Sarth Gujarati Jodni Kosh

SR No.: 016105
Original Sutra Author: N/A
Author: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publication Year: 1967
Total Pages: 950
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 28 MB

Page 323

ધર].
૨૭૮
[ઘરભર
નીચતા કે સુખ સાધનનો વિચાર કરે-ઝાલીને બેસવું ઘર અંદરઅંદર, -માં બાર હાથને (વાંસ) ફરે, ભૂત ભૂસકા બહાર જવા આવવાનું બંધ કરવું (૨)ઘરના કામકાજ સિવાય બીજે મારે, શંખ વાગે, હનુમાન હડી કાઢે, હાલાં કુસ્તી કરે ધ્યાન ન આપવું.ડૂબવું = ઘરની પાયમાલી થવી (૨) વંશ જ. = ઘર ખાલીખમ હોવું; અત્યંત ગરીબાઈ હેવી. ઘરમાં (સ્ત્રી) –તપાસવું = જુઓ ઘર જેવું. –પૂછતું આવવું = પોતાની ગરજે ! બેસવું પરણવું. ઘરમાં (સ્ત્રીને) ઘાલવી, બેસાડવી=(વિધવાને) કે મેળે સ્થાન ખેળતું આવવું; જાતે-બીજાને લાવવાના પ્રયત્ન પરણવું. રાખવું ઘર વેચાતું કે ભાડે રાખવું (૨) પોતાનું સંભાવગર -આવવું-પૂછીને આવવું = જાણી જોઈને, નુકસાન કરવા ળવું; સ્વાર્થ સાધવે.-લાગવું = એકનો એક પુત્ર મરી (૨) (પૂર્વનું માગતા લેણું પૂરું કરવા) કઈ માણસે ઘરમાં (સંબંધી ઘરને આગ લાગવી (૩) ઘર પાયમાલ થવું. -વસાવવું =ઘર થઈને) આવવું; ઘરનાં માણસો ઢીલાં છે, અથવા પિતાને મળતાં | મેળવી, તેનું સાધન કરવું (૨) પરણવું.--વિચારવું = પોતાનું ગજું (માફક આવે) તેવાં છે, એમ જાણીને આવવું (નોકરે, કેવહુએ.) તપાસવું. -સૌને લાગ્યું છે = સૈને કુટુંબવ્યવહારને બોજો ઉઠા-તરતું કરવું = ઘરને તારવીને ઊંચું લેવું (૨) ઘરને આબાદ કરવું વવાનો હોય છે. –સંભાળવું = પિતાનો સ્વાર્થ સંભાળ. ઘરે (૩) ઘરની આબરૂ વધારવી. -તૂટવું = કુટુંબમાં કુસંપ થ (૨) તાળું દેવાવું = નિઃસંતાન થવું (૨) અદાલતના હુકમથી ઘર ઉપર ઘરની પિસેટકે કે માણસની બાબતમાં પાયમાલી થવી. -ઘર જતી બેસવી.] આંગણું ૧૦ ઘરનું આંગણું (૨) [લા.] અતિ ધુજાવવું = આખા ઘરનાં માણસે ઉપર કરપ રાખ–હો. પરિચિત પાસેનું સ્થાન. [-કરવું = અતિ આતુરતાથી રાહ જોવી -વું = ઘરની માલમતા ઉડાવી દેવી. ઘરના ભૂવા ને ઘરના અંદર જવું ને બહાર આવવું.] કજિયે, કંકાસ પુંછ ઘરમાં જાગરિયા = બધો લાભ આપસમાં જ થાય એવો ઘાટ કરો (૨) કંકાસ, ઘરનાં માણસેમાં કજિયા-કંકાસ, કાજ(–મ)ન૦ ઘરનું કઈ કેઈની ખેડ ન કાઢે અને મન ફાવતું કરે એ ઘાટ હો. સાધારણ કામકાજ, કુકડી–હિયું) વેટ ઘરમાં ને ઘરમાં ભરાઈ -નિકેલાઈ જવું = ઘર ગણતરીમાંથી નીકળી જવું; વ્યવહારમાં રહેનારું. કૂકડીપણું ન૦.૦ખટલે પંઘરને લગતા સરસામાન; બહિષ્કૃત જેવું થવું. ઘરની વાત = ઘરની (ખાનગી કે અંદરની) ઘરવખરે (૨) સંસારવહેવારનું કામકાજ (૩) સ્ત્રી, છોકરાં વગેરે વાત કે ખબર (૨) હાથની -સહેલી વાત. ઘરનું ઘાલિયું સમુદાય. ૦ખરચ, ખર્ચ ૫૦૦ ઘર લાવવામાં થતો ખર્ચ. કરવું = ઘરની પાયમાલી કરવી. ઘરનું સુખ તેવું = સ્ત્રી, પૈસા- ૦ખૂણિયું હવે ઘરકૂકડિયું (૨) ઘરખૂણે પડી રહેલું; અપ્રસિદ્ધ ટકા, વસવાટ આદિનું સુખ હોવું. ઘરનું નાક = જેનાથી ઘરની | (૩) ઘરગથુ. ૦ખૂણે અ૦ ઘરને ખૂણે, ખાનગીમાં. ખેડ સ્ત્રી આબરૂ જળવાઈ રહે-વધે તેવું માણસ, ઘરનું માણસ = વિશ્વાસુ ઘરના માણસે પોતે પોતાની જમીન ખેડવી તે; ખાતેદારની જાતઅંગત માણસ; સ્વજન (૨) સ્ત્રી; પની. ઘરને ખૂણે = જુઓ ખેતી. ૦૬ વિ. ઘરનું જ બગાડનાર. ૭યું વિ૦ ઘરનું ખુએ ઘરખૂણે. ઘરનો ઉંદર, ઘરને કીડે =ઘરનું બધું જાણનાર – એવી બુદ્ધિવાળું. ૦ગતુ-યુ-થુ) વિ૦ જેની ઉત્પત્તિ કેવપૂરે વાકેફ માણસ. ઘરને થંભ = કુટુંબના આ તારરૂપ મુખ્ય રાશ ઘરમાં જ હોય તેવું (૨) વેચવા માટે નહિ કરેલું (૩)ખાનગી. માણસ. ઘરને દીવો = ઘર ઉજાળે એવો પુત્ર. ઘરને ધંધો = ગેટ સ્ત્રી ઘરમાં જમી વખત પહેરવાનું વસ્ત્ર; અબોટિયું. પોતાના કુટુંબ કે કુળમાં પેઢીધર ચાલતો ધંધે રોજગાર. -ને ઘર અ૦ ઘેર ઘેર (૨) ન૦ એક બાળરમત.૦ઘરણું નan] ભાર ઉપાડી લેવો =સંસારવ્યવહારની જવાબદારી માથે લેવી. નાતરું; ઘઘરણું. ૦ઘરવું, ૦ઘવું અશકે. ઘધરવું; નાતરું કરવું. -નો રોટલો ખા= ગાંઠનું ખાવું; પિતાને ખર્ચ ખાવું (૨) ૦ઘરાઉ વિ૦ માંહોમાંહેનું; ખાનગી. ઘાટી પુંઘરમાં બધે (વીશી ઈનું નહીં ખાતાં) ઘેર બનાવેલ રેટ ખા. --ફાટવું વખત કામ કરતો ઘાટી નોકર. ૦ઘાલુ વિ૦ ઘર ઘાલે એવું - = ખાતર પાડવું; ચોરી કરવી. -વું = કુટુંબમાં જ કઈ પિતાના જ ઘરને નુકસાન પહોંચાડનારું (૨) ખરચાળ(૩) દગાવિશ્વાસઘાતી પાકવું. -વું = ઘરનાં માણસેમાં કૂટ પડાવવી. બાજ, ૦ઘેલું વિ૦ ઘરની - કુટુંબની મમતાવાળું; ઘરવખુ. ૦ળું -બાળીને તીરથ કરવું = ઉડાઉથવું; ઘર વેડફીનેય લહેર કરવી. ન સ્ત્રીઓને પહેરવાનું એક રેશમી વસ્ત્ર. જમાઈj૦ સસરાને
ખૂકવું = જુઓ ઘર ડૂબવું.-બેસવું = મકાનના પાયા જમીનમાં ઘેર સંસાર માંડી રહેનારે જમાઈ. [–થવું, –થઈને રહેવું = ઊતરી જવા (૨) મકાન પડી જવું (૩) નાદારીની સ્થિતિ થવી(૪) (લા.) (અકારા થઈ) માથે પડવું.] ૦ણી સ્ત્રી ઘણી; ગૃહિણી. નસંતાન થવું (૫) સ્ત્રીનું મૃત્યુ થયું. -ભરવું = (પારકાનું લુંટીને) દીવડે પુંછ ઘરને દીવો (૨) સુપુત્ર, દેવ ઘરનો સ્વામી પિતાના ઘરને સમૃદ્ધ બનાવવું. ભલું ને આપણે ભલા = ઘરની (૨)પતિ. ૦ધણિયાણી સ્ત્રી ઘરધણીની પત્ની(૨)ધરની માલિક; બહાર ન નીકળવું (૨) પારકી પંચાતમાં ન પડવું. -ભાગવું = ઘરવાળી. ૦ધણી પૃ૦ ઘર ચલાવનારે મુખ્ય પુરુષ (૨) ઘરને પતિ પત્ની વચ્ચે કુસંપ થ કે કરાવો (૨) લગ્ન તૂટવું કે તોડવું માલિક. ૦ધંધે ડું ઘરને લગતું કામકાજ,૦ધાવડુંવિ-વડીલોની (૩) પત્ની ગુજરી જવી (૪) ઘરના આધારરૂપ માણસ ગુજરી પૂંછ પર છવનારું (૨)
પદ્યમી. ૦ણી સ્ત્રી ઘરનાં કપડાંલત્તાં જવું (૫) ઘરની ખરાબી થવી (૬) કુટુંબનું નિર્વશ થવું. ભેગુંથવું= દેવાનું કામકાજ, ૦નું વિ૦ પિતી કું, પિતાના ઘર જેવું; ખાનગી. ઘેર પહોંચવું (૨) ઘેર નાસી જવું. -મારવું = ઘરની ખરાબી કરવી પ્રવેશ j૦ જુઓ ગૃહપ્રવેશ. ફાડુ વિ૦ ઘર ફાડીને ચોરી (૨) વ્યભિચાર કર.-માથે કરવું = આખા ઘરમાં શોધી વળવું. કરનારું; ખાતર પાડનારું, ૦૮ સ્ત્રી ઘરનાં જ માણસે અંદરથી -માંડવું =લન કરવું (૨) ઘરસંસાર ચલાવો. માં ઘંટ ફરે, ટવું - દગો દેવો તે. બાર નવ ઘર, રાચરચીલું, માલમિલકત વાગ=ઘરમાં કોઈ પણ જરૂરી ચીજ ન હોવી; અતિ ગરીબાઈ વગેરે (૨) કુટુંબકબીલો. ૦બારી વિ૦ ઘરબારવાળું (૨) સંસારી. હેવી. -માં ઘટાફેરવવા =અછકલાઈ કે અવિવેક કરવાં. માં . બાંધણી સ્ત્રી ઘરની બાંધણી –બાંધવાની રીત કે કળા.૦ળુ ને ઘરમાં ઘરનાં જ માણસો સાથે (૨) પિોતાના જ ઘરમાં ! વિ. ઘરને બોળે – બેઆબરૂ કે પાયમાલ કરે એવું. ભર વિ.