Sarth Gujarati Jodni Kosh

SR No.: 016105
Original Sutra Author: N/A
Author: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publication Year: 1967
Total Pages: 950
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 28 MB

Page 722

મૃડ]
મૃ પું॰ [સં.] (સં.) શિવ; શંકર મૃણાલ પું; ન॰ [i.] કમળના તંતુ. દંડ સું॰ કમળના ફૂલના દંડ – દાંડલી. –લિની, બેલી સ્ત્રી॰ કમળના છેડ મૃમ(-મ)ય વિ॰ [સં.] માટીનું મૃત વિ॰ [i.]મરણ પામેલું (૨)ન૦ મૃત્યુ; મરણ. ૦૬ વિ॰ મરનાર સંબંધી(૨)ન૦ શખ (૩)મરણનું સૂતક. ૦૩સેજા સ્ત્રી+ તેરમાને દિવસે અપાતું ખાટલા પથારી ઇનું દાન; સજ્જ. પ્રાય વિ॰ મરવાની અણી ઉપર આવેલું; લગભગ મૃત, સંજીવની વિ॰ સ્ર॰ મુએલાંને જીવતાં કરનારી (૨) સ્ત્રી॰ તેવી વિદ્યા. -તાત્મા પું॰ [+આત્મા] મુડદાલ કે મરી ગયેલ માણસ કૃત્તિકા શ્રી॰ [સં.] માટી
[મેથીપાક
છંદ. ગર્જના સ્ક્રી॰ વાદળાના ગડગડાટ. ચાપ, ૦ધનુ(૦૫, ષ્ય) ન॰ ઇંદ્રધનુષ, નાદ પું॰ મેઘગર્જના(૨)(સં.) રાવણના પુત્ર ઇન્દ્રજિત, મલાર પું॰ એક રાગ (૨)(તે રાગથી થતા મનાતે) ભારે વરસાદ. ૦રા પું॰ આંબા વગેરેના મેરમાંથી ઝીણી મધુની છાંટ વરસે છે તે (૨) ઝીણું ઝાકળ જેવું પડતું વાદળ (?). ૦રાજા પું॰દ્ર (૨)વરસાદ. લ(-લી)વિ॰ સ્ત્રી॰ વાદળવાળી. –ઘાડંબર પું; ન॰ [+ માડંવર] ઘે રંભા; વાદળાંની જમાવટ (૨) ગર્જના; ગડગડાટ (3)છત્રીવાળી અંબાડી.-ઘાધિપ પું [+ધિવ] પુષ્કરાવર્તક વગેરે મેઘના અધિપતિઓમાંને એક. –ઘાસ્ત્ર ન॰ [+અસ્ર] વરસાદ આણે એવું એક અસ્ત્ર. —ઘાંબર ન૦ [+અંબર] વાદળરૂપી વસ્ર મેઘવાળ પું॰ એ નામની કામના માણસ
મેઘાડંબર, મેઘાધિપ, મેઘાસ્ત્ર, મેઘાંબર જુએ ‘મેઘ’માં મેચકું ન॰ [સર૦ મ. મેચ, મેસ્સું (‘મેખ’ ઉપરથી)] નાનું પૂતળા જેવું છેાકરું (તિરસ્કારમાં) (૨) જીએ મેખચું
મેજ સ્ક્રી॰; ન૦ [l.]ટેબલ, ખાન પું, માની સ્ત્રી॰ જુએ મિજબાત, –ની
મેજર પું॰ [સર॰ હિં. માત્તામા; મ. મેન(-); (બ. મહર =કાના ફેંસલાના કાગળ)] ઘણી સહીએવાળી અરજી (૨) પુરાવા (૩) [.] કેન્દ્રને એક અમલદાર. નામું ન॰ મેર (૧) નુએ
મૅજિસ્ટ્રેટ પું૦ [.] ન્યાયાધીશ (પ્રાયઃ ફેોજદારી) [કરવું મેટલું સ૰ક્રિ॰ [હિં. મેટના; સર૦ મીટનું પણ]+મટાડવું; નાબુદ મેટ્રન સ્ત્રી॰ [.] (ઘર, હૉસ્પિટલ ઇંગ્ની) વ્યવસ્થાપક શ્રી. જેમ કે, વડી નર્સ
|
એખ સ્ત્રી॰ [l.] ખીલી (૨) કૂંચર. [~મારવી = ખીલી મારવી (ર) ફ્રાંસ મારવી; અડચણ ઊભી કરવી (૩) અટળ કરવું; ફેરફાર ન થઈ શકે તેવું કરવું. [સેનાની થાળીમાં લેઢાની મેખ = ન છાજે તેવું, અઘટિત કલંક.]ચું ન॰, દીવી સ્ત્રી બે બાજુએ ચાડાંવાળી ભેાંચમાં દાટવાની દીવા મેખલા(-ળા) સ્ક્રી॰ [i.] કંદોરો; ટિમેખલા (ખાસ કરીને સ્ત્રીની) (૨) ક્રતી વર્તુલાકાર રેખા કે મર્યાદા
મૅટ્રિક વિ॰ [] મહાવિદ્યાલયમાં દાખલ થવા જેટલું ભણેલ; વિનીત (૨) ન૦; સ્ત્રી॰ તે કક્ષાનું ભણતર. -કક્યુલેશન મૅટ્રિક થયું તે કે તેટલું ભણતર [કોષ્ટકની પદ્ધતિ મેટ્રિક સિસ્ટમ સ્ત્રી॰ [...] વિવિધ પરિમાણોનાં દશાંશ માપનાં મેડક પું॰ [સં. મંદુ; સર૦ Ēિ.] મેંડક; દેડકો. -કી સ્ત્રી॰ દેડકી મેડલ પું॰ [.] ચાંદ [પું માળ મેડી સ્ટ્રી॰ [વે. મેથ; સર૦ મ. માટી; મેટ્ટિયા] નાના માળ. –ડો મેઢ પું॰ લાકડામાં પડતા એક જીવ (૨) [ટું. મેઢ = દંડો, દાંડા, ખીલા] ખળાની વચ્ચે રાપેલી થાંભલી (ઈડર) (૩) [સર૦ હૈ. મેઢ = વણિક – વેપારીને મદદ કરનાર] એક અટક મેઢી, આવળ (મૅ) શ્રી જુએ મીઠી
મેખળ ન॰ [‘મેખલા’ ઉપરથી] કંદેરા (૨) [સં. મુતરુ ? કે મેખ ઉપરથી ] લડાઈનું એક હથિયાર (સરખાવેા હળમેખળ) મેખળા સ્ત્રી॰ જુએ મેખલા
[(ચ.) મેતે (મૅ) અ॰ [ત્રા, મેત્ત (સં. માત્ર) = નર્યાં, એકલા ] મેળે; જાતે મેથકૂટ ન॰ [F.] મેથી, રાઈ ઈ૦ મસાલાવાળી એક (દહીં રાયતા જેવી) વાની
મેખા સ્ત્રી॰+જુએ મેખલા (૨)
[અફીણ
|
મેખિયું વિ॰ અફીણી (૨) ન૦ અફીણ મેખી વિ॰ (૨) પું॰ અફીણી (૩) સ્ક્રી॰ (કા.) ભેંસ. -ખું ન॰ મેગની સ્ત્રી॰ [હિં. માન] ઘેટાંની લીંડીએ મેગળ પું॰ [ત્રા, મથાજી (સં. મh)] હાથી મેગાફેન પું॰ [.] દૂર સુધી અવાજ પહેોંચાડવા માટેનું ભૂંગળું મૅગ્નેશિયમ ન॰ [રૂં.] એક મૂળ ધાતુ (વિ.) મેઘ પું॰ [સં.] વરસાદ (૨) વાદળ (૩) એક રાગ (૪) એક
મેથબે પું॰ [મેથી + આંબે... ?] (સુ.) કેરીનું એક અથાણું મેથિયા પું॰૧૦ [‘મેથી’ ઉપરથી] ડાંગરમાં મેથી જેવા એક જાતના દાણા હોય છે તે [અથાણું (૨) વિ૦ મેથી ભરેલું મેથિયું નર [‘મેથી’ ઉપરથી] મેથીના મસાલેા ભરી બનાવેલું મેથી સ્ત્રી॰ [સં.] એક બી કે તેની ભાજી, [...ના = મેથીના લાડુ (૨)[લા.] મિષ્ટાન્ન;ભારે મેટા લાભ, (ઉદા॰ મેથીના કરી મૂકયા છે, મેથીના ઘાલી મુકયા છે.)].૦પાક પું॰ મેથીના લાડુ (૨) [લા.] માર. [—આપવેા, જમાડવે =માર મારવે.]
|
મૃત્યુ ન॰ [સં.] મરણ, દંડ પું॰ મેાતની શિક્ષા; દેહદંડ, પત્ર ન॰ વિસયતનામું. મય વિ॰ મૃત્યુથી ભરપૂર. લેખ પું॰ વસિયતનામું બ્લેક પું॰ પૃથ્વી, વેરે પું॰ મરનારની મિલકત વારસદારને મળે તે ઉપર લેવાતા વેરા, શય્યા સ્ત્રી મરણપથારી, –ત્યુંજય વિ॰ મૃત્યુને જીતનારું; અમર (૨) પું॰ (સં.) મહાદેવ
મૃદંગ ન॰ [સં.] બંને બાજુ વગાડાય તેવું તખલા જેવું એક વાદ્ય મૃદુ વિ॰ [સં.]કામળ; સુંવાળું (૨)મધુર (૩)વિ૦ સ્ત્રી શ્રુતિના પાંચ પ્રકારોમાંને એક. તા સ્ત્રી. લ વિ મૃદુ સુધ ન॰ [મું.] યુદ્ધ
મૃન્મય વિ॰ નુએ મૃણ્મય] માટીનું બનાવેલું
સૃષા અ॰ [સં.]ખે।ટી રીતે(૨)નકામું; વ્યર્થ. ૦વચન ન૦, ૦વાદ પું જુઠું; અસય. વાદી પું જુદું બેલનાર મે પું॰ [...] ઈસ્વી સનનેા પાંચમા મહિના
મેકર ન૦ (કા.) કસબી શેલું (૨) પું॰ [] બનાવનાર, ઉદા॰ સારા મેકરા માલ
મેલ’ગુ ન [સં.] લાંબા ચાટવા
મેખ સી ઞ મેષ રાશિ
१७७
ન