Page Text
________________
4]
૩૫૧
[જીવતું
:
જન માટે ખુશ ખુશ થવું; કુરબાન થવા તત્પર થવું. -અડધો = જીવ લગાડીને. --નાખી દે = કુરબાન થવું. નીચે બેસ થો (ભય કે ધાકથી) અધમુઆ જેવું થઈ જવું. –અધ્ધર થ | =ટાઢક વળવી; શાંત થવી. -નું તરસ્યું દુઃખ દેનારું; પજવ્યા = ચિંતાથી વિહ્વળ થવું; મન ન લાગવું. -અધ્ધર ફર = ધ્યાન | કરતું. -ને જનાઓ નીકળી જવી = મહા મુશ્કેલી પડવી. -ને ન ચેટવું (૨) જીવને નિરાંત ન હોવી.-અધ્ધર રહે =નિરાંત ! ટાઢક થવી, વળવી =મનને શાંતે થવી. -પડીકે બંધા = ન હોવી; ઉચાટ હોવો. - અધર લટકી રહે = આતુર કે | જીવ નીકળી જવા જેવું થવું; ભારે ઉગ થ; ભારે ચિંતા કે અધીરા થવું. –અર્ધો અર્ધો થઈ જ = ખુશ ખુશ થઈ જવું; ઉચાટ થવાં. પર આવવું = મરણિયા થવું (૨) આપઘાત કરવા પ્રિયજન માટે ગમે તેટલો ભેગ આપવા તત્પર થવું. -આપો | તત્પર થવું. -બગા=મન મેલું કરવું; દાનત બગાડવી. બળ = આપઘાત કરો (૨) કુરબાન થવું. -આવ = સચેતન થવું | =સંતાપ થ.-ભડકે બળ=અતિશય સંતાપ થવો.ભરાઈ (૨) શાંતિ થવી. -આવ ને જ = મરણકાળની કંપારીઓ | રહે =વાસના રહી જવી.-મળ = મન એક થવાં.-માન આવવી. -આંખમાં આણુ =બરાબર લક્ષથી જેવું તપાસવું; =મન કબૂલ થવું. માં જીવ આવ = ચિંતા દૂર થવી; શાંતિ જીવ દઈને જેવું નિહાળવું. –ઉપર આવી જવું =મરણિયા થવું. થવી. -મૂઠીમાં લે ગજાનનું જોખમ ખેડવું; માથું ગળું મૂકવું. –ઉપર આવી પડવું = જાન જોખમમાં મુકા. –ઊડી જશે | -મેટ કરે કે રાખ = ઉદાર થવું. –રાખ = લક્ષ દેવું, =પ્રાસ પડવા (ર) મરી જવું. ઊંચે થ = ઉચાટ થવો (૨) ધ્યાન આપવું. -લઈને નાસવું = જીવ બચાવવા ઘણી જ ઉતાદિલ ન લાગવું. ઊંચે રહે =ઉચાટ- અશાંતિ રહેવાં (૨) વળે દોડવું. -લગાઢ =ધ્યાન આપવું. –લબૂક લબૂક થ દિલ ન લાગવું. –એક હે = મેળ - દિલજાની હેવી. -કઈ =બીક કેડરથી બાવરું બનવું. લાગ = પ્રીતે બંધાવી.-લે પાંખડીએ ગયા છે, કયે કેડે ગયે છે ? = ચિત્ત કયાં ભમે છે ? = કંટાળો આપવો (૨) મારી નાખવું. -વહાલ કર = મરણના મિજાજ ઠેકાણે છે કે નહીં ? –કપાઈ જ = હૃદય વીંધાઈ જવું ભયથી પાછા પડવું. –હેઠે બેસવે = નિરાંત થવી, જીવે ધરવું, (દુઃખ - શેકથી) –કહ્યું કરતા નથી દિલ માનતું નથી. -કાઢ જીવે બાંધવું = પ્રાણપ્રય કરવું. જીવે લાગવું = પ્રાણપ્રિય થવું] = આપઘાત કરો (૨) તનતોડ મહેનત કરવી (૩) અત્યંત પજ- | ૦ઉકાળ પં. બળા; કલેશ. જંત(–તુ) પું; નવ જીવડું, વણી કરવી. -ખાટો થવો = મન ઊઠી જવું; મન બગડી જવું. | ૦જાન વે અત્યંત વહાલું. હું ન૦ કદમાં નાનું જંતુ. ૦j૦ -ખાવે = પજવવું; કંટાળો આપ. –ગભરાવે =મંઝાવું (૨) | જીવ; આમા (૨) કીડે. તે વિ. અતિશય મહેનત કરાવે છાતીમાં ચંથાર થા. -ઘાલ = લક્ષ દેવું. -ઘાંટીમાં આવી | એવું (કામ.) દયા સ્ત્રી જી - પ્રાણીઓ પર દયા. ૦૬શા રહે =પ્રાણ નીકળવાની તૈયારી હોવી (૨) બાવરું બની જવું. સ્ત્રી જીવની અજ્ઞાન દશા. ૦દાર વિ૦ ગ્ય (૨) ઉમદા (૩) -ઘેરા જીવ મળવો; ને થે. –ચગડોળે ચઢ = અસ્વ- મજબૂત. ૦દેહ પં સ્થૂળ શરીર, ધારી વિ૦ જીવવાળું (૨) સ્થ થવું; મંઝવણમાં પડી જવું. –ચલાવે = હિંમત કરવી. પ્રાણી. બલ(–ળ) ન જીવવાની શક્તિ પ્રાણ. ૭ભક્ષી વિ -ચાલ = હિંમત ચાલવી (૨) ઉદાર થઈ શકવું. –ચંથા = જીવને મારી ખાનારું; “કાર્નિવારસ'. ૦૨ખું વિ૦ જીવને સાચવજીવને દિલમાં ખૂબ વ્યથા થવી (૨) જીવ છૂટતાં મુસીબત પડવી. | નારું. ૦લગ ૩૦ પ્રાણપ્રિય. લેણુ વિ. મૃત્યુ નિપજાવે એવું. -હવે =કેડો મૂકવો; ન પજવવું. –જતો રહે, –જ, | લેક પુત્ર મૃત્યુલેક. વિદ્યા સ્ત્રી૦, ૦શાસ્ત્ર ન- જીવન --નીકળી જવો = મરી જવું (૨) ખૂબ પજવણી કે વેદના થવી. ભૌતિક જીવનનું શાસ્ત્ર; “બાયોલેજી'. ૦શેષ વિ૦ માત્ર જીવ બાકી - = મન જેવું. -ઝાલયે ન રહે =મન કાબુમાં ન રહેવું; રહ્યો હોય એવું (૨)૫૦ ભૂતકાળનાં પ્રાણી કે વનસ્પતિને પૃથ્વીના લલચાઈ – ખેંચાઈ જવું–ગુમગુ થ = મરવાની તૈયારી હોવી પડમાંથી મળી આવતા અવશેષ; “ફેંસિલ'. સટોસટ અ૦ (૨) અત્યંત આતુરતા કે આંકડીથી બાવરું થયું. – ગાઈ રહે જીવને જોખમે. હત્યા સ્ત્રી પ્રાણીની હત્યા. –વાણું નવ =આતુર કે બાવરા હેવું – રહેવું. ટાઢ પ =ઉદ્વેગ શમ; [+ મg]અણુ જેવડો જીવ; સૂક્ષ્મ જંતુ.વાત્મા j[+આત્મા] શાંત થવી. - કે કર,થ, રાખ = કરકસરિયા – કંજૂસ જીવ; જીવદશાવાળે આત્મા. -વાપણું ન [ + આપણું] થવું.-ડર, ઠરીઠામ બેસ = શાંત થવી. - કાણે ન રહે| જીવનું આરોપણ સજીવારોપણ, -વાંતકડું [+ અંત] પારથી = મન અસ્વસ્થ થવું;ઉચાટ થવા. –ઠેકાણે રાખ = મનને કબજે | (૨) મારે; ખૂની રાખવું (૨) ચિત્તને સ્થિર રાખવું. -હોળા = ઊલટી થાય એમ જીવણ,૦જી પું[સં. નીવને; પ્રા. નીવળ] જીવનને સ્વામી; પતિ થવું; ખૂબ બેચેની લાગવી. –તાળવે હંગા =જાણે હમણાં જીવત ન૦ [. નીંવત્ પરથી ? કે નીવિત ?] જીવિત; જીવતર. જીવ જશે એવી સ્થિતિમાં હોવું (૨) ભારે ઉચાટ થે. -
ક્રિયા, ૦ચરા સ્ત્રી. પિતાના મરણ પાછળ કરવાની ક્રિયા =જાતને ધસી નાખવી. થર પ = શાંત થવી. -થ = | (વરે વગેરે) જીવતાં જ કરવી તે. જગત અ૦ હયાતી સુધી. મન થવું (૨) સારી પંજી થવી. -થી જવું = મરણ પામવું. -થી દાન ન આફતમાં સપડાયેલાને કે પિતાના સકંજામાં પડેલાને મારવું = પૂરેપૂરું મારી નાખવું. –ડે છેડે થ =નબળાઈ | ન મારવો - પ્રાણનું દાન - રક્ષણ કરવું તે; જીવતદાન આવવી (૨) કાલાવાલા કરવા (૩) નાઉમેદ થવું; હિંમત હારી જીવતર નવ જન્મારે; જિંદગી જવી દાઝ =મન બળવું; ચિંતા થવી; લાગણી થવી. -દોરીએ | જીવતું વિ૦ [‘જીવવુંનું ૧૦ કૃ૦] જીવવાળું; જીવનશક્તિવાળું; મંગાવે, વિટા=જુઓ જીવ તાળવે રંગાવો. –ધરો =માંદગી- | સજીવ (‘ભરેલું'થી ઊલટું) (જેમકે, જીવતો માણસ, નખ, જીવતી માંથી સાજા થવું (૨) ધીરજ રાખવી. -ધરીને = જીવ કે લક્ષ પંછડી ઈ૦). [જીવતી ઠાકણ, બલા = સાક્ષાત ડાકણ જેવી રાખીને, -ના સમ = “મરું ” એવા અર્ચના રોગન. -નાખીને ખરાબ સ્ત્રી, જીવતી માખ ગળવી = (હરામખેરીનું કે અનૂતનું
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016105 |
| Book Title | Sarth Gujarati Jodni Kosh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Gujarat Vidyapith Ahmedabad |
| Publisher | Gujarat Vidyapith Ahmedabad |
| Publication Year | 1967 |
| Total Pages | 950 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 28 MB |