Page Text
________________
પદ્મન ]
૨૦૭
પઠન ન॰ [É.]ભણતર. –વું સક્રિ॰ [ä. ] પાઠ કરવા; વાંચવું; પઢવું; ભણવું
પડાણ પું॰ [પશ્તા પુસ્તાન = પશ્તા બાલનાર] એ નામની મુસલમાત જાતના આદમી. ~ણી વિ॰ પઠાણનું કે પઠાણને લગતું. [-ચંપલ પું॰, સ્ત્રી૦ ચંપલની એક જાત. વ્યાજ ન૦ પઠાણા લે છે તેવું અત્યંત આકરું વ્યા.]
|
પડાણ પું॰ [ä. વૃદ્ઘ, 21. પટ્ટ = પીઠ] વહાણની પીઠ (૨) નમતાં પીઢિયાંને ટેકા દેવા આડા નખાતા માલ(૩)[ત્રા. ૧૬ (સં. 8) =અગ્રગામી; મુખિયા; નિપુણ] ખલાસીઓના નાયક પડાણી વિ॰ જુએ ‘પડાણ’માં
પડાવું અક્રિ॰, “વવું સક્રિ॰ ‘પડવું’નું કર્મણિ ને પ્રેરક પતિ વિ॰ [સં.] પડાયેલું; પઢાયેલું
પડે, મ અ +જુએ પેઠે (૫.)
૫ "વિ॰ [É. પુષ્ટ; પ્રા. પુz] અલમસ્ત; પહેલવાન; પરિપુષ્ટ પદ્મ ન॰ [કા. ૧૩ (સં. ટ)] થર (૨) ઢાંકણ; આચ્છાદન (૩) ગડી (૪) પડિયું (પ) રમતનું મેદાન (૬) સ્ક્રી॰ [પડવું પરથી] પડતી; [ પડઉત્તર પઢ- [સં. પ્રતિ, પ્રા. ટ્ટિ]‘પ્રતિ'ના અર્થમાં આવતા ઉપસર્ગ. ઉદા૦ પઢઉત્તર પું; ન॰ [કા. વહિઽત્તર; સં. પ્રત્યુત્તર] પ્રત્યુત્તર; જવા
પતન
અના જવાબ
પઢ(–ઢિ)કમણું ન૦ [ત્રા. ડિકમળ (સં પ્રતિમળ)] પાપની માફીની પ્રાર્થના જેને આચાર્ય પાસે ભણી જાય છે તે વિધિ પદ્મ(—ઢિ)કમવું અ૦૩૦[સં. પ્રતિમ્, પ્રા. પશ્ચિમ] પડકમણું કરવું [(૨) આહ્વાન પડકાર(–૨) પું॰ [ા, પઢિયાર, સં. પ્રતિષ્ઠા] મેાટથી સંબેાધન પડકારવું સક્રિ॰ પડકાર કરવેા; સામે આવી જવાનું કહેવું, પ્રેરવું, ઉશ્કેરવું. [પડકારાવું અક્રિ॰ (કર્મણિ), –વવું સ॰ક્રિ॰ (પ્રેરક)] પડકારો પું॰ જુએ પડકાર
પડખવું અ‰િ +[ા. વડિલ (સં. પ્રતિ+ક્ષ)] વાટ જેવી પદ્મખિયું વિ૦ (૨) ન૦ [પડખું] પડખે રહેનાર; સેાખતી પડખું ન॰ [ફ્લુએ પડ્યું] પાસું (૨) પક્ષ (૩) મદદ. [પડખાં ઊંચકવાં = નિંદા કરવી. પડખાં જોવાં=પરીક્ષા કરવી;તપાસવું. પડખાં સેવવાં=હં, આશ્રય કે તાબેદારીમાં રહેવું. પડખે રહેવું= પક્ષમાં – મદદમાં રહેવું.] પઢગી(-ઘી) ૦ [સર॰ મેં] વાસણની કે લાડુની બેસણી (૨) છેડ કે વૃક્ષના મૂળની ફરતે કરેલી પાળ કે એટલી. [—પાડવી = ચપટ એસણી થાય તે માટે ધખ પડે તેમ પછાડવું,] [ જમણ પઢગારવ ન૦ [પડ + ગેરવ] ગારવના બદલામાં આપેલું સામું પઢઘમ સ્ત્રી॰ [સર॰ મેં.; ત્રા. પટ્ટ્ (સં. પટã) ? સં. બધા = તાંબાનું વાસણ પરથી?] ઢોલ જેવું વાદ્ય (૨)[સં. ઘૂળ = તાંબાનું વાસણ] તાંબાનું મધ્યમ કદનું નળાકાર વાસણ, ૦ચી પું૦પડઘમ વગાડનાર પડઘાપધી સ્ત્રી॰ અવાજના પડઘાના પડàા સામસામે પડયા કરે તે [અવાજ પડઘી સ્ત્રી॰ જુએ પડગી(૨)જુએ પડઘા (૩) ઘેાડાના દાબડાના પઢઘા પું॰ [સં. પ્રતિ, પ્રા. ૩િ) ઘોષ કે સં. પ્રતિગ્રહ, પ્રા. કિન્હેં ?]
સામે અવાજ; પ્રતિઘાય; પરછંદા.[—પડવા – સામેા અવાજ થવા કામે જવાબ મળવા. –પાડવા – ડંકો વગાડવેા; નામ કરવું.
Jain Education International
[પડ(ર)દેશ
-વાગવા = પડઘાના અવાજ થવે.] પડછંદ(–દા) પું॰ [સં. પ્રતિન્દ્ર (ત્રા. પહિ ંત)] જુએ પડઘેા પછાતી સ્ત્રી॰ [પડ + છાતી] ઘેાડાની છાતીના રક્ષણ માટે હાંસડીની નીચે મૂકવામાં આવતી પડછીની ગાદી પડછાયા પું॰ [ત્રા. વઇિચ્છાયા (સં. પ્રતિષ્ઠાવા)] એળેા (૨) પ્રતિબિંબ. [—પઢવા] [કાપડ, નમદા પછી સ્ત્રી॰ [સં. પ્રતિદ્રન; ત્રા પત્તિજ્જીયળ] એક જાતનું ઊની પલ્લું ન॰ [જુએ પડછી] પાંદડું; શેરડીની ટોચ ઉપરનું આચ્છાદન પડછે પું॰ [સં. પ્રતિ ંવ, પ્રા. પšિ ંā] પડછાયા (૨) સરખામણી. [પાછો ન લેવા = પાસે ન જવું. પછે મૂકવું, નાખવું =મુકાબલા કરવા; સરખાવવું.] [જીભ જેવું અંગ; ‘ઉન્મુલા’ પઢજીભ શ્રી॰ [પડ + જીભ] ગળાના કાકડો કે ત્યાં લટકતી નાની પણ ન॰ [તું. વતન, પ્રા. પહળ] નમસ્કાર પડતર વિ॰ [‘પડવું’ ઉપરથી]નકે ચડાવ્યા વિનાનું; માલ કે વસ્તુ તૈયાર કરવામાં લાગે એટલું – લાગત [—ખર્ચ,—ભાવ](૨) ખેડચા કે વાવ્યા વિનાનું (૩) વેચાયા વગર પડી રહેલું (૪) ખુલ્લું; ઇમારત વિનાનું [ચામડાની કોથળી (૨) છીંકણીની ડખી પાતલી સ્ક્રી॰ [સર૰હિં.વ્રત=ઘેાડા ઉપરની ગૂણ] ગડાકુ ભરવાની પતલું ન૦ (કા.) તમાકુના પડો
પઢતાળવું સક્રિ॰ [સર૦ મ.વતાળ (સં.પ્રતિ + તાકન)] ખાદીને તળે ઉપર કરવું (૨) પછાડવું; ધીખવું (૩) [સર॰ fË. પતાના (સં. રિતુના)] સરખાવવું પઢતાળી સ્ત્રી॰ +[ન્નુ પતરાળી] પતરાળું પાતાળા પું॰ [જુએ પડતાળવું]ઉપરાઉપરી માગણી (૨)તાળેા; ફરી કે ઊલટું તપાસી ખાતરી કરવી તે. [–મેળવવેા] પઢતી સ્ત્રી॰ પતન; અવદશા; પડન (૨) વિ॰ સ્ત્રી॰ [ક્ષુ પડતું] પડતું. [—રાત = પાછલી રાત.]
પડતું વિ॰[‘પડવું’ઉપરથી]‘પડવું’નું વ′.[પતા ખાલ ઝીલવા =એલે કે તરત તેનું પાલન કરવું; હજી બેાલી પણ ન રહે ત્યાર પહેલાં તે કામ કરી દેવું] (૨)નબળું; માઢું. ઉદા॰ પડતા દહાડા; પડતી દશ। (3) ‘તે તરફ જતું–કતું' એ અર્થમાં શબ્દની સાથે, ઉદા॰ વધારે પડતું; પીળાશ પડતું (૪) ન૦ ભૂસકા. [“નાખવું = જોરથી પડવું. “મૂકવું ભૂસકા મારવે.] “તે પું॰ ભૂસકા પઢ(–ર)થાર પું૦ નીચી પહેાળી એટલી (૨) સીડી ઇ૦માં વચ્ચે વચ્ચે વિસામાને માટે રાખેલું પહેાળું પગથિયું (૩) છે.બંધ ભેાંચતળિયું [બિલ્લાના કે પાટિયાંના આંતર પડદી સ્ત્રી॰ [જીએ પડદેા] નાના પડદા (૨) પાતળી ભીંત (૩) પડતું ન॰ લૂગડે બાંધેલું ઘાસ
પ(—ર)દે- નશીન, ॰પોશ વિ॰ જુએ પડ(-ર)ઢ્ઢા’માં
|
પ ્−ર)દ પું॰ [જીએ પરદે] આંતરા (૨) કાનના ઢોલ (૩) એઝલ (૪) ગુપ્ત વાત (૫) અંગરખાના પડદા (૬) તંતુવાદ્ય પર સ્વરાનાં સ્થાન બતાવવા બંધાતા આંતરે. [—કાઢવા, કાઢી નાખવા = એઝલના રિવાજના ત્યાગ કરવા. ઉઘાડવા, ખાલવા = ખુલ્લું કરવું; અંતરપટ દૂર કરી મનની વાત કરવી. પાઢવા =(નાટકમાં) એક દૃશ્ય પૂરું થતાં રંગભૂમિ ઉપર પડદા ઉતારવા (૨) કોઈ વાતની ચર્ચાને ઢાંકી દેવી (૩) ઢાંકપિછાડો કરવા (૪) અમુક વખત સુધી મેકૂફ રાખવું. “પાળવા = એઝલના રિવાજ
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016105 |
| Book Title | Sarth Gujarati Jodni Kosh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Gujarat Vidyapith Ahmedabad |
| Publisher | Gujarat Vidyapith Ahmedabad |
| Publication Year | 1967 |
| Total Pages | 950 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 28 MB |