Sarth Gujarati Jodni Kosh

SR No.: 016105
Original Sutra Author: N/A
Author: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publication Year: 1967
Total Pages: 950
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 28 MB

Page 67

અધમ દ્વાર]
[અધિત્યકા
અધમેદ્ધાર, ૦૬, ૦ણ [ā] જુઓ “અધમમાં
અધાધુંધ, અધાધું(~É) (—ધી) સ્ત્રી, જુઓ અંધાધૂંધી અધર વિ. [૪] નીચેનું (૨) પં. નીચલા હોઠ, હોઠ. ૦૫ાને ન અધાધૂળ-ધીમ અ૦ સાવ; નાતાળ
અધરરસનું પાન; અધર પર ચુંબન. ૦મધુ ન૦, ૦૨સ પૃ૦ અધર- અધાધુંધ-ધી) સ્ત્રી જુઓ અધાધંધ માંથી ઝરતો રસ.૦સુધા સ્ત્રી ૦, રામૃત નઅધરરસરૂપી અમૃત. અધાર વિ૦ + આધાર વિનાનું (૨) અસહ્ય –રાંશ પં. નીચેને ભાગ, ––શૈ)ષ્ઠ પુત્ર નીચે હઠ | અધાર્મિક વિ. [સં.] ધાર્મિક નહિ એવું. છતા સ્ત્રી [દેખતું અધ(-ધીર અ૦ જુઓ અધ્ધર. તાલ વિ૦ લટકતું; અનિશ્ચિત | અધાંધ વિ. [૪. અર્ધ + અંધ] અર્ધ – લગભગ આંધળું; ઝાંખું અધરકવું સક્રિ. અદરકવું; આધરકવું; દૂધ મેળવવું– આખરવું. અધિ [i] ઉપસર્ગ. નામ પૂર્વે આવતાં મુખ્ય’, ‘એક’, ‘અધિક’ –ણ ૧૦ અખરામણ; આધરકણ
એ ભાવ બતાવે. ઉદા૦ ‘અધિરાજ'; ‘અધિક્રમણ અધરણ ૧૦ જુઓ આધણ, અધરણ
અધિક વિ૦ [.] વધારે; વધારા (૨)નવ એક નિગ્રહસ્થાન, હેતુ, અધરતું વિ૦ અધવચ બંધ પડેલું રઝળતું
વ્યાપ્તિ અને દષ્ટાંતથી જે સિદ્ધ થાય તેનાથી અધિક સિદ્ધ કરવું અધરમધુ, અધરરસ [સં.] જુઓ “અધરમાં
તે (ન્યા. શા.) (૩) અતિશક્તિ જેવો એક અલંકાર (કા. શા.). અધરવટ અ૭ અંતરિયાળ
તર વિ વિશેષ વધારે. તમ વિ. સૌથી અધિક. ૦તા સ્ત્રી૦. અધરસુધા સ્ત્રી. [] જુઓ “અધર'માં
તિથિ સ્ત્રી, જેમાં બે સૂર્યોદય આવી જતા હોય તેવા તિથિ. અધરાક્ષ પું[સં.] દાળ અને આદિ મૂળ વચ્ચેને અંકુરને ભાગ; પાંસળિયું વિ૦ જુઓ અદકપાંસળિયું. પ્રસંગ ૫૦ વધારેઅધોક્ષ; ‘હાઈપેકેટીલ” (વ.વિ.)
પડતો પ્રસંગ-પરિચય (૨) હદ બહારની છૂટ. ૦માસ ૫૦ વધારાઅધરાત સ્ત્રી૦ જુઓ ‘અધ'માં
ને મહિને; પુરુષોત્તમ માસ. –કાઈ સ્ત્રી અધિકતા; મેટાઈ. અધરામૃત ન [i] જુઓ “અધર'માં
-કાધિકવિ) [+ અધિક] ઘણું વધારે.-કાલંકાર ! [+ અલઅધરાયું વિ૦ નહિ ધરાયેલું; અતૃપ્ત
કાર] જુઓ અધિક (કા. શા.). –કાંગ ન૦ [+ અંગ] વધારાને અધરાંશ કું. [i] જુઓ “અધરમાં
અવયવ (૨) બખ્તર ઉપર બાંધવાને પટ.—કાંશ j[+અંશ] અધરેકવું –ણ જુઓ “અધરકવું'માં
મેટે ભાગ; ઘણે ભાગ. -કું વિ. અધિક (પ.).—કત્તર વિ. અધ(–ર)ષ પું[સં.] જુઓ “અધરમાં
[+ઉત્તર] હદથી - શિરતાથી વધારે (૨) અલોકિક; વિલક્ષણ, અધર્મ પું[સં.) ધર્મ નહિ તે; પાપ; અનીતિ (૨) અન્યાય (૩) | -કેત્સાર ૫૦ [+ઉત્સાર] એક ભૌમિતિક આકૃતિ; “હાઈપર અકર્તવ્ય (૪) શ્રતિકૃતિ વિરુદ્ધ કર્મ કે વર્તન. [અધર્મનું = બોલા’ (ગ)
[સાતમી વિભક્તિને અર્થ [વ્યા.] હરામનું, અનીતનું. આવવું, લેવું, ખાવું, ઈછવું વગેરે સાથે.]. અધિકરણ ન. [સં] અધિકૃત કરવું તે (૨) સ્થાન; આશ્રય (૩)
તા ર૦, વૃત્તિ સ્ત્રી અધર્મવાળી - પાપી વૃત્તિ કે મનનું અધિકા–ધિક જુઓ ‘અધિકમાં વલણ. -ર્માચરણ ન૦, ર્માચાર પુત્ર ધર્મ વિરુદ્ધ વર્તન. અધિકાર પં. [સં.] સત્તા; હકુમત (૨) પદવી (૩) પાત્રતા; -મચારી વિ૦ અધમ.-માં વિ. ધર્મ વિરુદ્ધ વર્તનારંપાપી. લાયકાત (૪) હક (૫) પ્રકરણ (૬) [વ્યા.] મુખ્ય નિયમ, જે -ર્મ વિ. ધર્મે નહિ એવું, અધર્મવાળું; ધર્મ વિરુદ્ધ
બીજા નિયમ પર અધિકાર ચલાવે છે (૭) શબ્દને વાકયમાં અધવચ, ૦૪, ચાળ જુઓ “અધ'માં
સંબંધ. ક્ષેત્રના સત્તા કે હકૂમતનું ક્ષેત્ર – તેને વિસ્તાર, ત્યાગ અધવધરું વિ૦ જુઓ ‘અધ’માં
[તે ધંધો j૦ પદને ત્યાગ – તેનું રાજીનામું. ૦૫ત્ર ૫૦; ન૦ અધિકાર અધવાયું વિ. [સં. મદ4 +વારં?] ગાડાં ભાડે ફેરવનારું (૨) ન આપ પત્ર કે લખાણ; મુખત્યારનામું. ૦પૃચ્છા સ્ત્રી શો અધ(–ધે)વા પું. ગાડાં ભાડે ફેરવનાર (૨) ઢેરને વેપારી અધિકાર છે એમ પૂછતી અદાલતી તપાસ; “ક વોરંટ' નામે અધવાર,વું–રિયું–૪ જુઓ “અધ'માં. [અધવાર્યા ઉનાળા- એક અદાલતી ‘રિટ'. ભેદ પુંછ અધિકારને ભેદ. –રિતા સ્ત્રીની ઘેલછા =(અર્ધા ઉનાળા - ગ્રીષ્મ ઋતુની)ધણી ભારે ઘેલછા.] અધિકારીપણું (૨) ગ્યતા. -રી વિ. પાત્ર; લાયક (૨) હકદાર અધવાલ, –લી, અવાવર્યું જુઓ “અધ'માં
(૩) ૫૦ ગ્યતાવાળો પુરુષ (૪) અમલદાર અધસ અ [i.] જુઓ અધઃ, સ્વસ્તિક ૫૦ બરાબર પગ અધિકાલંકાર છું. [સં.] જુઓ ‘અધિકમાં નીચેનું આકાશબિંદુ (ખ.)
અધિકાંગ ન૦, અધિકાંશ ! [4.] જુઓ ‘અધિકમાં અધસતું, અધસૂકું જુએ ‘અધ'માં
અધિકું ઉ૦ (પ.) અધિક અધઃ [સં.] અ૦ નીચે, (સમાસમાં નામ કે વિ. પૂર્વે ‘નીચે', અધિકૃત વિ૦ [] નીમેલું (૨) સત્તાવાળું (૩) સત્તાવાર નીચેનું' એવા અર્થમાં.). ૦કાય સ્ત્રી શરીરને નીચલો ભાગ. અધિકૃતિ સ્ત્રી [.] અધિકાર ૦૫તન ન૦ જુઓ અધઃ પાત. ૦૫તિત વિ૦ અધોગતિને પામેલું. અધિકત્તર વિ.[4],અધિકત્સાર પુ[] જુઓ ‘અધિકમાં ૦૫ાત પુત્ર નીચે પડવું તે (૨) જુએ અધોગતિ. પ્રદેશ ૫૦ અધિક્રમણ ન [.] હુમલે; હલ્લો નીચાણ પ્રદેશ. ૦ધ્યા સ્ત્રી જમીન કે પથારી પર સૂવું તે. | અધિક્ષેપ પં[સં.] અપમાન; નિદા; અપશબ્દ કહે તે સ્વસ્તિક ! જુઓ “અધ”માં
અધિગત વિ. [] જાણેલું (૨) મેળવેલું અધાક વિ• ધાક- દાબ વિનાનું
અધિગમ પું, ન ન... [૪] પ્રાપ્તિ; લાભ (૨) અભ્યાસ; સાન અધાતુ સ્ત્રી [સં.] ધાતુ નહિ તે (૨) વિ. ‘ન-મેટલિક” (૨.વિ.). | (૩) રવીકાર. -મ્ય વિ૦ જાણવા ગ્ય (૨) મેળવવા યોગ્ય ૦ઈ વિ૦ જુઓ અધાતુ. ૦૩ વિ૦ ધાતુનું નહિ તેવું
અધિત્યકા સ્ત્રી [સં.] પહાડના ઊંચાણ પર આવેલે (સપાટ)