Sarth Gujarati Jodni Kosh

SR No.: 016105
Original Sutra Author: N/A
Author: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publication Year: 1967
Total Pages: 950
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 28 MB

Page 65

અદક ]
અદક વિ॰ [તું. અધિ] અદકું; વધારે. ૦જીણું વ॰ બહુબેલું; બટકખેલું. હું, વ્હાલું વિ॰ દોઢડાહ્યું. ૰પાંસળું(—ળિયું) વિ મેટપ કે પૈસે। ઇત્યાદિ ન જીરવી શકે એવા સ્વભાવનું (૨) જેના પેટમાં વાત ટકે નહીં એવું; વાતાડિયું. −કુંવ॰ અધિક; વધારે. —કે(—રડું) વિ॰ અદકું (૫.) અદક્ષ વિ॰ [સં.] અકુશળ
અદગ્ધ વિ॰ [i] નહિ બળેલું
અદત્ત વિ॰ [i.] નહિ આપેલું (૨) ન૦ શાસ્ત્રવિરુદ્ધ હાઈ થયેલું દાન. –ત્તા વિ॰સ્ત્રી॰ અવિવાહિતા અદત્તાદાન ન॰ [ä.] ચારી
અદન ન॰ [સં.] ભેાજન; ખાવું તે
અદના(—નું) વિ॰ [મ.] મામૂલી, રાંક
અદબ સ્ક્રી॰ [ત્ર.]વિવેક; મર્યાદા (૨) બંને હાથને કાણીથી વાળી સામસામી કોણી આગળ કાંડાં ટેકવી કરાતી મુદ્રા. [—કરવી, –વાળવી=તે મુદ્રા કરવી; અખસર હાથ તેમ ગોઠવવા.—રાખવી =માન કે મર્યાદા સાચવવી.]. ૦સર અ॰ અદબથી; અદબપૂર્વક અદબદ વિ॰ [સં. અર્ધનગ્ન !] અચેાક્કસ, સંશયવાળું અદખદ,—દા વિ॰ + અદ્ભુત; અલૌકિક (૫.)
અદમ્ય વિ॰ [સં.] દબાય નહિ કે દાબી ન શકાય એવું અદય વિ॰ [સં.] નિર્દય. છતા સ્ત્રી॰ અદ(-)રવું સક્રિ॰ જુએ અધરકવું અદરસ પું॰ [આદું+રસ] આદાના રસ અદરાવું અફ્રિ ‘આદરવું’નું કર્મણિ (ર) વિવાહ –સગાઈ થવી આદર્શ વિ॰ [i.] નહીં દેખાતું; ન દેખાય તેવું
અદર્શન ન॰ [ä.] ન દેખાવું તે (ર) લેાપ અદલ વિ॰ [બ. મō] ખરાખર; ખરું; યથાર્થ. તા સ્ત્રી ન્યાયીપણું. ના કાંટા =ચાખ્ખા ન્યાય. ૦ના ઘંટ=ન્યાય માગવા આવનારે વગાડવા માટે (જૂના વખતમાં) રખાતા ઘંટ અદલ(—ળ) વિ॰ [ä.] દલ-પાંદડી વિનાનું (ર) જાડાઈ વનાનું (૩) દાળ ન પડે એવું
અદલતા સ્ત્રી॰ [જુએ ‘અદલ’ .માં] ન્યાયીપણું અદલદલ વિ॰ શરીરે જાડું –ગાળમટોળ [બદલ; હેરફેર અદલબદલ અ॰ [અદલ + બદલે ? કે ‘બદલા’નું ઉદ્ધત્વ] ફેરઅદલાબદલી સ્ત્રી, અદલાબદલા પું૦ ફેરબદલી અદારકું અ॰ [ અથ + વર્] અબઘડી
અદહનીય વિ॰ [ä.] જુએ અદાલ અદળ વિ॰ જુએ અદ્દલ
અદંડથ વિ॰ [i.] ઠંડી ન શકાય કે દંડવું ન ઘટે એવું અદંભિત્વ તર [સં.] દંભત્વ વિનાનું તે
અદા સ્રી॰ [ા.] અંગચેષ્ટા; નખરાં (ર) અભિનયની છટા; અંગવિન્યાસ; ‘પાઝ’. ૦કાર પું॰ નટ; અદા કરનાર. ૦કારી સ્ત્રી૦ અદા – અભિનયની આવડત કે કળા
અદા અ॰ [.] પૂરું ચૂકતે. (−કરવું, થવું સાથે વપરાય છે. જેમ કે, ફરજ, દેવું અદા કરવું). યગી સ્ત્રી॰ [ī.] અદા કરવું તે અદા સ્ત્રી૦ જુઓ અદાવત.૰ચિઠ્ઠી સ્ત્રી૦ વેરના કાગળ; જાસાચિઠ્ઠી અદા પુંઅ૧૦ જુએ ‘અ’માં દાતા વિ૦(૨)પું [i.] દાન ન કરે તેવું; કૃપણ
૨૦
[અના
અદાપ પું; ન, −ા પું॰ દુઃખ; બળાપા, વું સક્રિ [સં. માતા] પીડવું
અદાયગી સ્ત્રી॰ [.] જુએ ‘ અદા [.]' માં
અદાયાદ વિ॰ [સં.] વારસ થવાના હક વિનાનું (૨) વારસ વિનાનું અદાયિક વિ॰ [સં.] વારસ વિનાનું (૨) વારસાને નહિ લગતું અદાર વિ॰ [i.] સ્ત્રી વગરનું; વિધુર કે વાંઢો અદાલત સ્ત્રી॰ [Ā.] કોર્ટ; ઇન્સાફની કચેરી. (અદાલતમાં જવું, અદાલતે ચઢવું=સરકારમાં ફરિયાદ કે દાવા માંડવા.).—તી વિ અદાલતનું કે તે સંબંધી
અદાવત સ્રી॰ [મ.] વેર. —તિયું, –તી વિ॰ અદાવત રાખનારું અદાહ્ય વિ॰ [i.] બળે નહિ કે બાળી ન શકાય તેવું અદિતિ સ્ત્રી॰ [i.] (સં.) દેવેાની માતાનું નામ અદિયા પું॰ [મ. હ(—ર્ી)યઃ] ભેટ
[આસુરી
|
દિવ્ય વિ॰ [સં.] દિવ્ય કે દૈવી નહિ તેવું – તેથી ઊલટું; રાક્ષસી; અદિષ્ટ વિ॰ [ä.] દષ્ટ નહિ એવું; નહિ દર્શાવેલું
અદીઠ(−ઠું) વિ॰ [સં. મટ્ટટ] દીડેલું નહિ તેવું; નહીં દેખાતું; અદૃષ્ટ (૨) જોવાને અયોગ્ય
અદીન વિ॰ [ä.] દ્દીન નહિ તેવું; તેજવી
અદીંટ વિ॰ [અ +દીઠું] દીંટા વિનાનું અદૃષ્ટ વિ॰ [i.] દુષ્ટ નહિ તેવું [દેવીપૂજા કરે છે અદુઃખનવમી સ્રી॰ [સં.] ભાદરવા સુદ નામ, જ્યારે સ્ત્રીએ અનૂગડું વિ॰ [મě-અધ+સં. ઉgh, બા. ઉડુ” પરથી ] જીએ અધૂકડું. [—રહેવું=નરાંત ન રહેવી; અજંપા થવા; મનમાં ઊંચાનીચા થવું. –રાખવું = અકૂગડું રહે એમ કરવું; જંપવા ન દેવું.] અદૃામદૂડા પું॰ છેાકરાંની એક રમત
અદૂરદર્શી વિ॰[i.] ટૂંકી દૃષ્ટિ (૨) લાંબા વિચાર નહિ કરનારું, —શિતા સ્રી૦ અક્રૂરદીપણું; અદૃદૃષ્ટિ [ષ્ટિના અભાવ અદૂરદૃષ્ટિ વિ॰ [સં.] જુએ અદૂરદશી (૨) સ્ક્રી॰ ટૂંકી દૃષ્ટિ; દૂરઅદૂષિત વિ॰ [સં.] દૂષિત નહિ એવું
અદૃઢ વિ॰ [i.] દૃઢ નહિ એવું; અસ્થિર [ ગુપ્ત રહેવાની કળા અદૃશ્ય વિ॰[સં.]દેખાય નહિ એવું; ગુપ્ત(૨)અલેપ, ૦વિદ્યા સ્ત્રી ૦ અષ્ટ વિ॰ [સં.] દીઠેલું – જણા યેલું નહિ તેવું (૨) ન॰ભાગ્ય; દેવ. ૦પૂર્વ વિ॰ પૂર્વે નહિ દેખાયેલું; અપૂર્વ; તદ્ન નવીન. મત પું॰ જુએ અષ્ટવાદ. યોગ પું॰ દેવયાગ; નસીબ, વશાત્ અ દૈવયેાગે. વાદ પું૦ નસીબવાદ. ૦વાદી વિ૦ (૨) પું॰ અઃવાદને લતું કે તેમાં માનતું. વિદ્યા સ્ત્રી॰ ભવિષ્ય જાણવાની વિદ્યા (૨) અદૃષ્ટ રહેવાની વિદ્યા; જાદુ, ૦ષાર્થ વિ॰ [ + અર્થ ] ગૂઢ અર્થવાળું (૨) આત્મજ્ઞાનને લગતું અદૃષ્ટિ સ્રી॰ [i.] ખરાબ દૃષ્ટિ; ક્રાધ ભરેલી અથવા ઝેરી નજર અદેખાઈ સ્રી, અદેખિયું વિ॰ જુએ ‘અદેખું’માં અદેખું,—ખિયું વિ॰ [અ + દેખવું] અદેખાઈવાળું. —ખાઈ શ્રી ૦ બીજાની સારી સ્થિતિ દેખી ન ખમાવાથી થતી દ્વેષની લાગણી અદેય વિ॰ [તું.] આપી ન શકાતું કે ન આપવા જેવું અદેહી વિ॰ [સં.] શરીર વિનાનું; અશરીરી
અદો પું॰ (કા.) આતા; દાદા (મોટા, આતા પેઠે, ‘અદા’ અ૦ ૧૦ રૂપે માનાર્થે વડીલ માટે વપરાય.)