Dharmkosh Vyavaharkandam Vol 01 Part 01

SR No.: 016113
Original Sutra Author: N/A
Author: Lakshman Shastri Joshi
Publisher: Prajnapathshala Mandal
Publication Year: 1937
Total Pages: 858
Language: Sanskrit
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 21 MB

Page 300

१२४
व्यवहारकाण्डम्
व्यप्र.१
कलयित्वोत्तरं सम्यक् दातव्यैकस्य वादिनः ॥ श्रुत्वा पूर्वोत्तरं सभ्यनिर्दिष्टा यस्य भावना।
(१) ये तु तिष्ठन्ति विप्रतिपत्तिवादिन इति शेषः। विभावयेत्प्रतिज्ञातं सोऽखिलं लिखितादिना ॥ . विभावना क्रिया दातव्येत्यन्वयः। व्यक.३६ विभाव्यते साध्यते साध्यमनयेति विभावना क्रियैव ।
(२) तेषां धर्माधिकरणस्थानां मध्ये एकस्यार्थिनः पूर्वोत्तरं पूर्वपक्षमुत्तरं चेत्यर्थः। द्वन्द्वैकवद्भावः। निर्दिष्टा प्रत्यर्थिनो वा विभावना क्रिया सभ्यर्निर्धारयितव्येत्यर्थः। ब्रहीत्युपदिष्टा।
व्यप्र.६८ स्मृच.५० निर्णयसाधनानि, तेषां दैवमानुषभेदौ, तयोरवान्तरभेदाश्च
निर्णयसाधनानि, तेषां देवमान (३) करणे धर्माधिकरणे । ये तिष्ठन्ति वादिनः प्रति- द्विप्रकारा क्रिया प्रोक्ता मानुषी दैविकी तथा । वादिनश्च । तेषामुत्तरं मिथ्यादिचतुर्भेदम् । कलयित्वा एकैकाऽनेकधा भिन्ना मुनिभिस्तत्त्ववेदिभिः । विचार्य,एतदुत्तरे कस्य क्रियोपन्यास उचित इति निर्धार्य। क्रिया प्रमाणम्।
वीमि.१७ विभाव्यते साध्यमनयेति विभावना क्रिया प्रमाणमिति साँक्षिलेख्यानुमानं च मानुषी त्रिविधा स्मृता । यावत् । एकस्य वादिनः अर्थिप्रत्यर्थ्यन्यतरस्य । सभ्यै- धटाद्या धर्मजान्ता च दैवी नवविधा स्मृता ।। र्दातव्या उपन्यसनीयत्वेनाज्ञापयितव्येत्यर्थः। व्यप्र.६८ (१) अनुमानं भुक्तिः, तया भोक्तुभॊग्ये स्वाम्यमनुप्रतिज्ञां भावयेद्वादी प्रत्यर्थी कारणं तथा । मीयते ।
. . अप.२।२२ प्राग्वृत्तवादी विजयं जयपत्रेण भावयेत् ॥ (२) तत्र स्वयम्भुवेति शेषो द्रष्टव्यः । नारदस्मृत
(१) प्रतिज्ञातमर्थं प्रमाणेन साधयेत् । एतच्च मिथ्यो- सत्यादिभिः सह दैव्या वस्तुतो बहुविधत्वात् । स्मृच.५० त्तरे । प्रत्यर्थी कारणं साधयेदित्यर्थः । एतच्च प्रत्यवस्क- (३) लेखो भोगस्याप्युपलक्षणम् । व्यचि.२७ न्दनोत्तरे।
*व्यक.३६ (१) शुनी.४।६५४-६५५ श्रुत्वा ...भ्यैः (साध्यस्य सा(२) प्राग्वृत्तं प्राङ्न्यायः । जयपत्रेणेति प्राङ्न्याय- धनार्थं हि); व्यक.३७ सोऽ (योs); स्मृच.५४ ; स्मृचि.४२ दार्शप्रभृत्युपलक्षणम् ।
xव्यप्र.६९ निर्दि (निकृ) दिना (दिभिः); व्यसौ.३६, व्यप्र.६८; प्रका, मिथ्योक्तौ च चतुष्पात्स्यात्प्रत्यवस्कन्दने तथा। ३४ (-); समु.२७. (२) व्यमा.३०६ मुनि ...भिः (ऋषिप्राङन्याये च सविज्ञेयो द्विपात्संप्रतिपत्तिष+॥ भिस्तत्वदर्शिभिः); अप. २०२२ नेक (नैक) मुनि (ऋषि);
व्यक.३८ मुनि (ऋषि); स्मृच.५४ वेदि (दर्शि); पमा.८७ प्राडन्याये प्रत्यवस्कन्दे प्रत्यी साधयेत्स्वयम् ।
व्यकवत् ; व्यचि.२७ मुनि (ऋषि) वे (वा); व्यनि. ग्यमाउत्तरार्थ प्रतिज्ञार्थ अर्थी मिथ्योत्तरे पुनः ॥
वत् ; नृप्र.७ व्यकवत् ; व्यत.२११ पू. सवि.१११, व्यसौ. मिथ्योत्तरेऽभ्युपगमाभावेन भाषार्थस्य साध्यताभा
३६ वे (वा); वीमि.१७ व्यचिवत् ; व्यप्र.८१ वे (वा); वात् प्रतिज्ञार्थमयेव साधयेदित्यर्थः । कारणोत्तरे तु निता
3 विता.७५ पू.; प्रका.३५ स्मृचवत् ; समु.२५, विव्य.८ पू. भाषार्थस्याभ्युपगमादेव साध्यत्वहानान्न प्रतिज्ञावादिनः (३) व्यमा.३०६, अप.२०२२ स्मृता (क्रिया) जान्ता च प्रतिज्ञातार्थसाधनं, किं तूत्तरार्थे अर्थिना यदनभ्युपगतं (जात्यन्ता) स्मृता (क्रिया); व्यक.३८ त्रिविधा स्मृता (त्रिविधा कारणं तदेव प्रमाणेन प्रत्यर्थिना साध्यम् । स्मृच.५२ क्रिया) न्ता (न्या) वी नवविधा (विकी नवधा); स्मृच.५०
. न्ता (ता); पमा.८७ त्रिविधा स्मृता (त्रिविधा क्रिया) पू.; * व्यचि. व्यकवत् । x शेषं व्यकवत् ।
दीक.३३; व्यचि.२७ ख्या (खा) वी नवविधा (विकी + व्याख्यासंग्रहः स्थलादिनिर्देशश्च व्यवहारस्वरूपप्रकरणे
नवधा); व्यनि. पू., नृप्र.७ स्मृता (क्रिया) पू .; व्यत.२११ (पृ.१७) द्रष्टव्यः ।
वी नधविधा (विकी नवधा); व्यसौ.३६ पूर्वार्ध व्यकवत्, भावना) उत्त.; व्यक.३६ व्यैक (व्या त); स्मृच.५०, व्यसौ. (घटाद्या धर्मजान्या तु दैविकी नवधा भवेत् ); वीमि.१७ ख्या ३५ तु (ऽत्र) कल (कल्प); व्यप्र.६८ सम्यक् (सभ्यैः); प्रका. । (खा) न्ता (ता) शेष व्यतवत :व्यप्र. मान त ३२; समु.२४-२५. (१) व्यमा.३०९; ब्यक.३६; ब्यचि. | मानुषी क्रिया) पू.; विता.७५ न्ता (त्या) त्रिविधा स्मृता ३०; व्यसौ.३५; व्यप्र.६९ दी वि (दिवि)..
(त्रिविधा क्रिया); प्रका.३२ पू.; समु.२५ स्मृता (क्रिया), - (२) स्मृच.५२ अर्थी (अथ); प्रका.३३, समु.२६.
विव्य.८ पू.