Sarth Gujarati Jodni Kosh

SR No.: 016105
Original Sutra Author: N/A
Author: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publication Year: 1967
Total Pages: 950
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 28 MB

Page 697

મહારજત]
મહારજત ન॰ [સં.] જુએ ‘મહા’માં મહારત પું॰ [Ā.] માહેરપણું; ઉસ્તાદી; આવડત મહા- ૦૨થી, ૦રંભ, ૦રાજ, ૦રા(−યા), રાજાધિરાજ, રાજ્ય, રાણી, રાણેા, રાત્રિ-ત્રી), રાવ, ૦રાષ્ટ્ર, રાષ્ટ્રી, રૂપક, ૦રેખા, રાગ, રાગી, ૦૨ારવ, ૰ર્ણવ જીએ ‘મહા’માં [પું॰ મહાલના વહીવટદાર મહાલ પું॰[z.](નાના) તાલુકા;પરગણાના એક ભાગ.૦૩(–કા)રી મહા- લક્ષ્મી, લય જુએ ‘મહા’માં
મહાલવું અક્રિ॰ [ફૈ. મā] ઠાઠમાઠથી ને આનંદમાં અહીં તહીં ફરવું (૨) મેાજ કરવી; લહેર કરવી
મહાલામહાલ સ્ત્રી॰ ખૂબ મહાલવું તે; ભારે મેાજમા મહાવજ્ર પું॰ જુએ ‘મહા’માં [હાથીના હાંકનાર મહાવત પું॰ [સં. મહામાત્ર; સર૦ મ. મહાત, માકૂત્ત; હિં.] મહાવરા પું॰ [4.] અભ્યાસ; ટેવ (૨) શિરસ્તા; ચાલુ વહીવટ. [−કરવેશ, પાડવા=અભ્યાસ – ટેવ પાડવાં,]
મહા- વાકય, વિદ્યાલય, વિરામ, વીર, બ્યથા,વ્રત, શય(–યી), શંકુ, શાલા(-ળા), શિવરાત્રિ(-ત્રી) જુએ ‘મહા’માં
મહાસ પું॰ [ત્ર. મુદ્દાવē] હિસાબ મહા- ૦સભા, સભાવાદી, સમિતિ જુએ ‘મહા’માં મહાસરટી સ્રી॰ [સં. મહા + સં. ટ= ગરાળી] પૃથ્વી પરથી નાબૂદ થયેલું એક મેટું પ્રાણી
મહા- સંસ્કૃત, સાગર, વિર જુએ ‘મહા’માં મહાંત વિ॰ [તું. મહત્]+મેટું; મહાન મહાભાધિ પું॰ [સું. મહા + અંભે ધિ] મહાસાગર મહિ(-હી) સ્ત્રી॰ [i.] પૃથ્વી. તલ(−ળ)ન॰ પૃથ્વીની સપાટી. ધર પું॰ પર્વત. નાથ, ૦૫, ૦પતિ, ૦પાલ(ળ) પું॰ રાજા મહિના, દાર જુએ ‘મહિના’માં
મહિના પું॰ [સર॰હિં. મહીના; જા. માě; સં. માત્ત] માસ; વરસના બાર ભાગમાંના એક કે તેટલા સમય (૨) [લા.] માસિક પગાર (૩)શ્રીના અટકાવ; રજોદર્શન. [-આવવા, થવા = (સ્ત્રીને) અભડાવું; ઋતુ આવવાની મુદ્દત પૂરી થવી (૨) માસિક પગાર આવવે. “કરવા, ડરાવવેા, બાંધવા = માસિક પગાર ઠરાવવા, -ચઢવા=મહિના જેટલી મુદ્દત વીતી જવી (૨) અટકાવના વખત થઈ જવા; ગર્ભ રહેવા.] ના પુંખ॰૧૦ [લા.] ગર્ભ રહેવા તે (- રહેવા, ન્હાવા) (૨) કાવ્યના એક પ્રકાર, જેમાં ખારે મહિનાને અનુલક્ષતા વિષય હોય છે. નાદાર પું॰ માસિક પગારે નોકરી કરનાર. –નાવાર વિ॰ મહિને મહિને થતું; મહિનાના ક્રમ પ્રમાણેનું. માસ પું॰ લગભગ એક માસ જેટલા સમય મહિમા પું॰ [સં.] પ્રતાપ; યશ (–કહેવા, ગાવે, ખેલાવા)(૨) સ્ત્રી॰ મેાટું સ્વરૂપ લેવાની – આસિદ્ધિમાંની એક સિદ્ધિ, વાન વિ॰ મહિમાવાળું [સ્તેાત્ર – કાવ્ય મહિમ્ન, તેત્ર ન॰ [સં.](સં.) શિવના મહિમાનું એક (સંસ્કૃત) મહિયર [સં. માતૃ + ગૃહ; પ્રા. માક્ +ö; સર૦ મ. માહેર] પિયર [ગોત્રજની પૂજા કરનાર સ્ત્રી મહિયારી, --રણ સ્ત્રી॰ [મહી' ઉપરથી] ભરવાડણ; ગોપી (૨) મહિલા સ્રી॰ [i.] સ્ત્રી (૨)રાણી. શ્રમ પું; ન॰ [ + આશ્રમ]
ન
ઉપર
[ મહેનતાણું
સ્ત્રીઓ માટેની આશ્રમ ઢબની સંસ્થા, ૦પાઠશાળા, વિદ્યાલય ન॰ સ્ત્રીઓની પાઠશાળા
મહિષ ૦ [સં.] પાડો. –ષાસુર પં॰ (સં.) એક રાક્ષસ, ભેંસાસુર. -ષી સ્ક્રી॰ ભેંસ (૨) પટરાણી; રાણી
મહી સ્ત્રી [મું. મહૂ =પૂજવું ઉપરથી. પ્રા. મા = પૂજિતા] ગાય (૨) [É.] (સં.) ગુજરાતની એક મેટી નદી (૩) જુ મહિ (૪) ન॰ [1. મમિ (સં. નયિત)= વલાવેલું; સર૦ મ. નહીં, હિં.]દહીં; મહીડું. કાંઠા પું॰ મહી નદીને કાંડા -કિનારા (૨) (સં.) મહી નદીના (જમણા) કાંઠા પર આવેલા એક પ્રદેશ. હું ન દહી [દીપ પું॰ એક છંદ મહી, તલ(-ળ),॰ધર,નાથ, પતિ, ૰પાલ જીએ ‘મહિ’માં, મહીમથન ન૦ મહી – દહીં વલાવવું તે કે તેમાંથી નીકળતું માખણ
મહીમાટલું ન॰ [મહિયરમાટલું ?] જીએ માલામાટલું (–પૂરવું) મહી ન॰ જીએ મહિયર
મહીસાગર પું॰ (સં.) મહી નદી. [-પીવા = સત્યની કસેટી તરીકે મહી નદીનું પાણી સેગંદ પર પીધું.] મહીસુર પં॰ સુર; બ્રાહ્મણ
મહીં અ॰ [ત્રા. મિન્હ, મિઠું, મિન્હો (સં. મિયત) = અંદર અંદર ] અંદર. ૦મહીં અ૦ વચ્ચે વચ્ચે; કયાંક કયાંક (૨)કાક કોક વાર મહુડી સ્ત્રી॰ [ત્રા. મહુઞ (સં. મધૂ)] નાનેા મહુડો (૨) દારૂ. [-ચઢવી = દારૂના નશામાં આવવું.](3) [લા.] પીધેલ માણસ (તુચ્છકારમાં), –હું ન॰ મહુડાનું ફુલ (જેમાંથી મહુડી બને છે). –ડા હું એક ઝાડ [સમયના નિર્ણય કરવે.] મહુરત ન॰ નુ મુહુર્ત. [−જોવું =જ્યોતિષની દૃષ્ટિએ યોગ્ય મહુવર શ્રી॰ [સં. મધુર્; ; નહુબ] મદારીની વાંસળી મહેક (હૅ) સ્ત્રી૦ [સં. મહñ]ફેારમ; સુગંધ (–આવવી,મારવી), ૰વું અક્રિ॰ કેરવું; મહમહવું. -કાટ પું॰ મહેક. –કાવવું સક્રિ॰ ‘મહેકવું’નું પ્રેરક
મહેકમ ન૦ [મ. મમē] કચેરી; દફતર (૨) ખાતું; વિભાગ મહેકાટ, –વવું જુએ ‘મહેક’માં [ઇચ્છા; મહાકાંક્ષા મહેચ્છ વિ॰ [સં.] મહેચ્છાવાળું; મહાકાંક્ષી “ચ્છા સ્ક્રી॰ માટી મહેણું (હે) ન॰ [કે. મજ્ઞ = તિરસ્કૃત ? કે પ્રા. મળ (સં. મયન) =વ્યાકુળ કરનારું; મારી નાખનારું ?] ટાણા, મર્મવચન. [–મારવું = મર્મવચન કહેવું; ટાણેા મારવે.] વાટવું સનકે ખબ મહેણાં મારવાં. -ાંટ્(-ટા)ણાં નખ૦૧૦ મહેણાં; મવચન મહેતર (હ) પું॰ [; સર૦ મ. મેહતર (દા.મિતર; સં. મહત્તર) ટ્રેડના મુખી (૨) ઝાડુ મારનાર ભંગી, ૦ણુ સ્ત્રી॰ મહેતરાણી. –રાઈ શ્રી॰ મહેતરનું કામ કે હોદ્દો. -રાણી સ્ત્રી॰ મહેતરની [-મારવી) મહેતલ (હ) સ્ત્રી॰ [મ.મુરત] મુદત; સમય (–આપવી,માગવી; મહેતાબ (મહ) પું૦ (૨)શ્રી॰ નુએ મહતામ મહેતા (š) પું૦ [સું. મહત્તર; સર॰ fä. મતા] શિક્ષક (૨) કારકુન; ગુમાસ્તા; વાણેાતર. –તાગીરી સ્રી॰ મહેતાનું કામકાજ કે ધંધેા. –તાજી પું॰ મહેતા (માનાર્થે). -તી સ્ત્રી॰ શિક્ષિકા (૨) મહેતાજીની સ્ત્રી. -તીજી સ્ત્રી॰ મહેતી (માનાર્થે) મહેનત (હુ) સ્ત્રી॰ [ગ. મિનત, મેનત] શ્રમ (–પઢવી). ૦કશ વિ॰ [I.] મહેનતુ. –તાણું ન૦ મહેનતના બદલે; રાજી; પગાર.
કે તે જાતની સ્ત્રી
|