृतम् ); व्यक. १२४ अपवत् स्मृत्र. ८ अपाङ्गत्रे (कटाझावे ); विर. ३७९ कालं (कालें ) षा (ष्य) निर्जने (अरण्ये) या (याः ); विचि. १६९ काल (काले ) निर्जने ( अरण्ये ) या (याः) प्रथ... ... स्मृतः ( पूर्व संग्रहणं स्मृतम् ); स्मृचि. २६ या (वा) अपाइने कटाक्षावे ) म.... (मं साहसं स्मृतम् ); सवि. ४६७-८ या ( याम् ) उत्तरार्धे ( कटाक्षवीक्षणं हास्यं प्रथमं साहसं स्मृतम् ) नारदः; वीमि २।२८३ काल ( काले ) पू.; विता. ७९७ मितावत् ; राकौ. ४८४ स्मृचिवत् ; सेतु. २६१ काल (काले ) निर्जने (अरण्ये) प्रथ.... स्मृतः ( पूर्व संग्रहणं स्मृतम् ); समु. १५३ मितावत्; विव्य. ५३ या (याः) प्रथ. स्मृतः ( प्रथमं ग्रहणं स्मृतम् ). (४) मिता. २।२८३ मः संग्रहः स्मृतः ( मं साहसं स्मृतम् ); अप. २।२८४ क्रमेण मनुः ; व्यक. १२४; स्मृच. ८ विर. २००३ विचि. १७१ बृहस्पतिः स्मृचि २६ चान्न ( वान्न ) मः . स्मृतः ( मं समुदाहृतम् ); दवि. १५६ धूप ( पूग.) म... स्मृतः ( मः साहसः स्मृतः ); सवि. ४६८ मितावत, नारदः; वीमि. २।२८३ मः . स्मृतः (मं समु
१८८९.
प्यासने विविक्ते तु परस्परमुपाश्रयः । केशाकेशिग्रहचैव ज्ञेय उत्तमसंग्रहः ॥ विविक्ते रहसि केशाकेशिग्रहैः परस्परकेशग्रहणपूर्वकक्रीडाभिः । स्मृच. ८ अपाङ्गप्रेक्षण हास्यं दूतीसंप्रेषणं तथा । स्पर्शो भूषणवस्त्राणां प्रथमः संग्रहः स्मृतः ॥ प्रेषणं गन्धमाल्यानां फलधूपान्नवाससाम् । संभाषणं च रहसि मध्यमं संग्रहं विदुः ॥ एकशय्यासनं क्रीडा चुम्बनालिङ्गनं तथा । एतत् संग्रहणं प्रोक्तमुत्तमं शास्त्रवेदिभिः ॥ स्त्रीसंग्रहणे दण्डविधिः
प्रायः दण्डो यथोक्तः परिकीर्तितः । इच्छन्त्यामागतायां तु गच्छतोऽर्धदमः स्मृतः ॥ यथोक्त उत्तमसाहसरूपः । एष त्वर्धदण्डः क्लीवादिभार्याव्यतिरिक्तासु, क्कीचादिभार्यासु दण्डाभावोक्तेः । विर. ३९२
साधारणखीगमने दण्डविधिः
बहुभिर्भुक्तपूर्वी या गच्छेद्यस्तां नराधमः । तस्य वेश्यावदिच्छन्ति दण्डनं न तु दारवत् ॥
दाहृतम् ) उत्त; विता. ७९७ वीभिवत्; राकौ ४८४ वीमिवत् ; सेतु. २६२; समु. १५३; विव्य. ५३ बृहस्पतिः. (१) मिता. २।२८३ शय्या तु ( सहासनं विविक्तेषु ) ज्ञेय ... ग्रहः ( सम्यक् संग्रहणं स्मृतम् ); अप. २।२८४ मुपा (समा) क्रमेण मनुः; व्यक. १२४ मुपा (मपा); स्मृच. ८ सने (सनं ) मुपा (मपा ) हश्चै ( हैश्चै ); विर. ३८१ मुपा ( मपा ); विचि. १७१ विरवत्; स्मृचि २६ शय्यासने ( सहासनं ) ज्ञेय ... ग्रहः ( सम्यक् संग्रहणं स्मृतम् ); सवि. ४६८ स्मृचिवत्, मारदः; वीमि २।२८३ स्मृचिवत् ; विता. ७९८ चित् उत्त राकौ ४८४ ते (वर्क्स) शेर्पा स्मृचिवत् ; सेतु. २६३; समु. १५३ स्मृचवत् .
"
(२) व्यप्र. ३९७-८ व्यासबृहस्पती. [ वस्तुतस्तु ते लोका व्यासस्य न सन्ति उपर्युक्तेः पुनरुक्तेः ॥]
(३) स्मृच. ३२१ प्तायाः (प्तायां ) परिकीर्तितः ( समुदाहृत: ); विर. ३९२ हे ( हो ); रत्न. १३१ स्मृचवत्; व्यनि. ४०१ स्मृतः ( मतः ) उत्त; दवि. ५० कीर्तितः ( कल्पितः ) : १६४; सेतु. २७०; समु. १५४ स्मृचवत्.
(४) अप. २।२९०; व्यक. १२८३ विर. ४०५