Sarth Gujarati Jodni Kosh

SR No.: 016105
Original Sutra Author: N/A
Author: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publication Year: 1967
Total Pages: 950
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 28 MB

Page 335

ચક્ષ(ખ)]
૨૯૦
[ચટીલું
ચક્ષ(ખ) ન૦ [તું. વહ્યું] આંખ (પ.).
ચટક વિ. [સં. ૮ પરથી?] (“રાતું ચટક’ એમ પ્રયોગમાં આવે ચક્ષુ ન [.] અખ. ગેચર વિ૦ આંખથી દેખાય એવું. છે.) ખૂબ રાતું-આંખેબાઝે એવું દીપd[સરવે મ. વિવા] -ક્ષુઃશ્રવાણું૦ આંખથી સાંભળનાર -સાપ. ૦મ્માન વિ૦ દેખતું; (૨) સ્ત્રી રે. વટ્ટ=ભૂખ; સર૦ ૫.] લહેજત; સ્વાદ (૩) [સં. આખેવાળું (૨) [લા.] બુદ્ધ, જ્ઞાની
વટ =ભોંકવું] ચટકે; ડંખ (૪)[લા.] ચાનક; લાગણ. ચાંદની ચરાગ પં. [સં. ચક્ષુર +રા] (ચક્ષુ . . .x) આંખની લાલાશ સ્ત્રી ઘણી સ્વરૂપવાન સ્ત્રી, (–), વિ૦ ભપકાદાર; અટકદાર. | (૨) આંખો વડે દેખાડાતો રાગ – પ્રેમ
વેદાર વિ૦ સ્વાદિષ્ઠ; લહેજતદાર (૨) મેહક ચિત્તાકર્ષક (૩) ચક્ષરેગ ૫૦ [સં. ચક્ષુણ +રો]] (ચક્ષુ . . .x) આંખનો રંગ મનમાં ડંખે તેવું (૪) લાગણી ઉશ્કેરે એવું (લખાણ, ભાષણ). ચખ ન [સં. વહ્યું] ચક્ષ; આંખ (પ.)
૦મટક વિ૦ ફાંકડું; નખરાંબાજ (૨) સ્ત્રી, વરણાગિયું – ચખાડવું સક્રિ. “ચાખવુંનું પ્રેરક
[ચખાર”). નખરાંબાજ દેખાવકે ચાલવાની રીત ચખાર ! દગલબાજ; ચાલાક? (ચાર સાથે વપરાય છે– “ચાર ચટકવું સક્રિ. [જુઓ ચટક] ચટકે ભરે (૨) [લા.] મનમાં ચખાવું અક્રિ. “ચાખવું’નું કર્મણિ
ચટકે લાગવા (૩) અક્રિટ (ચાંદનીનું) દીપવું; ખીલવું ચગડેલ, -ળ ન૦ જુઓ ચકડોળ
ચટકાટવું સક્રિ. [ચટકે પરથી] ચટકે ભરો ચગદવું સક્રિ-સિં. ૧ (ગદા) ઉપરથી ?] પગ તળે કચરવું, જેથી | ચટકાવવું સક્રિ. “ચટકવું નું પ્રેરક (૨) ડંખ મારવો; કરડવું (૩) દાબવું (૨) “એને તે ત્યાં ચગદવો છે?'- એવી ઉક્તિમાં “વધ મનમાં ખંચવું. [ચટકાવી જવું = ચટ કરી જવું; બધું ખાઈ જવું.] કરવો, ચડાવ' એવા ભાવમાં વપરાય છે. –ળિયાંનબ૦૧૦ ચટકાવું અક્રિટ “ચટકવું’નું કર્મણિ દબાવીને ખાવું કે ઉડાવવું તે; ચકાચક
ચટકી સ્ત્રી [જુઓ ચટક] તીવ્ર લાગણી (૨) ચંટી; ચપટી (૩) ચગદાયું અદ્રિ, વિવું સક્રિ. “ચગદવુંનું કર્મ અને પ્રેરક મહિની (૪) ખૂલતે લાલ રંગ. ઉદાર વિ૦ જુઓ ચટકદાર ચગળવું સક્રિ ચગદવું રગદોળવું. [ચગદોળવું અદ્રિ, ૧ થી ૩. –કું ન૦ ટીપું; છાંટે. – પં. દંશ; ડંખ (૨) [લા.] –વવું સક્રિબ કર્મણિ ને પ્રેરક]
મનની તીવ્ર લાગણી(૩)સ્વાદ, લહેજત;ચસકે.[–દે,-ભર, ચગમગવું અક્રિ. [ચગવું” ઉપરથી] ચગવું; રંગમાં આવવું. -મારો ચટકાવવું; પંખવું. –ચઠ, લાગ = ડંખાવું, ઠંખ [ચગમગાવવું સક્રેિ(પ્રેરક)].
બે (૨) મનમાં ચટકે – લાગણી થવી (૩) લહેજત લાગવી; ચગવું અક્રિ. [સં. વા ઉપરથી] આકાશમાં – ઊંચે ઊડવું (૨) સ્વાદ આવવા].
અણસારામાં સમજી જવું (૩) [લા.] રંગમાં આવવું; ખીલવું ચટા–ટા–ટો)ચટ અ૦ [જુઓ “ચટ’ અ૦] ઝટઝટ; સપાટામાં ચગળવું સક્રિ. [ચગદવું મંગળવું ; સર૦ મ. વઘ] ધીમે ધીમે | ચટણી સ્ત્રી. [ઢે. વટ્ટ= ચાટવું ઉપરથી] વાટીને બનાવાતી એક ચાવવું; મમળાવીને ખાવું
ચટકદાર વાની. [Fકરવી, કરી નાખવી = વાટીને લુગદી જેવું ચગાવવું સક્રિ, ચગાવું અક્રિ. “ચગવુંનું પ્રેરક ને ભાવે બનાવવું (૨) ખર્ચવું, વાપરી નાખવું. ઉદા. “સે રૂપિયાની ચટણી ચગ વિ. [. ચંગુ ? સર૦ મ. વંકા, ; હિં. વાડ =ચાલાક] કરી.” –થઈ જવું, –ની પેઠે ઊડી જવું = જોતજોતામાં ખવાઈ ચિંચળ; ચાલાક (૨) સંજ્ઞાથી – ઇશારામાં સમજી જાય એવું ખરચાઈ કે વપરાઈ જવું. –માં કાઢી નાખવું = લેખામાં ન લેવું. ચમું નવ ઘસડાઈ આવીને ઠરેલો કાદવ; કાંપ
-માં જવું = ઉપલક ખરચાઈ જવું (૨) લેખામાં ન લેવાવું.] ચ(૦)ચણવું અક્રિ. [૧૦] બળતરા થવી; લાય બળવી (૨) ખાઉ વિ૦ ચટણીનું શોખીન
[ચાંપલું; ડાહ્યલું સિર૦ સં. વળ] ચણ ચણ થઈને બળવું (૩) [લા.] મનમાં | ચટપટ અ૦ [૨૫૦;સર૦ મ., ૬િ.] તાબડતોબ; ઝટપટ (૨) વિ. દુઃખી થવું -બળવું
[પ્રેરક]. | ચટ(–ટા)પટી સ્ત્રી [‘ચટપટ” ઉપરથી] અતિ ઉત્સુકતા; તાલાચાકણ)ચણાટ પૃ૦ ચચણવું તે; લાય.[–વવું સક્રિટચચણવું”નું વેલી (૨) અકળામણ; સંતાપ ચ(૦૨)ચરવું અ૦િ [૧૦] બળતરા થવી; લાય બળવી ચટપટિત વિ. [ચટાપટા' ઉપરથી] ચટાપટાવાળું ચ(૦૨)ચરાટ પૃ૦ ચચરવું તે; બળતરા
ચટવું અક્રિ. [સં. વટ] દિલ પર ચાટ લાગવી કે ચાટી જવું[ચટી ચ(૦૨)ચરાવવું સક્રિ . “ચ(૨)ચરવું'નું પ્રેરક
જવું = હૃદયમાં ભેકાવું; બરાબર લાગવું.] ચચક(-) ૫૦ [૩. વિવા = આંબલી ઉપરથી] ચિકે; કચકે; | ચટાઈ સ્ત્રી [સં. ૧૮; હિં] સાદડી. ની સ્ત્રી, વડી (પુષ્ટિમાર્ગીય) આંબલીનો ઠળિયો
ચટકે ૫૦ [. વ; સે. વટ્ટ= ભૂખ] ચટકે; તીવ્ર લાગણી (૨) ચાર વિ. [ચાર” ઉપરથી] ચાર ચાર
સ્વાદ. –કેદાર વિ. સ્વાદિષ્ટ ચ j૦ જુઓ “ચ”માં
ચટાચટ અ૦ ચટચટ; ઝટઝટ ચટ કું. [તું. દર ઉપરથી ? સર૦ .] શ્રાદ્ધમાં દેવને સ્થળે મુકાતી ચટાડવું સક્રિ. “ચાટવુંનું પ્રેરક ગાંઠ વાળેલી દાભની સળી (૨) સ્ત્રી [જુઓ ચટક] કાળજી; ચટાપટા પુંબ વ[‘પટા’ ઉપરથી] રંગબેરંગી આડાઅવળા પટા ચાનક (૩) જીદ; હઠ (૪) અ૦ [રવ૦ ? સં. વટ = પડવું, તૂટવું ચટાપટી સ્ત્રીજુઓ ચટપટી પરથી ] ઝટ; ચપટીની સાથે. [૬ઈને, લઈને = ઝટ; તરત] | ચટાવું અક્રિ. “ચાટવું'નું કર્મણ (૫) (“કરવું, કરી જવું” સાથે) (ખાવાનું) ખતમ; પૂરં[સર૦ મ., ચટાં અ૦ જુઓ ચટ્ટાં
[હઠીલી; જિદી હિં. હે. વટ્ટ= ચાટવું (૨) ભૂખt].
ચરિયું વિ૦ [“ચટી ઉપરથી] જિદી; હઠીલું. -વણ વિ.સ્ત્રી, ટક ચપું[i] ચકલ
ચટલું વિ૦ [જુઓ ચટિયું] ચટવાળું