Sarth Gujarati Jodni Kosh

SR No.: 016105
Original Sutra Author: N/A
Author: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publication Year: 1967
Total Pages: 950
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 28 MB

Page 336

ચડું]
૨૯૧
[ચણકબાબ
ચહું વિ૦ [‘ચાટવું' ઉપરથી] ખાધાનું લાલચુ (૨) લાંચિયું ચડી જવું = સંકેચાવું; ટૂંકું થવું (૨) (રડતાં) કળ ન વળતાં શ્વાસ ચટચટ–૬) અ૦ [‘ચટ’ અ૦ ઉપરથી] તાબડતેબ
રંધાઈ જવો (૩) ગુસ્સે થઈ જવું (૪) [લા.] શરીરે સુકાવું. (ઉદા. ચદ અ૦ જુઓ ચટ. -દાં અ૦ જુઓ ચટ; ખતમ; એ હિયાં એના વગર શું ચડી ગયો હતો !) ચડી બેસવું = સવાર થવું(૨) ચદાન સ્ત્રી [૬] માટી પહોળી શિલા કે ઊભે આપે ખડક સરજોરી કરવી (૩) મર્યાદા મૂકી વર્તવું; આજ્ઞા ઉલ્લંઘવી. ચડી ચ૮ અ[ચટ’ અ૦ ઉપરથી] જોતજોતામાં; જલદીથી
વાગવું =બહેકી જવું; મર્યાદા ન માનવી. ચર્થે ઘોડે આવવું ચઠ-૮)(ડ, ઢ,) સ્ત્રી [ચડવું પરથી]ચડવું તે. (-,-૮, ઢા)- =અતિશય ઉતાવળ કરતા – એકશ્વાસે આવવું. ચવું ખાતું =
ઊતર–રી) સ્ત્રી [સર૦હે. વડુત્તરિયા] ચડવું અને ઊતરવું તે અવિવેકી અને અમર્યાદ વર્તન.] ચચાટ અ૦ [રવ૦; પ્રા.] બળવાને રવ. ૦૬ અ૦િ તતડવું ચ j૦ માટીની નાની લેટી (૨) ચડચડ એવા અવાજ સાથે બળવું. ઠાટ ૫૦ તતડાટ | ચડ-ર)સ પું[૨૦ €િ. વરસ] એક માદક પદાર્થ(૨) વ્યસન; ચઢ(–૮)ન [‘ચડવું' પરથી] ચડાવવાળે માર્ગ; ચડ; ચડાવ. ચસકે; લત (૩) મમત. [ચહસે ચડ(-૮)વું = મમતે ચડવું.] -તી સ્ત્રી ઉન્નતિ (૨) બઢતી; વૃદ્ધિ. –તી પઢતી સ્ત્રી, ચડવું –સાઈ સ્ત્રી, ચડસુપણું (૨) સરસાઈ; ચડિયાતાપણું. સાચઅને પડવું તે; અસ્તાદય. -તું વિ૦ વધતું; ઊંચે જતું (૨) ચડિ- (-૨)સી સ્ત્રી હરીફાઈ-સીલું–સુવિ૦ ચડાઉ સ્વભાવનું (૨) ચાતું. [ચડતા દહાડા હોવા=સગર્ભા અવસ્થા હોવી. ચડતા લતવાળું (૩) મમતી; હઠીલું પગારે= પગાર ચાલુ રહે એવી રીતે. ચઢતી કળા, ચઢતી કમાન ચહસું ન૦ [‘ચડવું' ઉપરથી] પાણી ઊંચે ચડાવવાનું એક યંત્ર =આબાદી વખત ચઢતી પાયરી = વધારે ઊંચા હોદો. ચઢા(—ઢા)ઈ (ડા') સ્ત્રી [ચડવુંઉપરથી] લશ્કરી આક્રમણ; ચઢતી ભાંજણી =નાનામાંથી મોટા પરિમાણમાં રકમ ફેરવવી | હુમલ. –ઉ વિ૦ ફૂલણજી (૨) ઝેટ ગુસ્સે થઈ જાય એવું (૩) તે (ગ.). ચઢતી શ્રેઢી= સરખા ઉત્તરની અથવા સરખા ગુણે- જમીનને માફક એવું; ગુણકારી(૪) ચડવા- સવારી કરવા એચ. ત્તરની વધતી સંખ્યાઓનો હિસાબ ગણવાની રીત (ગ.) ચઢતી –ફતર(~રી) સ્ત્રી, જુઓ ચડઊતર. ૦ર વિ૦ હુમલાખોર; હાલત = આબાદ સ્થિતિ. ચડતું વ્યાજ = ચક્રવૃદ્ધિ વ્યાજ. ચઢતો
ચડાઈ કરે એવું. ૦રી સ્ત્રી..-ચડી ––ઢી) સ્ત્રી, હુંસાદહાડો = વધતો દિવસ (૨) ઊગતા સૂરજ (૩) આબાદીને વખત તુંસી; સરસાઈની સ્પર્ધા. –ણ ન ચડાવ; ચડાવવાળો માર્ગ. (૪)[સ્ત્રીની] સગર્ભા સ્થિતિ. ચઢતા પહોર = સૂર્યનો તાપ વધતો -મણી સ્ત્રી, ચડાવવું- ઉશ્કેરવું તે; ઉશ્કેરણી. -૧૫૦ ઊંચાણ જતો હોય એવો દિવસનો વખત. ચહત પાસે = આબાદી.] (૨) ચડતા ઊંચાણવાળી જગા (૩)તેવો માર્ગ (૪)વૃદ્ધિ; વધારે ચઠ(–૮)ન ન ચડવું તે; ચઢાણ ચડતી
[ઝડપવું (૫) ચડાઈ ચ૫,૦ચ૫ અ૦ ઉતાવળથી; ત્વરાથી. ૦૬ સક્રિટ જુઓ ચડા(ટા)વવું સક્રિટ “ચડવું'નું પ્રેરક ચઢાવી મારવું, મૂકવું ચપાટવું સ૦િ જુએ ચપડાવવું અર્થ (૨)
= ઉશ્કેરી મૂકવું (૨) લાડ લડાવી બહેકાવી મૂકવું. ચાવી જવું ચડભડ સ્ત્રી [૨૫૦; સર૦ મ. વ83; . વર્ડપ૩] ચડભડવું તે. [સર પ્રા. ઘટ્ટ ખાવું]= ખાઈ જવું; આરોગી જવું]. ૦વું અ૦િ ગુસ્સે થવું; ખીજવું; લડી પડવું; ઊંચાનીચા થવું. | ચઢા(-ઢા)વું અક્રિ “ચડવું’નું કર્મણિ કે ભાવે -ડાટ ચડભડ. નાવવું સક્રિ. “ચડભડવું'નું પ્રેરક | ચઢા-ઢા) j૦ જુએ ચડાવ (૨) ચડવું કે ચડી આવવું તે(૩) ચઠ-૮)વું સક્રિ; અક્રિ. [પ્રા. વઢ] નીચેથી ઉપર જવું] ચડાવવું તે; ઉશ્કેરણી
[ચડતું.-તાપણું ન૦ (ઉદા૦ પગથિયાં ચડવાં) (૨) વધવું; ઊંચે જવું (ઉદા. ભાવ, રેલ; | ચઢિ(૮)યા, વિ. [‘ચડવું' ઉપરથી] ચડે એવું; વધારે સરસ; સૂર, અવાજ, પૂર, સોજો ઈ૦)(૩) સવાર થવું; બેસવું (ઉદા. ચડી વિ૦ તીવ્ર (સ્વર) ઘોડે ચડવું) (૪) ચડાઈ કરવી (ઉદા... ગુજરાત ઉપર ચડી આવ્ય) ચડીએટ અ૦ એકદમ; સપાટાબંધ (૫) બફાવું; રંધાવું (ઉદા. ભાત ચડી ગયે છે) (૬) ગર્વથી ફૂલવું ચડીમાર +[હિં. વિટિમર, વિદિવા + મર] પારધી (૭) ગુસ્સે થવું (ઉદા. ચડી ચડીને બોલે છે) (૮) સંકેચાવું; ટુંકું | ચડે()ઠાટ અ૦ [૧૦] માટે અવાજે (ફાટવું) થવું (ઉદા. કપડું ચડી ગયું) (૯) - ના કરતાં શ્રેષ્ઠ કરવું (૧૦)–નો | ચ ૫૦ ચડસ; મમતા નશે કે ખૂબ અસર કે પાસ લાગો (ઉદા, અફીણ, દારૂ, ૪૦ | ચડ્ડી સ્ત્રી [; સર૦ હિં. મ.] અર્થે પાટલૂન; ધે તથા થાક, ક્રોધ, ઘેન, ગર્વ, કાટ, રંગ ઈવે ચડવું) (૧૧) [લા] ચઢ સ્ત્રી, જુઓ ચડ. ૦ઊતર સ્ત્રી, જુઓ ચડઊતર (સર૦ અર્થ ૩) ની લતમાં કે નાદમાં ફસાવું (ઉદા. નાદે, લત, | ચઢણતી ,-તું જુએ “ચડણ”માં ચડશે, હઠે ચડવું) (૧૨) (કઈ વસ્તુની બાકી) વધવી, ચૂકતે કે ચઢને ન૦ જુઓ ચડન. –વું જુએ ચડવું અદા કરવાનું એકઠું થવું (ઉદા. કામ, ઉધરાણી, ઊંઘ, થાક, ચઢાઈ–ઉ,-ઊતર(-રી), -ચઠ-૮,-તી),–ણ, નમણી, વ, પગાર, રજા, દેવું, ઉપકાર છે. ચડવાં) (૧૩) [સરવે પ્ર. વકૃ = –વવું, – જુઓ “ચડાઈ 'માં મર્દન કરવું; ચાળવું] લેપ કે અર્ચા થવી (ઉદા. હનુમાનને તેલ ચઢિયાતું, -તાપણું જુઓ “ચડિયાતું'માં ચડવું; પીઠી ચડવી) (૧૪) નૈવેદ્ય છે. તરીકે અપાવું (ઉદા. દેવને | ચણ (ણ) સ્ત્રી, પંખીઓને ચણવા માટે નખાતું અનાજ (૨) કુલ, નાળિયેર ચડવું – ચડાવવું) (૧૫) –ના ઉપર ઢાંકણ કે ગલેફ | [જુઓ ચીણ] કરચલીવાળી કપડાની સીવણી પેઠે આવવું. (ઉદા. પૂઠું, ગલેફ, ખેળ ઈચડવાં) [ચકચૂલા ચણક ૫૦ [ā] ચણો ખાઉં =રસોઈ તૈયાર પણ ન થઈ હોય ત્યારથી ખાવાની ઉતાવળ | ચણકચીભડી સ્ત્રી છોકરીઓની એક રમત (૨)એક વનસ્પતિ કરવી, ચડી આવવું = આક્રમણ કરવું; હુમલે લઈધસી આવવું. | ચણકબાબ j૦ જુઓ ચણકબાલા, ચિનિકબાલા