Dharmkosh Vyavaharkandam Vol 01 Part 03

SR No.: 016115
Original Sutra Author: N/A
Author: Lakshman Shastri Joshi
Publisher: Prajnapathshala Mandal
Publication Year: 1941
Total Pages: 758
Language: Sanskrit
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 18 MB

Page 251

दण्डपारुष्यम्
१७९७
एकं बहनां प्रहरतां दण्डः
गजाश्वोष्ट्रगोघाती त्वेककरपादः कार्यः। विमांसएक बहूनां निन्नतां प्रत्येकमुक्ताद्दण्डाद् द्विगुणः। विक्रयी च । उत्क्रोशन्तमनभिधावतां तत्समीपवर्तिनां संसरतां (१) विमांस विरुद्धमांसं श्वशगालादिमांसमिति
यावत् ।
विर. २७९ प्रत्येकस्य प्रत्येकमित्यर्थः। स्मृच. ३२९ (२) विरुद्धमांसं श्वविड्वराहादेस्तद्विक्रयशीलो पुरुषपीडायां पशुपीडायां पशुपक्षिकीटघातादिषु च दण्डः विमांसविक्रयी ।
सर्वे च पुरुषपीडाकरास्तदुत्थानव्ययं दद्युः। ग्राम्यपशुघाती कार्षापणशतं दण्ड्यः । पशुग्राम्यपशुपीडाकराश्च ।
स्वामिने च तन्मूल्यं दद्यात् । पशूनां पुंस्त्वोपघातकारी च।
ग्राम्यपशुपीडातिशयेन पशुमरगे वाह- ग्राम्येति । कार्षापणशतं दण्ड्य इत्यनुवृत्तौ विष्णुः- पशूना
स्मृच. ३२९ मिति । पुंस्त्वोपघातोऽण्डच्छेदः । विर. २७८ आरण्यपशुघाती पञ्चाशतं कार्षापणान् । पक्षि
(१) विस्मृ. ५।७३-४ (ख) निघ्न (विघ्न ); अप. घाती मत्स्यघाती च दश मणान् । कीटोप२२२२१ निन्न (न) कमुक्ता (कं स्वोक्ता) (संसरतां०); घाती कार्षापणम । व्यक. १०६ निघ्न (विघ्न ) मुक्ताद्दण्डाद् (श उक्तो दण्डो) संसरतां (सतां) च (वा); स्मृच. ३२९ बहूनां निघ्नतां (१) विस्मृ. ५।४८-९; अप. २१२२६ गजाश्वो (अश्वो); (मता बहुनां ) मुक्ताद्दण्डाद् (स्योक्तदण्डो) (उत्क्रो...च०); व्यक. १०७ त्वे (ो ); विर. २७९ गजा......कर (गवाश्वविर. २६९ निघ्न (विघ्न ) मुक्ताद्दण्डाद् (श उक्तो दण्डो) गजोष्टोपघाती चैकैक ); पमा. ४२३ गो......कार्यः (गोधातसंसरतां (सतां); रत्न. १२२ मुक्ताद्दण्डाद् (स्योक्तो दण्डो) ऽप्येकपादः) विमांस ( मांस); विचि. १२२ गजा (अजा) (संसरता०); दवि. २४९ मुक्ताद्द ( स्योक्तद ) ( उत्क्रो ... ... .. (गो.) त्वे (ये); व्यनि. ४९६ त्वेककर (ह्येक ) विमांस च० ): ३०२ मुक्ताद ( स्योक्तद) (संसरतां०); व्यप्र. (मांस); दवि. २२२ श्वोष्ट...... कर (श्वगवोष्ट्रोपघाती चैक) ३७५ निघ्न (न) मुक्ताद्दण्डाद् (श उक्तो दण्डो) (विमां......च०) : ३०९ (गजा ... ... कार्यः०); व्यप्र. उत्को (को) संसरतां (सतां); व्यउ. ११४ निघ्न (न) ३७७ (च०); व्यउ. ११६ गजा (गवा) (गो०) (च०); मुक्तद्दण्डाद (श उक्तदण्डो ) संसरतां च ( सतां वा); व्यम. बाल. २१२२९ (च०); सेतु. २२४ (च०) शेषं विचिवत् ; १०० मुक्ताद्दण्डाद् (श उक्तो दण्डो) (उत्क्रो......च०); विव्य. ५० गजा (अजा) त्वे (ए) (विमां ... ... च०). विता. ७३८ मुक्ता......गुणः (श उक्तो द्विगुणो दण्डः) (२) विस्मृ. ५।५०-५१ (च०); अप. २।२२६ म्य उत्तो ( द्विगुण उत्क्रो ) संसरतां (शत); समु. १६२ स्मृचवत्. (म) ती+(च) ने च (नश्च); व्यक. १०७ ती+(च)
(२) विस्मृ. ५/७५-६; व्यक. १०६; स्मृच. ३२९ पणशतं (पणं); स्मृच. ३२९ पणशतं (पणं) ने च (नश्च); स्थान (त्थं) दद्यु: (दाप्याः); विर. २७१ स्तदु (स्समु); विर. २७९ ने च (नश्च ); पमा. ४२० घाती (घाते) पमा. ४२० स्तदु (समु) दधुः (दाप्याः); रत्न. १२२ पणशतं (पर्ण) च (तु) : ४२३ पणशतं दण्ड्यः ( पणम् ) (च०) शेष पमावत् ; दवि. २२१ च पु (पु) स्तदु ( रसमु); ने च तन्मू (नश्च पशुमू ); विचि. १२२ म्य (म ) ती+(च) व्यप्र. ३७५ च पु (पु) शेषं पमावत् ; विता. ७४१ ने च (नः); व्यनि. ४९६ ती+(च) ने च (नश्च ); (समुत्थानन्ययं दाप्यो ग्राम्यं पशुपीडाकरश्च) एतावदेव; दवि. २२२ विरवत् ; व्यप्र. ३७५ पणशतं (पणं) च (तु): समु. १६३ स्मृचवत्.
३७७ म्य (म) ती+(च); व्यउ. ११५ व्यप्र (पृ. ३७५) (३) विस्मृ. ५।११९ (ख) (च०); अप. २१२२६ । वत् : ११६ म्य (म); बाल. २।२२९ म्य (म); सेतु. (च०); व्यक. १०७ अपवत् ; विर. २७८ अपवत् : ३५५ २२४ ती+(च) (च०). स्त्वोप ( स्वाभि ); पमा. ४२३ अपवत् ; विचि. १२२; । (३) विस्मृ. ५।५२-४ ती का (ती च का); अप.२।२२६ व्यनि. ४९६ रत्वो.........च (स्त्वघाती); व्यप्र. ३७७ । पञ्चाशतं कार्षापणान् (पञ्चशतं कार्षापणानाम् ); व्यक. १०७ घातकारी च (घाती, व्यउ. ११६ व्यप्रवत् ; सेतु. २२४; शतं ( शत् ); विर. २७९ आर (अर) शतं कार्षापणान् समु. १६३ व्यप्रवत्.
| (शतं कार्षापणानाम् ); पमा. ४२३; विचि. १२२ आर (अर)