Page Text
________________
કથલા ]
કૂથલા, સૂથા પું॰ [‘કથળયું' પરથી] ગરબડગોટા, ગુંચવાડા (૨) કડાકુટ(૩)[i. hi] કુચા(૪)જીએ કુથલી; નિંદા(૫)કચરાપુંજો ફૂદકું ન૦ જીએ કૃતકું [ઝપાટાબંધ.] કૂદકા પું॰ [‘કૂદવું’ ઉપરથી] ઠેંકડો; છલંગ. [કુદકે ને ભૂસકે = કૂદન સ્ત્રી [‘કૂદવું’ પરથી ] બેઠકની કસરતના એક પ્રકાર કૂદવું અક્રિ॰ [સં.પૂ ? હિં. ના, મ. ન] છલંગ મારવી; ઠેકડો મારવા (૨) [લા.] ગજ ઉપરવટના ભપકા – ખર્ચ કરવા. કૂદતા ફરવું = લહેરમાં કે આળસમાં ફરતા રહેવું; રખડવું. કૂદી જવું=એળંગી જવું (૨) ગાયભેંસનું દેાહતાં દાહતાં વચ્ચેથી ઢાહવા ન દેવું. કૂદી પડવું = ઝંપલાવવું (૨) સાહસ કરવું. જૂદી રહેવું = તલપાપડ થવું (૨)(આંધળાં ખર્ચ કરવા) તત્પર રહેવું.] કૂદંકૂદા (−દી), કૂદાકૂદ શ્રી॰ વારંવાર કુદવું તે (૨) [લા.] વલવલાટ (૩) હડ્ડથી જ્યા ખર્ચવું તે
૨૦૧
|
જૂન વિ॰ નવ (વેપારીને સંતા) [ સંકુચિત દિવાળા આદમી રૂપ પું [.] કુવા, ॰મંડૂક પું॰ કુવામાંના દેડકા (૨) [લા,]ખુબ કૂપન સ્ત્રી;ન॰ [.] પહોંચ; રસીદ કે વાઉચર જેવું કશા મૂળપત્ર જોડેથી ફાટીને અપાય તે. (જેમ કે, મનીઓર્ડર, શૅરનું વ્યાજ ઇ॰) *પી સ્ત્રી[સં.]નાને પે।. –પા પું[સં. પ] ફૂ લેલા પેટનું અને સાંકડા મેં।નું ચામડાનું પાત્ર; કુલ્લું (૨) એ ધાટના કાચના શીશા કૂંબડી સ્ત્રી॰ [સર૦ મ. વડી] ચાલવા માટે ટેકા સારુ લેવાતી લાકડી (બગલમાં લેવાય છે તેવી – લંગડાતાની) રૂખડું વિ॰ [ ટ્રે. જ્વ૩] કદરૂપું
|
*એ પું॰ એક બ્રેડ (૨) [. ધ્રુવહૈં = ઘુમ્મટ] પક્ષીએ બાંધેલા માળા (૩) ઘુમ્મટવાળું ધાસનું ઝૂંપડું (૪)[]. વર્ફે = મેગરી] છે – કાંકરેટવાળી જમીન રથડ (૫) તે ટીપવાનું લાકડાના કે લેઢાના વજનદાર ડચકામાં લાકડી ખાસી બનાવેલું સાધન. -બાવાળી સ્ત્રી॰ બે (વનસ્પતિ) વેચનારી સ્ત્રી (૨) કૂખાથી જમીન ટીપનારી સ્ત્રી
|
|
ફૂલત ન॰+[જીએ કુવ્વત] કાવત કૂવાથંભ પું॰ જુએ ‘ક્વા’માં
કૂવા પું॰ [સં. રૂપ, બા. વ]જમીનમાંથી પાણી કાઢવા માટે ખોદેલા ખાડા (૨) કુવાથંભ. [કરવા, –પૂરવા, કૂવા તળાવ કે કૂવા
Jain Education International
[ કભિયા
[ માણસ
હવાડા કરવે=કૂવા હવાડામાં ડૂબી મરી આપઘાત કરવા. કુવામાં ઉતારવું, કૂવામાં નાખવું = ખૂબ નુકશાનમાં ઉતારવું; ફસાવવું. ફૂવામાંના દેઢકા = પેાતાની નાની સંકુચિત દુનિયાને આખું જગત માનનારા મુર્ખ મિથ્યાભિમાની. કૂવે–કૂવામાં પઢવું =આપધાત કરવા (૨) સાહસ કરવું; જાણી જોઈને મુશ્કેલીમાં મુકાવું.] —વાસ્થંભ પું॰ વહાણના વચલા સઢના થાંભલા કૃષ્માંડ ન॰ [ä.] કુષ્માંડ; કાળું ફૅહું નન્નુ મૂળું વિ॰ જીએ કળું, કંછું ફૂંકણી વિ॰ [દ્દે. બ=કોકણ]+કાકણનું ટૂંકા પું[જીએ કંકણી]સુ.) સુરત તરફની એક રાનીપરજના કૂંચલી સ્ત્રી• [તં. તંત્તુTM = ઝભ્ભા] ખાચલા કૂંચી સ્રી [સં. કૂચિī] ચાવી (૨) [લા.] ઉપાય (૩) રહસ્ય જાણવાનું સાધન. [–ફેરવવી = તાળું ઉઘાડવા ખેંચી વાપરવી (૨) [લા.] યુક્તિ કરવી (જેથી કામ આગળ ચાલે કે ઊકલે); ઉપાય કરવા. –એસવી, લાગવી = તાળાને ઉઘાડે એવી કંચી હાવી] કુંજડી સ્ત્રી॰ [i. iન ઉપરથી] એક પક્ષી; કુંજડી.−ડું ન॰ એક પક્ષી; કુંજકું કૂંજો પું॰ [જીએ કુંજડી] કંસ આદમી [પ્રેરક રૂપ કૂંજરાવું અક્રિ॰ જીએ કુંજરાવું. -વું સક્રિ॰ ‘કુંજરાવું’નું મૂંઝડા પું॰ [સર૦ મ. નડા] ચડેલા માતા-ગુસ્સે થયેલા આદમી (૨) ખારીલેા આદમી
[પીલેા
ખ(૨)ગર્ભાશય(૩)[સં. ñરા ઉપરથી?] ફણગા;
*મચી સ્રી॰ [જીએ કમચી] (કા.) ચાબુક ક્રૂર પું॰ [સં.] ભાત; રાંધેલા ચેાખા
ભૂરિયા પું॰ [સં. ર્ પરથી] જુવારને મેાટી મેાટી ભરડીને બનાવાતી એક વાની (૨)જીવારના પાક(૩)જીવારના ડાડા(૪)ચે ખા સૂર્ય પું॰ [સં.] માથું (૨) દાઢી(૩)કચડા; પીંછી, –ો સ્ત્રી[સં.] પોચું હાડકું; કા. –ચા પું॰ કૂચ (૨) હાડકાના સાંધા પરના [અવતાર સૂક્ષ્મ પું॰ [સં.] કાચોા. —મોવતાર પું॰ કાચબારૂપે વિષ્ણુને એક ફૂલ પું॰ [સં.] કિનારા
દારી જેવા બંધ
/
[લાડું
ફૂલે પું [‹. ō] ધગડો. [ફુલે કદરા ભરઢવા = મહા દુઃખ ભગવવું. ફૂલે પાનીએ વગાઢવી = શક્તિ ઉપરાંત ફાળ ભરવી (૨)આનંદમાં આવી જવું. ફૂલા ગોઠવવા = ઠરીને બેસવું. ફૂલા ભાંગવા= (કુલા પર) ખુબ મારવું; ટીપવું. ફૂલા ભારે થવા= (બેઠાબેઠ કે આળસથી) શરીર વધવું. ફૂલા ફૂટવા = રાજી થવું; આનંદમાં આવવું.]
ટૂંકું વિ॰ ગંછળા જેવા વળાંકવાળું (શીંગડું) કૂંણું વિ॰ જીએ કંછું. ~ણુપ, —ણાશ સ્ત્રી॰ ચૂંદલી સ્ત્રી॰ [i. hōી ઉપરથી] સાંબેલાને છેડે લગાવેલું ગાળ ફૂંદવું સક્રિ॰ [જીએ કુંદી] કુંદી કરવી (૨) કુંદનથી જડવું. [ફૂંદાવવું સ॰ક્રિ॰(પ્રેરક), કુંદાનું અ॰ક્રિ॰ (કર્મણિ)] [ ઢગલે દ(—ધ)વું ન॰ ઘાસની જી. –વે પું॰ કદવું (૨) લાકડાનો કૂંપળ સ્રી [સં. દમણ, બા. વ] કુમળું – નવું ફૂટતું પાંદડું -ળા પું॰ કળા ક્રૂણગા – પીલે
|
|
.
કુંડલી(-ળી) સ્ત્રી॰ જુએ કુંડલી. ~ળિયે હું જુએ કુંડળિયા કૂંઢાળું ન॰ [i. izi] વર્તુલ; ગાળ આકૃતિ (૨)[લા.] ગેટો; ગોટાળા. [સૂંઢાળાં કરવાં, વાળવાં=ગોટાળા કરવા. સૂંઢાળું કરવું, કાઢવું = મીઠું – વર્તુલ કરવું, ઢારવું. –વાળવું = દેવાળું કાઢવું (૨)ઘસીને ના કહેવું.]−ળી સ્ત્રી॰ નાનું કુંડાળું કુંડી સ્ત્રી [સં. ૩ ઉપરથી] 'ડ જેવા નાના ખાડા (૨) પહેાળા માંનું નાનાંડ જેવું વાસણ (૩) નાના હવાડા (૪) વીસની સંખ્યાના સંકેત; કાડી (૫) ગબી (૬) વહાણના તળિયાના એ ભાગ, જ્યાં ઝમતું પાણી એકઠું થાય તે. દા પું॰ ભ્રમરડાની એક રમત
|
કૂંડું ન॰ [સં. is] કુંડ જેવું પહેાળા મેાંનું નાનુંમેટું શારું (૨) ફૂલઝાડ વાવવાનું એવું પાત્ર (૩) કુંડાળું. [ફૂડે નાખવું, પાઢવું, ફેરવવું =ગોળ ફેરવવું (ર) આડે રસ્તે ઢારવું.] કુંઢી સ્ત્રી॰ (કા.) ભેંસની એક જાત
*પી સ્ત્રી॰ [ત્રા. કુંવળ] જુએ પી. -પે પું॰ જુએ પા ટૂંભિયા પું॰ [જીએ કુંભિયા] થાંભલા નીચે મુકાતા ડૅલે
પથ્થર
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016105 |
| Book Title | Sarth Gujarati Jodni Kosh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Gujarat Vidyapith Ahmedabad |
| Publisher | Gujarat Vidyapith Ahmedabad |
| Publication Year | 1967 |
| Total Pages | 950 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 28 MB |