Sarth Gujarati Jodni Kosh

SR No.: 016105
Original Sutra Author: N/A
Author: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publication Year: 1967
Total Pages: 950
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 28 MB

Page 820

વિમલ(ળ)તા ]
૭૭૫
[વિરામ
વિમલ(–ળ) વિ. [ā] નિર્મળ, છતા સ્ત્રી
વિજિત વિ. સં.] ઇટું પડેલું
[હોય તે (ગ.) વિમાતા ૦ [] સાવકી મા
વિજ્ય વિ. [ā] છુટું પાડવા યોગ્ય (૨) જેમાંથી બાદ કરવાનું વિમાન ન. [ā] આકાશમાં ફરી શકે તેવું વાહન (૨) જેન) | વિરત વિ. [ā] અનુરાગ કે સ્પૃહા વિનાનું.-ક્તિ સ્ત્રી દેવનું નિવાસ-ભવન. -ની વિ૦ વિમાનવાળું કે તે સંબંધી (૨) |
વિરચન ન૦, -ને સ્ત્રી [.] વિરચવું તે; રચના [વિ માની અભિમાન વિનાનું (૩) ૫૦ [વિમાન પરથી] વિમાન- | વિરચવું સક્રિટ રચવું. [વિરચાવું (કર્મણિ), -વવું (પ્રેરક).] વાળા; વિમાન ચલાવવાનું જાણતો માણસ. ૦ઘર, (–ની)મથક | વિરચિત વિ. [ā] રચેલું કે રચાયેલું ન, વિમાનના અવરજવરની ખાસ જગા; તેને ઊડવા ઊતરવાનું વિરજ વિ. [i] રજ વિનાનું, સ્વરછ (૨) પવિત્ર; નિષ્પા૫. –જા મથક કે સ્ટેશન; “ઍરેડ્રોમ'. ૦–ની) છત્રી સ્ત્રી વિમાનમાંથી
સ્ત્રી (સં.) કૃષ્ણની એક ગેપી (૨) એક નદી નીચે કુદીને ઊતરવા માટેની છત્રી; ‘પૅશટ’. ટપાલ શ્રી વિમાન- | વિરામ પં. [સં.1 સંન્યાસ લેતી વખતે કરાતે હોમ થી જતી આવતી ટપાલ;“ઍરમેલ’.૦નૂર ન૦ વિમાનમાં મેકલાતા | હિરણ(વાળ) પં. [ā] એક સુગંધીદાર મૂળ; વીરણ માલનું નૂર; “ઍરટેઈટ’. ૦વાડે ૫૦ વિમાનને રાખવાનું મકાન; | વિરત વિ. [ä.1 વિરામ કે વિરતિ પામેલું; નિવૃત્ત થયેલું; વિરક્ત ‘ગર'. વિદ્યા સ્ત્રી વિમાન ઉડાડવાની વિદ્યા; “ઍવયેશન” | વિરતિ શ્રી[.1 વરાગ્ય વિરક્તિ (૨) વિરામ; નિવૃત્તિ વિમાનવું સક્રિટ અવમાનવું; અપમાન કરવું; અવગણવું વિરથ વિ. [સં.] રથ વિનાનું, વિમાની વિ.(૨)૫૦,૦છત્રી સ્ત્રી,૦મથકન જુઓ ‘વિમાનમાં | વિરમ અક્રિ. (ઉં. વિ+મ] અટકવું; ભવું. [વિરમાયું વિમાર્ગ કું. [સં.] અવળો રસ્તો
(ભાવ), વ૬ (પ્રેરક).]
[નિર્જન. ૦તા સ્ત્રી, વિમાસણ સ્ત્રી [વિમાસવું પરથી] વિમાસવું તે; પસ્તાવો (૨) | વિરલ [], –નું વિ૦ દુર્લભ (૨) આછું આછું (૩) અલ્પ (૪) ઊંડે વિચાર; ચિંતન–વું અ૦િ [વા.વીમંત (.વિમરા તથા | વિરવણ ન જુઓ વિરણ [t(૪) પં. રસભંગ, છતા સ્ત્રી, મીમi)] પસ્તાવું; પાછળથી ચિંતા કરવી (૨)વિચારવું, વિચારમાં | વિરસ વિ૦ [ā] સ્વાદ વિનાનું (૨) રસ વિનાનું (૩) વિષણ પડવું. [વિમાસાવવું સક્રિ. (પ્રેરક).]
વિરહયું. [સં.] પ્રિયજનને વિયોગ. કાવ્યન, વિરહ ઉપર લખેલું વિમુક્ત વિ. [ā] સ્વતંત્ર; મુક્ત (૨) તજેલું; છોડેલું; બંધનમાંથી કાવ્ય. જવર પુ. વિરહથી થયેલે વર કે દુઃખ. ૦વ્યાકુલ મુક્ત કરાયેલું કે થયેલું. –ક્તિ સ્ત્રી છુટકારે; મુક્તિ
વિ૦ જુઓ વિરહાતુર.-હાગ્નિ પં. [+નિ]વિરહરૂપી અગ્નિ. વિમુખ વિ૦ [4.] માં ફેરવી લીધું હોય તેવું; પરાકુમુખ, નિવૃત્ત -હાતુર વિ૦ [+ગાતુર] વિરહથી વ્યાકુળ બનેલું. –હાનલ(ળ) (૨) પ્રતિકુળ; વિરુદ્ધ. ૦તા સ્ત્રી,
[+ મનસ્ય] ૫૦ જુઓ વિરહાગ્નિ. -હાવસ્થા સ્ત્રી [+અવસ્થા] વિમુગ્ધ વિ૦ [ā] માહિત; આસક્ત (૨) બ્રાંત (૩) ગભરાયેલું વિરહની સ્થિતિ. –હિણી વિ. સ્ત્રી (૨) સ્ત્રી પ્રિયના વિરહવિમૂઢ વિ૦ [] મૂઢ બની ગયેલું. -હાત્મા વિ૦ (૨) વાળી.-હિત વિવિહોણું; વિનાનું. -હી વિ૦ (૨) પં. વિરહ[+આત્મા] વિમૂઢ (માણસ)
વાળે. -હેન્કંઠા સ્ત્રી [+ઉકંઠા] વિરહથી ઉકંઠ કે ચિંતામાં વિમેશ પં. [i] મોક્ષ; મુક્તિ
પડેલી સ્ત્રી; એક નાયિકા. જુઓ અછનાયિકા. –હાર્મિકાવ્ય ન વિમેચન ૧૦ સં.મુક્તિ; કે
[+ઊર્મિકાવ્ય] જુઓ વિરહકાવ્ય વિમેહ પં. [સં.] મેહ; ભ્રાંતિ. હા વિશ્વ [i]મેહ પામેલી | વિચ, ચિ પું[.] (સં.) બ્રહ્મા
(૨)jએક છંદ.-હિતવિક મેહમાં નંખાયેલું કે પડેલું; મેહિત | વિરાગ [ā] વૈરાગ્ય. -ગી વિ. વૈરાગ્યયુક્ત, વૈરાગી (૨) વિયત ન૦ [.] આકાશ. -તિ ન [i] પક્ષી
પં. સાધુસંન્યાસી.--ગિણી વિ. સ્ત્રી. (૨) સ્ત્રી વિરાગી (સ્ત્રી) વિયર ! [$.] (નદીમાં) બાંધેલો બંધ
વિરાજ ! [8] સમ્રાટ રાજા (૨) એક વૈદિક છંદ વિયાજણ ન૦ (કા.) વિયાવું તે; પ્રસૂતિ
વિરાજમાન વિ. [સં.] પ્રકાશમાન (બેઠેલું કે હાજર એ અર્થમાં -વિયાણ વિવિયાવું પરથી](સમાસને છેડે) વિયાતું; જન્મ આપતું. માન બતાવવા વપરાય છે)
બિરાજવું ઉદા. વરસાવેયાણ (વરસે વરસે વિયાતું) (૨) નટ વેતર વિરાજવું અક્રિ. [સં. વિ +ાન] પ્રકાશવું; શોભવું (૨) જુઓ વિયાતણ સ્ત્રી (કા.) જણનારી (સ્ત્રી)
વિરાજિત વિ. [] સુશોભિત; પ્રકાશિત (૨) બિરાજેલું વિયાવું અ૦િ [વા. વિમા (ઉં. વિઝન)] વાવું; પ્રસવ થ | વિરાટ વિ. [સં.] મેટું, ભવ્ય; અતિ વિશાળ (૨) પં. (સં.) (સામાન્યતઃ પશુને); જણવાની ક્રિયા થવી
જેને ત્યાં પાંડવ અજ્ઞાતવાસ રહ્યા હતા તે મત્સ્ય દેશ કે તેને વિયાળુ ન૦ + જુઓ વાળુ
રાજા (૩) વિશ્વવરૂપ ઈશ્વર (૪) નવ બ્રહ્માંડ. ૦તા સ્ત્રીવિરાટવિયુક્ત વિ. [સં.] જુદું પડેલું; છૂટું; અલગ. છતા સ્ત્રી
પણું. દર્શન ન વિરાટ પુરુષનું દર્શન. ૦નગર ન વિરાટ દેશની વિયું વિ૦ (કા) વિયાવેલું; જણેલું; જગ્યું
રાધાની. પુરુષ સર્વવ્યાપી આત્મા; વિશ્વપુરુષ. શરીર વિયેગ પં. [સં.] જુદા પડવું તે (૨) વિરહ. ચિન ન બાદ- | વિ. સૃષ્ટિ રવરૂપી; વિશ્વરૂપે પ્રગટ થયેલ (૨) નવ બ્રહ્માંડરૂપી બાકીનું (-) આવું ચિહ્ન (ગ.). ૦ણ સ્ત્રી. (૨) વિ. સ્ત્રી શરીર -સ્વરૂપ
[(આરાધનાથી ઊલટું) વિરહિણી; વિયોગી સ્ત્રી, પ્રમાણન “ડિવિડેન્ડો' (ગ.).--ગિની વિરાધના સ્ત્રી [સં.] ખંડન; ભંગ (૨) (જૈન) અપરાધ કરવો તે વિ. સ્ત્રી વિરહિણી (૨) સ્ત્રી એક છંદ –વતાલીય. -ગી વિ૦ વિરાધવું સક્રિ. [સં. વિરાધૂ ] પીડવું; દૂભવવું (પ.) વિરહી [ન ન છટું પાડવું તે (૨) બાદબાકી (ગ.) | વિરામ પં. [i] વિરામવું તે (૨) આરામ; વિસામે (૩) અંત; વિજક વિ૦ [i] છુટું પાડનાર (૨) બાદ કરવાની રકમ (ગ.). | અવસાન. [કેકવિરામ, જમીનવિરામ, દેહવિરામ ઠે,