________________
મેદ ]
મેદ પું॰ [i.]ચરબી, ૦ચ્છેદ પું॰ મેદ ઊતરવા તે, ત્સ્વી વિ ચરબીવાળું (૨) મજબૂત; જાડું મેદની સ્ત્રી॰ [જીએ મેર્દિની] દુનિયા (૨) ભીડ; જમાવ; ટોળું મેદસ્વી વિ॰ [H.] જુએ ‘મેદ’માં
મેદુર વિ॰ [H.] મેદવાળું; ભરાવદાર; ભરચક મેદો (મૅ) પું॰ [l.; સર૦ હિં.,મ. મૈવા] ધેાયેલા ઘઉંને ખારીક લોટ; મેંદો. [–કાઢવા, દળવા= કાળજી તે મહેનત લેવી પડે એવા કામમાં રોકાવું.]
|
મેદાન (મૅ) ન॰ [h[,]ખુલ્લી સપાટ જમીન,[−કરવું = મેદાન જેવું કરવું; પાધર કરવું; જમીનદોસ્ત કરવું. -મારવું, મારી જવું= (સ્પર્ધામાં) ફાવતું; જીતવું; સફળ થવું. મેદાને પડવું, મેદાનમાં આવવું (—ઊતરવું) = જાહેરમાં આવવું;બહાર પડવું (૨)લડવાની બાથ ભીડવી.] –ની વિ॰ મેદાનનું કે તેને લગતું (૨) મેદાનમાં રમાતી કે રમાય એવી (રમત) મેદિની સ્ત્રી॰[i.] પૃથ્વી; દુનિયા મેદી (મૅ) સ્ત્રી॰ [સં. મઁધી; સર૦ મ. મેંદ્રી; હિં. માઁતી] એક વનસ્પતિ; મેંદી. [–ચાપડવી, મૂકવી =હાથે પગે (રંગવા માટે) મેંદીની લુગદી મૂકવી (૨) [લા,] કાંઈ કામ ન કરતાં હાથ પગ ઝાલીને બેસી રહેવું.]
૬૭૮
મેધ પું॰ [i.]યજ્ઞ (૨)લિ; ભેગ [વિ॰ બુદ્ધિમાન; પંડિત મેધા સ્ત્રી॰ [સં.]બુદ્ધિ (૨) યાદશક્તિ, વિની વિ॰ સ્ત્રી, વી મેધ્ય વિ॰ [સં.] યજ્ઞનું; યજ્ઞમાં હોમવાનું (૨) પવિત્ર (૩) પું૦ બકરા
|
મેન પું॰ (૫.) મદન; કાવ [જુએ મેના મેનકા સ્ત્રી॰ [સં.] (સં.) એક અપ્સરા, શકુંતલાની માતા (૨) મેના(મૅ) સ્ક્રી॰ [મું. મવના; છે. મયા; ., હિં. નૈના]એક પક્ષી; સારિકા (૨) [H.] (સં.) હેમાલયની પત્ની મૅનિંાઇટિસ પું॰ [...] મગજને એક રોગ મેનુ ન॰ [.] જમણમાં પીરસવાની વાનીએની યાદી મૅનેજર પું॰ [.] વહીવટ કરનાર; વ્યવસ્થાપક; સંચાલક મૅનેજિંગ એજન્ટ પું [.] કંપની તરફથી વ્યવસ્થા કરનાર –
તેના સંચાલક
મેનેા (મૅ) પું॰ જુએ મ્યાને
મૅન્ગેનીઝ સ્ત્રી; ન॰ [.] એક ધાતુ (ર. વિ.) મૅન્ડેટ પું॰;ન૦ [.]હકૂમત ચલાવવાના કે અમુક કાર્ય કરવાના અધિકારની સેાંપણ કે તેને આદેશ
[ મેવાડા
હુક્કાના ડોયા (૪) (સં.)(૫.) મેરુ પર્વત (પ) તાંબાનું એક મે વાસણ (૬) [] એક જીવડું (૭) સેારમાં વસતી એક જાત મેર શ્રી॰ ખાજી; દિશા (૨) (મૅ) [‘મરવું’ ઉપરથી] (ચ.) મર ! મેરમેરા(–રે)યું ન॰[‘મેરુ' ઉપરથી] દેવાળીમાં કરાં ઊંબાડિયા જેવા, હાથમાં ઝાલવાના ડોયાવાળા દીવા કરે છે તે મેરાઈ પું॰ દરજી
મેરાણી સ્ત્રી॰[જીએ મેર] મેર જાતિની સ્ત્રી મેરા(–રિ,–રે)યું ન જુએ મેરમેરાયું
|
મેરી સ્ક્રી॰ [હિં. મેરી; સર૦ ફે. મેરી = ગાનારી શ્રી] નારી; સ્ત્રી મેરુ પું॰ [i.] (સં.) એક પર્વત (સેાનાને), જેને આધારે પૃથ્વી રહે છે તથા ગ્રહો વગેરે જેની આસપાસ ફરે છે એમ મનાય છે (૨) મિત્ર; સેાખતી (૩)તાંબાનું એક મોટું વાસણ(૪) હુક્કાને મેર (પ) માળાના મેર. ૦દંડ પૂં કરડ મેર્યું ન જુએ મેરાયું
[(સંગીત) મેલ(−ળ) પું॰ [સં.] મિલન; મેળાપ (૨) [સર॰ મેં.] જી થાટ મેલ પું; સ્ક્રી॰ [.], ગાડી, ટ્રેન સ્ટ્રીં ડાકગાડી; ટપાલ લઈ ને જતી ઝડપી ટ્રેન
મેમ (મૅ) સ્ત્રી॰ [રૂં. મૅડમ પરથી] જુએ મડમ મેમણ (મૅ) પું૦ [ત્ર. મોમિન ?] એક મુસલમાન જાતના માણસ એમના પું૦ નાકનું એક ઘરેણું
મેમેરિયલ ન॰ [.] યાદગીરી માટેનું તે માટે ઊભું કરેલું ખાવલું વગેરે; સ્મારક (૩) કારણા વગેરે દર્શાવીને સરકારને કરેલી અરજી– નિવેદન
મેમ્બર પું॰ [.] સભાસદ; સભ્ય
મેયર પું॰ [.] મેાટા નગરની ખાસ અલગ કાયદાથી રચાતી (કોર્પોરેશન) સુધરાઈ ના પ્રમુખ. –રી સ્ત્રી॰ તેનું પદ કે કામકાજ મેર પું॰ [સં. મેહ; સર૦ હિં., મ, મે] માળાના શરૂઆતના મેટો મણકા (૨) શિરેામણિ; મુગટ (૩) જેના ઉપર ચલમ રહે છે તે
Jain Education International
મેલ (મૅ) પું॰ [‘મેલું’ ઉપરથી] કચરા; ગંદકી; મેલું તે. [−કાઢવા = શુદ્ધ કરવું. –કાપવા – મેલ દૂર કરવા – ઉખેડી નાખવા. –મૂકા ==(અંતરનેા, મનને) કપટ ન રાખવું (કપટ રાખ્યા વિના ખુલ્લું કહેલું).] ખાઉ વિ॰ મેલ ઢાંકી શકે એવી જાતનું, ડી સ્ત્રી ચંડાળ ભૂતડી (૨) એક દેવી [સૂકવી =મારવા કે હેરાન કરવા મંત્રથી મેલડી દેવતા શત્રુને વળગાડવી.] ૦પણ ન૦ મેલાપણું મેલ ગાડી, મેલ ટ્રેન સ્ત્રી॰ જુએ ‘મેલ [Ë.]’માં મેલડી સ્ત્રી॰ જુએ ‘મેલ’માં
મેલણ (મે') ન॰ જુએ ‘ધેડનું’માં
મેલન ન॰ [i.] મિલન; એકત્ર થયું તે મેલણ (મૅ) 1. જુઓ ‘મેલ’માં
મેલસૂક (મૅ’) સ્ત્રી॰ મેિલયું+મૂકવું] બાંધછે; લેમુક; છૂટછાટ મેલવું (મે’) સ॰ક્રિ॰ [ત્રા. ftō (સં. મુચ્] જી મૂક (૨) મોકલવું. -ણુ ન॰ મેલવું તે
મેલાણ (મે’) ન॰ [‘મેલવું’ ઉપરથી] મુકામ; પડાવ (૨) છુટકાર; મુક્તિ (૩) ડગલું; કદમ. [−થવું=(ગ્રહણમાંથી) છુટકારા થવે; છૂટવું.]
|
મેલાવું (મે') અક્રિ॰, –વવું સક્રિ‘મેલવું'નું કર્મણિ ને પ્રેરક મેલારા (મૅ) સ્ત્રી॰ [મેલું પરથી] મેલાપણું; જરાતરા મેલું હોવું તે મેલી (મૅ) સ્ત્રી॰ [‘મેલું' ઉપરથી] એર; જરાયુ (૨) ફાડી મેલું (મૅ) વિ॰ [ત્રા. મરૂ (સં. મલ્ટિન)] ગંદું (૨) કપટી (૩) ન૦ મળમૂત્રાદિ (૪) ભૂતપ્રેત વગેરે. [મેલી વિદ્યા = મારણારણ કે ભૂતપલીત વશ કરવાની વિદ્યા. –ઉ પાડવું, વાળવું = મળમૂત્રાદિ ઉપાડી લઈ જવું – નાખી આવવું. –વળગવું = ભૂતપ્રેતાદિ વળગવું.] દાટ વિ॰ ખુબ મેલું. “લે પું॰ કાળે તરી; માઠા સમાચાર મેલે(-ળે) પું॰ [સં. મે] મેલાપ [ ગીત મેલે, –લિયા પું॰ [જુએ મેહુલે] વરસાદ (૨) મેધસ્તુતિનું મેવાડી સ્ક્રી॰ [પ્રા. મેવાઇ, મેમવાવ (સં. મેપાટ) = મેવાડ દેશ ઉપરથી] રાજસ્થાનની એક પ્રાંતિક બાલી (૨) ૧૦ મેવાડનું કે તે સંબંધી. – પું॰ મેવાડથી આવીને વસેલે બ્રાહ્મણ, વાણિયા
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org